Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

De Filmcensuui wil nog weleens ovei bel harl strijken bij pikante tekenfilms. De moeilijkheden ij de beoordeling van „Heavy Traffic", de tweede tekenfilm van Ralph Bakshi na de roemruchte „Fritz the Cat".

Bakshi kwam bij het maken van „Fritz" voor een onverwacht probleempje te staan toen zijn tekenaars weigerden zekere scènes uit te werken. De vaardige jongens met de tekenpen hadden met „Heavy Traffic" minder scrupules. De film telt nogal een paar pornografische scènes. Bakshi denkt terug aan zijn jongensjaren in New Vork, maar het moet een verre van prettige tijd zijn geweest. Werkelijke filmopnamen en getekende b( worden soms artistiek dooreen gemengd, als de camera de gangen volgt van Michael Corleone. Hij is de zoon van een Joodse moeder en een Italiaanse vader. Het botert slecht tussen die twee. Niet alleen verwijten ze elkaar hun afkomst het ouderpaar ontziet zich niet elkaar zo mogelijk zwaar lichamelijk letsel toe te brengen. Bakshi geeft er gruwelijke voorbeelden van.

Michael, 22 jaar en sexueel nog niet verder dan het begluren van vrijende paartjes, verlaat de flat met kijvende mensen en hij zoekt zijn gerak in het café van Carole. Die ontvangt hem liefdevol, vooral als ze de laan wordt uitgestuurd door de baas. Carole is een

knappe negerin maar ze blijkt niet goed genoeg voor Corleone senior. Hij beklaagt zich bij de Peetvader, het brein van de Mafiia. De scène is regelrecht overgenomen uit de film De Peetvader: Marlon Brando die wordt benaderd door een kruiperig mannetje. In „Heavy Traffic" wijst de Peetvader Corleone's verzoek om zijn zoon te mogen doden af. Dat is een persoonlijke zaak, daar blijft de Maffia buiten.

Dit deel van het verhaal heeft Bakshi geïnspireerd tot een gruwelijke séance met een slurpend spaghetti-etende Maffiaboss, ratelende machinegeweersalvo's, en bloed, veel bloed. In feite is de film gebaseerd op lichamelijk geweld: mannen die elkaar tot moes slaan, vrouwen uit de warme wijk die de klant tot toenadering dwingen. Michael die — voor zijn gewelddadige dood, vertraagd weergegeven — een zogenaamde klant voor Carole met een staaf ijzer op de vloer mept. De enige man in „Heavy Traffic" die echte vriendschap zoekt, zij het met een andere man, wordt vernederd. Zijn erotische pleziertjes spelen zich af in een vrachtwagen.

Het is allemaal diepe, troosteloze ellende die Ralph Bakshi in zijn tweede film aan het volk vertoont. „Fritz the Cat" had grappige momenten, vo ironie vaak maar toch: ze toonden aan dat Fritz een levenskunstenaar was. Michael Corleone daarentegen verschuilt zich. Hij lacht met afgewend hoofd, hij is bevreesd voor het leven. Hij heeft daar recht toe, want opgroeien in deze door Bakshi geschetste omgeving moet een nachtmerrie zijn. De dromerige muziek (zoals Vivaldi's „De Lente" uit de Vier Jaargetijden) is daarmee in navrante tegenstelling. Het effect van de terroristische beelden op de toeschouwer wordt erdoor versterkt. Het resultaat: voorlopig behoeven wij geen muziek van Vivaldi meer te horen. Aan het slot probeert Bakshi gas terug te nemen door Michael en Carole in levende lijve (èn gelukkig samen) te vertonen. Overtuigend is dat beeld niet. („Heavy Traffic" in Studio F)

Een beeld uit „Heavy Traffic": Corleone senior met zijn liefje in de auto. Overigens staat het menselijk gevoel dat liefde wordt genoemd, laaggenoteerd in deze film.

Een indrukwekkende film is 's avonds laat terug in Studio F: „2001: a Space Odyssey" van Stanley Kubrick. Keir Dulea wordt de ruimte ingezonden en zijn belevenissen zijn haarfijn geregistreerd. Een film om twee keer te +

In Amicitia-Sneek maakt Jules Crolset nog steeds water als hij zijn automobiel niet meer in de hand heeft. De jongen die het ziet gebeuren roept „Help de dokter verzuipt". De film kan geen kwaad doen bij de bioscoopdirecties. De beide hoofdrolspelers in de western film van Kent Osborne zijn John Carradine en John Brady. Vlak na de Amerikaanse burgeroorlog was het allerminst pais en vree in dat land. „... Die in het zadel kreperen" geeft er een beeld van. Men moet ervoor naar Cinema Modern Drachten. De film „The perfect Arrangement" aldaar gaat in op de huwelijksproblemen van een schrijver en zijn affaire met de vrouw van een industrieel. Ontrouw wordt bestraft. In „De vernietiging van de Alpha" vechten goede mensen tegen kwaadaardige soortgenoten, die azen op macht. Een vulkaanuitbarsting helpt hen ogenschijnlijk een handje om hun doel te bereiken.

Dat de avonturenromans van Alistair MacLean zich uitstekend voor een verfilming lenen, mag bekend worden verondersteld. ..Kanonnen van Navarone" en „Poppen aan een touwtje" bijvoorbeeld bleken ook in de bioscopen gewild. Voor „Fear is the key" (Angst is de sleutel), genl op het boek „Booreiland V / >", gaat hetzelfde gelden. Het vliegtuig, waarin de broer, de vrouw en het zoontje van hoofdpersoon John Talbot zitten, wordt met haar kostbare lading aan goud en edelstenen in de Golf van Mexico geschoten. Drie ater vindt dit drama zijn vervolg. Talbot komt na een vechtpartij met de politie voor de rechtbank, maar weet te ontsnappen door schijnbaar een agent neer te schieten en de dochter van de oliemagnaat Ruthven (Suzy Kendall) arster mee te nemen. Een zekere Jablonski is hem echter te slim af en ziet zijn kans om bij Ruthven een flink losgeld los te peuteren. Dat lijkt allemaal prachtig te lukken, maar hij rekent dan buiten de gangsters die de olieboer in hun macht hebben. Deze heren willen via een van zijn booreilanden met een bathyscaaf de kostbare lading van een vliegtuig lichdaar de hulp van Talbot voor inroepen. Deze is genegen om aar de bodem van de oceaan te duiken, omdat hij zeker weet om welk toestel het hier gaat. Daarbij staat nt van de wet; daar mag and over bestaan. la gebruikelijk heeft MacLean een D /mi verhaal ingebouwd. Die komen er in de filmversie ik uit. Michael Tuchner heeft in seren, twlkkellngen met veel vaart voor de sloop v nog de i le rol uitzonderlijke wel goed voor ruim anderhalf uur penning (Cinema).

(ADVERTENTIE 1.M.) RTVfTfI 4E SUCCESWEEK! in HELP. DE DOKTER VERZUIPT |HHKHBÉOEE3I dezelfde V • vJ^A'S j\ *p' ' L Fritz the cat WI jongens v-»>» V^v*<^7 Ml J RTOIIII ALISTAIR MacLEAN achtervolging ■ "^ ■ ■ n-n ai ■-^ w Charlton He- f -jÊLW ■* i I mT^m i ia Loren Jmrnme I W m B K«A ■II il fl"! -Ji LATE JKf^fl^^^ LATE ■^■^■W'^f'^yfffl AVOND iMKiAIiL AVOND _ . . , an de duivel Een film van Stanley Kubrlck nrv -t» mT^kWË OfWll, Vl^É Terence ASPACE ODYSSEY jj- j^j«|.

\LE GROND Is onnatuurlijk, men moet het onkruid laten groeien en niet meer wieden spitten, schoffelen, maaien enz. QrondarbeM dient tot een minimum te worden beperkt. Bedek de bodem met stenen, boomschors, tikken of aaien materialen. Kr zijn nou maar -oorten tuingereedschap noodzakelijk spade, nat en neannaar. Arbeid met vegetatiemateriaal dient zodanig te zijn gericht, dat het streven van de natuur wordt gevolgd en gestimuleerd." Met dcxc woorden vat de botanicus dr. G. Londo in het zojuist verschenen nummer van het tijdschrift „Natuur en Landschap" de ideeën samen van de bekende inwoner van Oranjewoud de heer L. G. le Roy. De auteur onderwerpt de opvattingen en het werk van Ie Roy aan een kritische beschouwing, waarbij hij enerzijds de leraar aan een middelbare school in Heerenveen ervoor prijst, dat hij de mensen de ogen heeft geopend, anderzijds hem zijn opmerkingen niet onthoudt.

Na de bovenstaande principes te hebben opgedolven uit le Roys recente boek ..Natuur uitschakelen — natuur inschakelen" merkt hij op, dat het goed mogelijk is, dat le Roy deze richtlijnen in zijn eigen tuin en zijn proeften • Mildam toepast, maar dat hij bij zijn bekend project-Kennedylaan te Heerenveen blijkbaar ook andere criteria laat gelden: „Hier is gewerkt met een grote sortiment (volgens zijn zeggen zon 3000 soorten) aan houtachtige gewassen en kruidachtige planten, voor het overgrote deel exoten (planten die in ons land van nature niet voorkomen). Het werken met exoten in plaats van met ter plaatse thuishorende inheemse soorten houdt in dat wieden noodzakelijk is om dit sortiment in stand te houden. Dat wordt dan ook gedaan en klopt dus niet met diverse hierboven vermelde punten." Dr. Londo die verbonden is aan het Rijksinstituut voor Natuurbeheer te Leersurn, brengt ook de kosten in het geding. Uit een onderzoek is hem geble(tat de aanlegkosten van wat hij noemt „normale" parken, momenteel tussen de f 5 en flO per vlerkante meter te liggen, hoewel ook vele parken in de categorie tussen f 10 en f2O vallen. De beheerskosten zijn in de eerste jaren altijd groter dan later. Voor een z.g. oud park bedragen ze gemiddeld ongeveer f 1.20 tot f 1,50 per vierkante meter per jaar.

Wat nu het park aan de Kennedylaan betreft, de aanleg heeft volgens inlichtingen van Gemeentewerken in 1967 f2O per vierkante meter gekost, „hetgeen nu op ca. f3O zal neerkomen. De onderhoudskosten waren in het begin ongeveer driemaal zo hoog als de gemiddelde kosten van parkonderhoud, maar liggen nu beneden dat gemiddelde."

De auteur vergelijkt deze kosten in Heerenveen met heemtuinen en natuurparken elders en komt tot de slotsom, dat het project Kennedylaan nu zon f 300.000 per ha zou kosten, terwijl groenvoorzieningen met natuurlijke planten in Delft slechts f 10.000 tot f 13.000 per ha moeten kosten. Voor de beheerskosten kan men dezelfde rekensom maken, aldus dr. Londo.

De botanicus betoogt op grond van de cijfers, dat het werken op meer natuurlijke basis aanzienlijk lagere kosten met zich meebrengt dan le Roy in Heerenheeft gedaan en hij zegt het te betreuren, „wanneer hoge aanleg- en onderhoudskosten remmend zouden werken op de aanleg van nieuwe parken. Daarmee wil ik niet zeggen dat al onze parken een soort oecologisch. heidsworst moeten worden. Een project Kennedylaan waardeer ik zeer en het [oed in de stedelijke sfeer. Ook de leemparken en instructieve | i zou ik niet graag willi De beste oplossing is wellicht die. veg de groot ■ van toekomstige parken op oeco n beblnnen 10l mparinheemse ■nsoorten worden aan»* al hier kan dan worden gebruikt bij de inzaai van nieuw aan te n bloemenweiden." Ook aan ac pi dr. Londo aandacht in verband met de ideeën van le Roy. wacht van diens ricltt succes: „Waar men niets heeft aangeplant en het milieu weit 'tg tot bos- of struweelvorming heeft — en il op de voedselrijke tuingronden < oorkomen — zullen r vegetaties ontstaan, waarin o.a brandnetels en distels een belangrijke plaats 'tinge- Vooral permenffii ittneuze grond n door le Roy wordt toegi Hel ■i had 'doemrijkers v de trant van het pre laan..."

* KennedyUmn in Heerenveen, de milicutuin u Louis G. Ie Roy landelijke bekendh rf. ★ ★

IN DEN OEVER kwam deze week e binnen en op het dek lagen enkele gepen, die in het garnalennet waren blijven hangen. Er is alle reden om zich daarover te verbazen, want normaal komt de geep niet eerder dan mei voor onze kust. Deze vis heeft zijn leefgebied ten zuiden en ten westen van de Britse eilanden, waar ze overwinteren. In de Middellandse Zee, de Zwarte Zee en de Golf van 1 '.die niet naar onze kust komt.

De geep behoort tot de z.g. pela: i Hij leeft bij voorkeur in de bovenste waterlagen en vormt onder de oppervlakte grote scholen. In maart april trekken ze vanuit de Atlantische Oceaan naar de Britse eilanden om daar te paaien. In april-mei arriveren ze voor onze kust om daarna verder t trekken naar het Kattegat. De hoofdpaaitijd valt in mei en juni, maar door allerlei invloeden kan het paaien doorgaan tot september.

il vrouwtjesgeep produceert tot 35000 eieren. Die eieren heben groot aantal dunne kleefdraden en daarmee zetten ze zich vast aan . en zeewier. De eieren krijgen, schiet hij als een raket door het water, draait snelle rondjes en sprint soms uit het water omhoog. Hij maakt hierbij gebruik van zijn snelheid en de ontstane waterdruk om de prooi als het ware in zijn keel te

De geep kan snelheden tot ongeveer 40 km per uur ontwikkelen en als hu met de prooi voor in zijn lange bek uit het water schiet, dan opent hij zijn bek enigszins en door de klap waarmee hij vater weer inschiet, wordt het voedsel door het water naar achteren geduwd.

Het is ook een speelse vis. Als men in de periode, dat de geep op de kust is ukje hout in het water gooit, dan ik om te zien hoe snel de zwemmende gepen het obstakel opmerken en er ov< Soms duiken e: k met een ppervlakte. Er zijn ook ai met hun lange ikje hout aanzwemmen en dan plotseling zo sterk salto ma'i na vijf weken uit. De groei van de geep verloopt aan ot t eerste li kunnen ze n 25 cm bei worde 45 cm, maar kunnen uil tot oneen kilo. In tropische . ze soms anderhalve mei

Il tamelijk Ze hebb. vetreserve periode gewoon De graten ie geep zij cht tot donker■ t door de stof vil onschuldig is. 0\ • •orten, den 1

Hei ouderlijk De bi taalblauw me' i de zijkanten van zuiver hele lichaam lijkt op een pul, die met boog zou kuin in weggeschoten. D is zeer diep les.

k kan vissen ■ti een 'i laat ' De geep d geipkomt, is de geep gauw verdwi

en ("ii i de vraag hoe

Een van de bestbezochte films van de laatste jaren is te zien in Amicitia-Franeker. David Lean's visie op het boek Dokter Zjivago van Boris Pasternak heeft miljoenen filmgangers aangesproken. Geraldine Chaplin. Julie Christie en Omar Sharif (In de titelrol) mogen dan de acteurslijst aanvoeren. Torn Courtenay en Alec Guiness dwingen eveneens respect af.

In „Heli's Fighters" kiest Lee van Cleef de rechte weg. inplaats van af te dwalen naar de sloppen waar premiejagers en'ïlnke jongens plegen te huizen. Lee van Cleef vertegenwoordigt de wet en de man (ene Philip Vermeer) die hij moet beschermen kan te allen tijde op zijn hulp rekenen.

Dat geldt niet voor Jan Michael Vin- Ie rechterhand van Charles Bronson in „The Mechanic". Bronson doodt mensen in opdracht. Hij laat zich daar goed voor betalen. Vincent krijgt belangstelling voor deze arbeid. Hij blijkt een vlugge leerling te zijn maar — zoals Trebol-Harllngen laat zien — nog niet snel genoeg om Bronson op rechtmatige manier te verslaan. Trebol heeft met „Het onoverwinnelijk zwaard" een van de populaire Hongkong-produkties binnengehaald. Als generaal Ta-Li in de kerkers wordt geworpen grijpen de zwaardvechters naar hun wapen. Daarna volgen de gebeurtenissen elkaar op, maar het uitgangspunt blijft: sneven voor het vaderland is goed.