Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

AMELAND — Het stinkende en rokende stuk anti-reclame ten noorden van de weg Nes-Ballum, waaraan gasten èn eilanders zich jarenlang hebben geërgerd, het „Rommelduun", behoort tot het verleden. In oktober vorig jaar kreeg de gemeente de beschikking over een vuilver dichtingsmachine, waarmee men eerst het hier im de loop der jaren gestorte huisvuil een stevige mechanische trap na heeft gegeven, waarna het vuil van vele jaren is afgedekt met zand. Daarbij heeft men bewust enkele zo natuurlijk mogelijk lijkende glooiingen in dit één hektare grote terrein aangebracht. Staatsbosbeheer heeft dit voorjaar gezorgd voor de afwerking door het aanbrengen van beplanting, waartussen twee Jcietntenpaartjes inmiddels al hebben genesteld. De jonge aanplant heeft als gevolg van de droogte overigens wel een moeilijke start, maar als ze aanslaat, dan vinden de wortels weldra vruchtbare en humusrijke grond, zo zeggen de mensen die het weten kunnen. Hoe dan ook, de gasten zullen deze zomer het Rommelduun van weleer niet meer terugvinden.

Er is een curieuze geschiedenis aan het portret verbonden. Het is bekend, dat Domela Nieuwenhuis rond de eeuwwisseling met name onder de veenarbeiders in het toenmalige Schoterland en de landarbeiders in Het Bildt een groot aanzien genoot. De oudste generatie in die streken spreekt anno 1974 nog altijd met eerbied over de man, die de arbeiders bewust maakte en hun aanvoerder werd in de strijd voor lotsverbetering.

Sieberen Ykema behoort tot die generatie. Hij is een bewonderaar van Domela Nieuwenhuis, maar is hem in zijn propaganda voor het atheïsme niet gevolgd. In de zelfde kamer waarin het portret van Domela hangt, is aan de wand ook de tekst uit Openbaringen te lezen: „Het Lam dat in het midden van den troon is, zal hem wijden." Hij leeft vanuit het geloof, zegt hij, maar van de georganiseerde kerk moet hij niets hebben. En hij is een halve eeuw geleden al uit de christelijke bouwvakarbeidersbond gestapt toen hij in de statuten las, dat het privaatbezit van God verordineerd was. Hij is een volgeling geweest van Frederik van Eeden. „Bistiet der soksahwat as in religieus anarcho-kommunisme?" vraagt hij. „Nou, dêr hear ik dan by." Drankbestrijder is hij uit principe en roken doet hij niet, „hwant ik ha der gjin bihagen yn."

Dat over Sieberen Ykema. In zijn voorlaatste woonplaats Sint Anna Parochie was hij bevriend met de bekende Georgist Arjen Sevenster (overleden in 1973). Arjen Sevenster had Johannes Blanksma het portret laten schilderen en exposeerde het op de buitenmuur van zijn woning. Sieberen Ykema vond dat niet verantwoord en maakte een mooie uitstalkast, zodat het portret achter glas kwam te hangen en daardoor langer meekon. Sevenster verhuisde later naar een bejaardencentrum en liet Domela achter. Ykema nam het zekere voor het onzekere en bracht de kast met portret in veiligheid. Met gevoel voor de traditie prolongeerde hij de expositie door de kast op de buitenmuur van zijn woning aan te brengen, uiteraard goed zichtbaar voor het publiek.

De tekst viel niet bij iedereen even goed. In De Bildtse Post is al eens een ingezonden stuk geplaatst met de vraag waarom het altijd weer de arbeiders waren, die het moesten ontgelden. Een lelijk misverstand natuurlijk en Sevenster en Ykema hebben zich dan ook gehaast met de verklaring, dat drankzuchtige arbeiders gemakkelijker uit te buiten zijn dan bijvoorbeeld aan de drank verslaafde hereboeren, omdat de laatsten minder afhankelijk zijn.

Vorig jaar verhuisde Sieberen Ykema naar de Froonackerflat in Franeker en Domela's portret ging natuurlijk mee. Hij wil het daar wel houden, maar liever ziet hij het op een plaats waar velen van de boodschap kennis kunnen nemen. Vandaar zijn oproep in De Bildtse Post. Maar voordat hij er afstand van doet, wil hij eerst nog met een paar instanties in Het Bildt overleggen. Bijvoorbeeld met het Drankweercomité, zo dat nog bestaat. Pas daarna zal Domela Nieuwenhuis zijn definitieve bestemming vinden.

•k Waar zit deze poes op te broeden? Wacht zij op de oorspronkelijke bewoners van het nest of heeft zij er gewoon haar gemak van genomen? De heer Ed Knotter uit Oosterbierum maakte het kiekje van zijn kat Moos.

FORLINE hjerst wiene wy in middei to gast by dld-buorlju, dy't har yn it Idn fan Bartje nei wenjen setten hawwe. Nei de thé rieden wy in eintsje om troch in stikje echte Drintse Idnsdouwe. Oeral prachtige hjerstkleuren yn 'e lette-neisimmersinne. V* 'e buert fan Runen wie in boer met syn hiender oan it' ploeijen. Dat wie op himsels al in reden foar üs om efkes stean to bliuwen to sjen. Doet it reau wer oan 'e wei ta wie, hiene t-V in lyts praetsje meiinoar. It hynder switte noch al hwat, dat wy ornearren it kaem dr mar op oan. De boer foun lykwols dat wy perfoarst giin bigreatsjen mei de happe hoechden to hawwen, hwant, sa sei er: .P""1 had 'ie maar gien peerd moeten worden!" Fries Landbouwblad)

GÓRREDIJK — De NW-kring Zuid-Oost Friesland acht het gewen.t dat er een onderzoek komt naar het „wel en wee van de schoolverlaters" op de arbeidsmarkt in dit deel van de provincie of zo mogelijk in heel Friesland.

Bij een eigen onderzoek, is gebleken dat een vrij grote groep jongeren, die vorig jaar juli de mavo en het lager- en middelbaar beroepsonderwijs verlieten, na drie maanden nog geen werk hadden. Verschillende anderen aksepteerden werk buiten het beroep of zelfs de sektor, waarvoor ze werden opgeleid. In sommige gevallen was er ook sprake van het aannemen van een funktie, die qua nivo lager lag dan de aard van de opleiding.

Het NW zegt geen harde konklusies te kunnen trekken, omdat slechts de helft van de scholen op het verzoek om informatie van de vakbond reageerde. Van de ruim 400 schoolverlaters, van wie het wel en wee in de vier ambtsgebieden van de gewestelijke arbeidsbureaus te Drachten, Heerenveen, Oosterwolde en Wolvega kon worden nagegaan, bleken 82 (plm 20 procent) eind november nog geen werk te hebben. In haar conclusies noemt het NW het verontrustend dat het aantal bedrijven in Zuid-Oost Friesland geen of een veel te gering aantal mensen in het leerlingenstelsel heeft opgenomen. Al met al acht men het noodzakelijk dat er zo spoedig mogelijk een gekwantificeerd onderzoek komt ten einde een duidelijker inzicht in de hele situatie te kunnen krijgen.

IN FLAT nummer 59 aan de Froonacker in Franeker hangt het geschilderde portret van Ferdinand Domela Nieuwenhuis, de anarchistische voorman van rond de eeuwwisseling. Het is gemaakt door de Bildtse timmerman, melkboer en amateurschilder Johannes Blanksma. Onder het portret staat in grote letters één van Domela Nieuwenhuis' beroemdste uitspraken: „Drinkende arbeiders denken niet, denkende arbeiders drinken niet". Oud-timmerman Sieberen Ykema is de eigenaar van het portret. Eigenaar durft hij zich overigens niet te noemen, beheerder is misschien beter.

Enige tijd geleden plaatste Sieberen Ykema (83) een ingezonden stuk in het streekblad De Bildtse Post met de vraag of enigerlei instantie zich over het potret wilde ontfermen. Er waren natuurlijk wel een paar voorwaarden aan verbonden. Domela's portret en de daarbij behorende tekst moesten 'daar terecht komen, waar er nog enige propaganda van zou kunnen uitgaan voor de idealen van Domela: een anarchistische en drankvrije wereld.

* Sieberen Ykema en het portret van Domela Nieuwenhuis, waarvoor een goede plaats wordt gezocht.

(ADVERTENTIE 1.M.) {openbaarVerVOer...r^r^!^^ 20' n gele FRAM-bus kan zelfs goedkoperzijn dan hetzuinigste lelijke eendje, wist u dat? (p_-f£p)(«___]) fi |) W* is het dan wel logisch altijd de auto te pakken als die gele toch dezelfde kant uitgaat? U II

BAKKEVEEN — Het funktioneren van de milieuwerkgroepen en het op peil houden van een voldoende aantal werkzame leden en van een goed kader geeft vaak problemen. Dit Is een van de conclusies van een eerste kontaktdag voor leden van milieuwerkgroepen. De bijeenkomst was uitgeschreven door de Vereniging Milieubeheer Noord Nederland en werd zaterdag tn het buurthuis Allardsoog bij Bakkeveen gehouden.

De bijeenkomst, die werd bijgewoond door afgevaardigden van verschillende werkgroepen, stond voornamelijk in het teken van het uitwisselen van ervaringen, de werkwijzen en de gevoerde of nog te voeren akties. Er is afgesproken dat de coördinatie van de Vereniging Milieubeheer Noord Nederland voortaan zal inhouden dat alle groepen de akties of rapporten over verricht onderzoek doorgeven aan de VMNN, dat bij nieuwe akties eerst wordt nagegaan of een andere groep zich hier al mee heeft beziggehouden en gegevens daarvan kunnen worden gebruikt. Voorts is besloten twee maal per jaar een kontaktdag te houden.

WIERUM — Dertien gidsen van het wadloopcentrum „Friesland" van de VW-Westdongeradeel hebben in de nacht van vrijdag op zaterdag deelgenomen aan een oversteek in het donker naar de Engelsmanplaat. Om half een vertrokken de mannen in vier groepjes van de bekende startplaats bij de poelen tussen Nes en Wierurn. Op de plaat werd bij de kaap even gepauzeerd. De terugtocht werd omstreeks half vier beëindigd. Daaruit blijkt wel, dat de mannen een aanzienlijk hoger tempo hebben aangehouden dan normaal het geval pleegt te zijn bij wadlooptochten. Deze tocht was onder meer bedoeld als een extra training in het lopen op het kompas en werd door de deelnemers als een mooie ervaring gewaardeerd.

BUITENPOST — De heer T. van der Veen, wonend aan de Trekweg te Gerkesklooster, is benoemd tot bode van de begrafenisvereniging in Buitenpost.

LEEUWARDEN — In april 1974 is de gemiddelde neerslag in Friesland ruim 9 mm geweest tegen 44 normaal. Dat was de kleinste regenhoeveelheid in enige grasmaand sedert 1893: toen 3% mm. Opgemerkt kan worden dat april 1946 met 10 mm maar weinig minder droog uitviel. (Rottum bij Heerenveen toen 5^ mm, Dokkum 8^ mm, Vlieland, Hollum, Sneek en Staveren 9 mm).

„Safolle droech, wy kinne dr net by. En dochs wol fretten foar de kei" (Waernimmer Sint Nikelsgea) De geringste aprilneerslag werd gerapporteerd door Appelscha en Peize met 3 mm, gevolgd door Nijelamer en Wier met ZV2 mm. Verder: Oosterwolde, Makkinga, Slappeterp en Beetgum 4 mm neerslag. Eerste conclusie: het is plaatselijk in Zuid-Friesland en het noordwesten van de provincie het regenarmst geweest. Dit beeld wordt in hoofdzaak bevestigd door de opgaven van 5 en 6 mm, waarbij we ook Ameland zien 'binnenkomen': 5 mm regen viel in Lemmer, Górredijk, Haule, Hallurn, Sint Nicolaasga, Ferwerd, Boyl, Bakkeveen en 5% mm opdevliegba_is Leeuwarden. 6 mm in Ballum, Echtenerbrug, Stiens, Tzum, Siegerswoude, Heerenveen, Moskou en Engelurn, in Oudkerk 6% mm. Met 7 mm kwamen aan de markt: Oude Leye, Nieuwehome, Drachtster Compagnie, Roodkerk, Aurm, Nes-Ameland, Holwerd en 71/. mm: Tijnje en Steggerda. 8 mm werd opgegeven door: Oosterlittens, Murmerwoude, eßetsterzwaag, Wirdum en Sexbierum, 81/.! mm door Wommels en Pingjum. 9 mm Huizum, Lippenhulzen, Surhuisterveen, Wartena en Marrum. ,X>e wyn noch al faek yn't oost. Mei nachts soms wyt noch fan 'e froast. April die't deun met syn wetterfal, Gjin waernimmer heucht san leech getal". (Waernimmer Lippenhuzen) We zijn nu toe aan plaatsen, die door een wat sterkere bui in de laatste aprilweek iets meer neerslag ontvingen: Drachten-Zuid, Oosterend, Nijkerk, Moddergat 10 mm, Drachten-Noord, Roordahuizum en Snikzwaag 11 mm, Boxurn, Veenwouden, Zwaagwesteinde, Bolsward en Gaastmeer 12 mm, Echten, Wykkel en Eernewoude 13 mm, Bantega en Buitenpost 14 mm, Heidenschap en Kollumerzwaag 15 mm, Vlieland _sï/_ mm. Ferwoude en Kollum 16 mm, Irnsum 17 mm., en de „bevoorrechten" Galamadammen en Westergeest met 19 mm, Workum en Koudum 20 mm en -topscorer-Hemelum met 21 mm. ,J?roulju koene yn april it hüs wol skjin, In soad sinne, gjin wetter; wie har tige nei't sin. Boeren koene it lan omraek bearbeidzje, Ek it jongfè koe yn droegte weidzje". (Waernimmer Easterlittens). BUITEN FRIESLAND: Klazienaveen 0 mm, Steenwijk 2 mm, Scheveningen 21/. mm, Arnhem 9% mm, Wognum 11 mm, Wouw (NB) 12 mm, Swifterbant 14 mm en Nunspeet 16 mm neerslag. In Lippenhuizen kon men op 22 april einepykjes' in de vaart zien zwemmen. Medewerker Wildschut in Wyckel meldt, dat er in zijn woonplaats tussen 19 maart en 24 april, over 35 dagen (vijf weken), geen druppel regen Is gevallen. In Nieuwehome werd in 12 nachten grondvorst geconstateerd.

DE HAMVRAAG voor de kleine dorpen is, hoe krijgen zij hun rechtmatig aandeel uit het gemeentelijke ruif. Het antwoord hierop is zeker geen dorps raad. Ondanks het feit, dat deze raden bedoeld zijn om de afstand te verkleinen tussen gemeente en bevolking.

Als de Bokwerds hun rechtmatig aandeel uit het gemeentelijke ruif willen hebben, zullen ze zich moeten verenigingen in een Bokwerder Belangenvereniging. leder dorp kan dan zelfstandig beslissen of zij al dan niet vertegenwoordigd wil zijn in de vereniging. Deze vereniging kan gaan optreden namens dorpen onder een bepaalde hoeveelheid inwoners. Door bundeling en op te treden als een dorp kan men een veel grotere hoeveelheid geld uit dit ruif krijgen, dan wanneer ieder voor zich vecht. Bovendien is het een goede zaak, dat de hoofdplaatsen een groter tegenwicht wordt geboden in hun vaak royale claims. Om het doel (meer geld te krijgen voor de Bokwerds) te bereiken, zal men vooral meer druk moeten gaan uitoefenen op de gemeenteraad, niet alleen na de herindeling, maar ook nu reeds. Het beïnvloeden van de gemeenteraad kan bereikt worden door het verstrekken van betere informatie en het innemen van standpunten over de voorstellen van b. en w., die dan aan de gemeenteraadsleden kenbaar gemaakt kunnen worden. De Bokwerder Belangen kunnen door deze vereniging beter behartigd worden dan tot nu toe door elk dorp afzonderlijk het geval is. En daar gaat het toch juist om? Nu en in de toekomst na de gemeentelijke herindeling. Siebe in Fries Landbouwblad)