Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

Bij mavo 4 was er de veelgekozen titel „Een autoloze dag", maar op een school met 183 kandidaten bleken 59 leerlingen voor „Leven op een camping" te hebben gekozen. Slechts een van die 183 had „De huisvrouw en het milieu" aangedurfd.

Dinsdagmiddag stond de meer-keuzetoets Engels op het programma. De algemene indruk was positief en het hoge niveau van het vorig jaar is gehandhaafd.

De 40.000 kandidaten van het havo waren gisteren voor het eerst in de slag. Ze begonnen met een Nederlandse tekst waar vrij weinig commentaar op kwam. Het vorig jaar leidde de tekst tot een complete rel, omdat het gekozen stuk van Hella Haasse veel te moeilijk zou zijn. ledereen kreeg toen achteraf twee punten meer voor het werk dan de bedoeling was geweest, en dank zij die ingreep slaagde toch nog 87,5 procent van de kandidaten.

Gistermiddag volgde multiple choice Engels en daar was flink kritiek op. Een zeer ervaren docent sprak ronduit over slecht werk, in die zin dat je in heel wat gevallen wel moest gokken, omdat er geen duidelijk antwoord boven dreef. Verschillende vakdocenten waren het onderling ook niet eens over het goede antwoord bij een drietal vragen. Weer een ander verwees een bepaalde vraag naar de breinbrekersrubriek.

G}'mnasium en atheneum begonnen ook met een opstel en daar kreeg men niet het makkie van een actueel verhaal. In heel wat gevallen werden kandidaten meer uitgenodigd om maar eens een essay te schrijven. Niettemin vonden sommige docenten dat het allemaal maar kinderachtige titels waren. Men was het wel eens over de keuze van een titel die bij de tekst van de vorige dag aansloot. Men vond dat een leuk idee.

Tenslotte bogen de vwo'ers die Duits

gekozen hadden zich over een viertal teksten met meer-keuzevragen. Het opvallende daarbij was, dat de vierde tekst veel langer was dan gebruikelijk en daarbij hoorde de helft van alle vragen. Over het algemeen genomen was men er wel gelukkig mee, omdat het wel erg veel gevraagd is zich vijf of zes keer in een nieuwe tekst in te werken. Vier keer is al vaak genoeg. De totaalindruk: vrij moeilijk en reeksen vraagtekens bij de waarde van de meer-keuzetoets.

LEIDEN — Drie astronomen van de Leidse sterrenwacht hebben een bron van radiostraling in het heelal ontdekt die volgens hen groter is dan tot nu toe ooit voor mogelijk is gehouden. Dit heeft de Leidse universiteit gisteren bekend gemaakt.

Het object, dat zich met een snelheid van 108 miljoen kilometer per uur van de aarde afbeweegt, bevindt zich momenteel op een afstand van 2 miljard lichtjaren van de aarde (1 lichtjaar is 9460 miljard kilometer). Het is onzichtbaar, maar om een idee te geven van de grootte zeggen de drie astronomen, dat als wij het konden zien — het object ongeveer even groot aan de hemel zou staan als de maan. Wat betreft de aard van het object, dat 3c 236 heet, denken zij aan een soort melkwegstelsel.

RUTH BEARD, Doceren en studeren, Aulaboeken 512, uitgeverij Het Spectrum, Utrecht-Antwerpen, paperback 272 balzijden, prijs f 8.

Staatssecretaris Veerman heeft zich nige tijd geleden zware stormen op He hals gehaald, toen hij luidop zei niet in alie gevallen overtuigd te zijn van het nut van examens. Deze laatste en beslissende beoordeling van leerlingen en studenten lijkt nauwelijks weg te denken uit het onderwijs. Toch kan men er een paar vraagtekens bij zetten. Hutu Beard, verbonden aan het instituut voor onderwijsresearch van de universiteit van Londen, doet dat overtuigend in haar boekje „Doceren en studeren". Het geschrift is weliswaar geschapen vanuit de Engelse verhoudingen, maar een groot deel van de inhoud kan rechtstreeks worden overgeplant naar Nederland.

De Engelse onderzoeker Hohne, zo schrijft Ruth Beard, heeft aangetoond dat een verbetering van de bekwaamheid van de studenten niet weerspiegeld werd in betere examenresultaten. Zij vervolgt: „(...) Een reden die vaak voor hoge aantallen gezakten genoemd wordt, is dat het 'peil' gehandhaafd moet worden. Bij het ontbreken van een absoluut peil is dat nogal twijfelachtig, behalve dan dat een bepaald vak als een makkelijk alternatief beschouwd kan worden dat zwakkere studenten geneigd zijn te kiezen; maar uit observatie blijkt dat dit minder het gevolg is van een laag peil van de student dan van lage of zelfs in het geheel geen eisen voor schriftelijk werk tijdens de opleiding." Wie daar nog niet genoeg aan heeft, zou terug moeten denken aan de paniek rond het vak Nederlands op de eerste havo-examens een jaar geleden.

Niet het meest spectaculaire, maar toch het belangrijkste hoofdstuk van dit boekje is het tweede, genaamd „Doelstellingen voor bepaalde vakgebieden". De schrijfster onderscheidt doelstellingen op lange en op korte termijn. Veel studenten zullen het hartgrondig eens zijn met haar opmerking, dat het hoger onderwijs er over het algemeen nog steeds van uitgaat dat zij geïnteresseerd zijn in de stof die hun wordt aangeboden. „Toch moeten, als effectief studeren het doel is, ook aan het hoger onderwijs steeds meer voorzieningen getroffen worden voor individuele verschillen," voegt zij daaraan toe.

Alleen al uit de titel valt af te leiden, dat Ruth Beard ook andere koeien bij de hoorns vat. Meer dan dertig bladzijden zijn gewijd aan enkele leertheorieën, waarvan men overigens mag hopen dat zij voor docenten bij wetenschappelijk onderwijs en hoger beroepsonderwijs niet onbekend zijn. Nuttig voor studenten is het achtste hoofdstuk, genaamd „Onafhankelijke studie". Daarin wordt een groot aantal tips gegeven voor zo efficiënt mogelijk studeren. Wie op een school heeft gezeten met slechts een paar goede leraren, vindt ook in dat hoofdstuk echter weinig nieuws.

★ JOYCE SLEIGHTHOLME — Zeilend Gezin. Het boek voor de vrouw aan boord. Endelijk dan eens tussen al die vele werken over watersport, een boek dat er nog niet was. De zich „Nederlandse vaardersvrouw" noemende mevrouw L. C. van Dam- Schermerhom merkt in haar voorwoord op dat het boek zich vooral richt „tot de vriendinnen en vrouwen van enthousiaste zeilers, die zich wat aarzelend toevertrouwen aan het element, dat hun metgezel zo vertrouwd en dierbaar is, dat hij zich niet kan voorstellen, dat zijn uitverkorene zijn enthousiasme niet onmiddellijk deelt." Dat is bloemrijk gezegd, maar ook wat incompleet. Per slot zijn er ook vrouwen en meisjes genoeg die al jaren alleen het water op durven. Heel graag zelfs. Misschien heeft de schrijfster zelf haar bedoelingen wat helderder geformuleerd door te zeggen dat zij de vroegere „decoratieve functie" van de vrouw aan boord vervangen wil zien door die van eerste stuurman als hoedanig zij „eerste officier" is. Om dat te worden draagt deze paperback in woord en beeld het nodige materiaal aan. Uitgave: Hollandia, Baarn; 236 blz., f 16.90.

★ REIS- EN LOGBOEK. Een boekje waarvan de meeste tekst door de bezitter van het werkje zelf kan worden verzorgd. De bedoeling is namelijk om allerlei van belang geachte zaken betreffende vakanties, zakenreizen, weekend- en dagtochten te noteren. Niet alleen als de reis met vliegtuig, trein, boot of automobiel wordt gemaakt maar ook wanneer van een tweewieler of van de benenwagen gebruik gemaakt wordt. Om alles *wat te vergemakklijken heeft de samensteller, gezorgd voor een overzichtelijke rubricering. Uitgave: Nijgh & van Ditmar, Den Haag; 176 blz., integraalband f 12,50.

* JAN WALRAVENS — Verzameld Proza. Een dundruk-uitgave met werk van een in Nederland te weinig bekende Vlaamse schrijver en dat dan ondanks diens medewerking een reeks van jaren aan De Groene. Walravens, in 1965 op 45-jarige leeftijd overleden, was indertijd een baanbrekende fi- Suur, niet het minst met zijn aktiviteijen voor het periodiek Tijd en mens. Of, om het Louis Paul Boon te laten joggen die voor dit belangwekkende boek een inleiding schreef: „Moedig als geen heeft hij nieuwe theorieën verkondigd, daarvoor geleden en gestreden, en ze uiteindelijk — gelukkig — ook nog zien doorbreken." Voor de nieuwe tneorieën ging Walravens vooral in de v ,r bij Sartre en Camus. Zijn ontwik- Keling valt goed af te lezen uit het nu nerdrukte Dagboek van Jan Biorix (een naam die Boon hem eens gaf). Verder staan in deze verzamel-uitgave de romans Roerloos aan zee en Negatief benevens een aantal verhalen en autobiofc'arische fragmenten. Tot deze laatste Behoort De slag bij Waterloo — „zijn testament als het ware, dat men niet lezen kan zonder weer een traan in de ogen te krijgen.", om nogmaals Boon te gieren. Uitgave: Paris-Manteau, Den "aag; 718 blz., gebonden, prijs niet meegedeeold.

(Van een medewerker)

DEN HAAG — Op lts, huishoudschool, mavo 3 en mavo 4, havo, atheneum en gymnasium was er gisteren examenwerk in de vorm van een meerkeuzetoets. U kent dat wel van het theoretisch gedeelte van het rijexamen: uit enkele antwoorden moet het goede gekozen worden. Sinds de invoering van dit systeem op de eindexamens heeft het klachten geregend, en dat was gisteren weer volop het geval.

Aanvankelijk werd vooral gedacht dat je met louter gokken een behoorlijk cijfer kon halen. De opgaven zijn afkomstig van het Centraal Instituut voor Toetsontwikkeling in Arnhem. Directeur Solberg van dit instituut heeft voorgerekend, dat de kans dat iemand met louter gokken een voldoende haalt, iets kleiner is dan een op een miljoen. Als er 50.000 kandidaten aan een examen zouden deelnemen en ze zouden allemaal alleen maar gokken, dan lukt het statistisch eens in de vier jaar aan één kandidaat om een voldoende te halen.

De bezwaren van gisteren gingen dan ook niet over het gokelement. maar over de aard van de vragen. Meet je op deze manier nu wel tekstbegrip, vroegen heel wat leraren, en op diverse scholen kwam men met voorbeelden aan van vragen waar de leraren het ook niet over eens waren. Bij het Duits van het vwo was er bovendien een vraag, die volgens een docente vergezeld ging van vier foutieve antwoorden. De discussie over dat multiple choicesysteem is nog lang niet afgelopen.

Het lhno sloot het schriftelijke eindexamen af met een meer-keuzetoets Engels. Opnieuw bleek men een 3-jarige huishoudschool op te zadelen met hetzelfde werk als de 4-jarige lts. De topper bleek op de lts'en het guerrillaverhaal, waarvan al enkele regels waren gegeven. Op diverse scholen bleek meer dan de helft van het aantal kandidaten deze opdracht te hebben gekozen, en dat pleit niet zo erg voor de andere zes. Een leraar merkte op dat hij de guerrillatitel overigens meer geschikt vond voor een school in Mozambique. Wat kunnen onze leerlingen op dit gebied nou aan eigen ervaringen beschrijven, vroeg hij zich af.

BONN — Walter Scheel (leider van de liberale FDP) die Heinemann gaat opvolgen als president van de Westduitse Bo7idsrepubliefc. Zijn verkiezing kwam vast te staan doordat de socialistische fractie zich gisteren eenparig uitsprak voor steun aan Scheel.

BONN — Susanne Sievers, voormalige medewerkster van de Westduitse inlichtingendienst, wier naam herhaaldelijk is genoemd in verband met het aftreden van bondskanselier Willy Brandt, is van plan binnenkort haar memoires uit te geven onder de titel: „Zonder aanzien des persoons." In een verklaring aan de pers heeft Susanne Sievers met gerechelijke vervolging gedreigd van hen, die beweren, dat zij een Oostduitse agente is geweest.

Volgens sommige publikaties zou Susanne Sievers in 1950 zijn belast met het bespioneren van Willy Brandt, die destijds vertegenwoordiger in West-Berlijn was van het bestuur van de Westduitse Sociaaldemocratische Partij. Maar zij zou verliefd geworden zijn op Brandt, die haar liefde zou hebben beantwoord.

Volgens haar eigen lezing ,werd Susanne Sievers in 1952 in Oost-Berlijn gearresteerd. Men zou toen gepoogd hebben haar ertoe te bewegen Brandt te chanteren. Toen zij weigerde werd zij beschuldigd van samenspanning met de inlichtingendienst van de Westduitse socialistische partij en veroordeeld tot acht jaar dwangarbeid.

In 1956 werd zij vrijgelaten nadat bondskanselier Adenauer herhaaldelijk stappen had gedaan voor haar vrijlating. Susanne Sievers zou naar West-Berlijn zijn gegaan, waar zij een schadeloosstelling kreeg als politiek vluchteling. In 1962 zou de Westduitse geheime dienst haar uitgenodigd hebben als „journaliste" in het buitenland te werken. Mevrouw Sievers verklaart in die periode noch rechtstreeks contact opgenomen te hebben met Bramdt, noch met Franz Josef Strauss, die toen minister van defensie der Bondsrepubliek was.

GISTEREN is het weer nog geruime tijd vervelend geweest. Het front van een depressie boven Micklenburg veroorzaakte veel bewolking en hier en daar regen maar de hoeveelheden waren niet groot. De wind werd tijdelijk hard. Inmiddels heeft zich een weersverbetering afgetekend, niet zoals verwacht werd vanuit Frankrijk, maar uit Scandinavië. Daar is de luchtdruk de laatste tijd flink hoog geworden en vanmorgen werden barometerstanden van 1030 millibar gemeld door Dombas in Zuid-Noorwegen, 1031 millibar door Sodanklylae in Noord-Finland en 1032 millibar in Pajala in Noord-Zweden. Aan de zuidzijde van dit gebied bevindt zich een stroming van droge lucht uit het Noordoosten, die Friesland en Groningen in de afgelopen nacht bereikte. Als gevolg daarvan was het weer vanmorgen overal in het Noorden stralen. In het midden en zuiden van het land, was het nog zwaar bewolkt, maar ook daar zal de zon weldra in eer worden hersteld naarmate het oude depressiefront in zuidelijke richting wegschuift.

Boven Noord-Frankrijk bevindt zich een hogedrukkern van 1026 millibar, die zich in oostelijke richting verplaatst. Anderzijds ligt op royade afstand ten westen van lerland een depressie van 990 millibar die een noordelijke koers vaart. De bijbehorende regen zal wel in hoofdzaak op het westelijk deel van de Britse eilanden gedeponeerd worden. Tussen de Britse eilanden en de drie weerschepen op de oceaan staat een levendige zuidelijke tot zuidoostelijke circulatie. In Zuid-Frankrijk van Biarritz tot Marseille werd het gistermiddag 24 tot 26 graden.

In de Londense prognose voor mei staat te lezen dat er markante temperatuurschommelingen en enkele warme dagen zullen zijn. Tot nu toe is die verwachting goed uitgekomen. Terwijl bijvoorbeeld de temperatuur op 6 mei in Twente niet hoger werd dan 5 graden Celsius, kon een week later 24 graden Celsius worden genoteerd. En dit maximum werd daags daarna gevolgd door een uiterste van slechts 13 graden Celsius ...

Waarnemingen Gorredijk vanmorgen acht uur: barometerstand 1023 millibar (767 millimeter), tendens stijgend, maximumtemperatuur 13 gr. (23,8), minimumtemperatuur 7,8 gr. (9,6). Neerslag: 0,4 millimetr. Wind: noordoost 2. Weer: zonnig. Ballum: maximumtemperatuur 11,5 gr., minimumtemperatuur 7 gr. Weer: helder. Wind: noordoost 3. Neerslag: 1 millimeter. Koudum: maximumtemperatuur 12,5 gr., minimumtemperatuur 7 gr. Wind gisteren: noordwest tot west 3 tot 6. Weer gisteren: zwaar bewolkt met in de ochtend regen. Gemiddelde vochtigheid gisteren overdag 88 procent. Neerslag: 0.1 millimeter.

DEN HAAG — CHU-leider Kruisinga heeft het kabinet-Den Uyl gisteren gewaarschuwd volgend jaar niet opnieuw met een Machtigingswet te komen, waardoor de regering rechtstreeks de lonen, salarissen, tantièmes en dividenden kan controleren. De CH-leider liet minister-president Den Uyl gisteren weten, dat er geen enkele reden kan zijn om de nu bestaande Machtigingswet ook het volgend jaar te hanteren.

Samen met de economische deskundige van de CH-fractie, drs. Van der Mei, wijst hij de premier in schriftelijke vragen op een uitspraak van minister Boersma die op een dergelijk voornemen zou kunnen duiden.

BONN — De partijraad van de Westduitse socialisten heeft gisteren vergaderd over de samenstelling van het nieuwe Westduitse kabinet. De afgetreden bondskanselier Willy Brandt drukt hier de hand van Herbert Wehner, de SPDfractieleider in de Bondsdag. Wehner heeft volgens sommige kranten druk op Brandt uitgeoefend om hem tot aftreden te bewegen.

MEXICO — Tien personen zijn gedood en honderdtweëenvijftig hebben brand- of andere wonden opgelopen nadat in een straat in Mexico-stad een tankauto in brand was gevlogen. Door de hitte ontploften gasflessen in omliggende huizen. De chauffeur van de tankauto met 45.000 liter benzine heeft vermoedelijk met te grote snelheid een bocht willen nemen, waardoor hij tegen een pyloon botste. Volgens ooggetuigen had hij teveel gedronken. Hij is er met het voorstuk van de auto van door gegaan.

Overzicht van het weer en de temperatuur in Europa volgens het KNMI-rapport. In de eerste kolom de maximum-temperatuur van gisteren; in de laatste kolom de neerslag van het afgelopen etmaal. Aberdeen onbewolkt 25 C 0 Athene half bew. 17 C 0 Barcelona onbewolkt 21 C 0 Berlijn onbewolkt 12 C 20 Bordeaux licht bew. 22 C 0 Brussel licht bew. 17 C 0 Frankfort geheel bew. — Genève niet ontvangen Helsinki niet ontvangen Innsbruck zwaar bew. 18 C 1 Kopenhagen niet ontvangen Lissabon mist 26 C 0 Locarno niet ontvangen Londen onbewolkt 18 C 0 Luxemburg onbewolkt 15 C 0 Madrid licht bew. 27 C 0 Malaga licht bew. 24 C 0 Mallorca onbewolkt 24 C 0 München zwaar bew. 17 C 3 Nice onbewolkt 19 C 0 Oslo onbewolkt 19 C 0 Parijs onbewolkt 17 C 0 Rome zwaar bew. — 0 Split zwaar bew. 22 C 0 Stockholm onbewolkt 14 C 0 Wenen zwaar bew. 22 C 0.4 Zürich niet ontvangen

15 mei zon op 4.47 onder 20.27 maan op 1.50 onder 13.13 16 mei zon op 4.45 onder 20.28 maan op 2.07 onder 14.22

DEN HAAG — De advocaat-generaal bij de Hoge Raad, mr. F. C. Kist, meent dat de snelheidsbeperking tot 100 km voor de autosnelwegen en van 80 km voor de overige autowegen, wel verbindend is. De vonnissen- van de kantonrechter in Sneek, mr. J. H. M. Gielen, die onlangs drie overtreders van het artikel ontsloeg van rechtsvervolging, moeten dan ook vernietigd worden.

Het zijn de eerste zaken over de snelheidsbeperking, die aan de Hoge Raad worden voorgelegd. De advocaat-generaal heeft in zijn conclusie de Hoge Raad geadviseerd de zaken af te doen door de drie overtreders, inwoners van Sneek, IJlst en Enkhuizen, te veroordelen tot een boete van f 10 elk. Het oordeel van de kantonrechter berust op de volgens mr. Kist ondeugdelijke stelling, dat de algemene maatregel van bestuur waarbij de snelheidsbeperkingen van 100 en 80 km zijn vastgesteld, krachtens de Wegenverkeerswet en het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens alleen regelen kan behelzen in verband met en ter bevordering van een optimale verkeersveiligheid en niet bijvoorbeeld brandstofbesparing. De wet zegt alleen dat bij algemene maatregel van bestuur nadere regelen kunnen worden gesteld „nopens het verkeer op de wegen" en stelt geen enkele verdere beperking, aldus mr. Klst

DELFZIJL-URK — Vooral onder de Nederlandse garnalenvissers is grote onrust ontstaan over de beperkende bepalingen, waaraan zö zich voor de kust van EEG-landen te houden hebben. Speciaal voor de Duitse kust worden regelmatig Nederlandse vissersschepen opgebracht, omdat zij vissen in de Duittse kustwateren. Vorige week werden er weer twee Urker vissers door de Duitse waterpolitie opgebracht, omdat zij zich in verboden viswater bevonden. De heren Hendrik de Vries en Fokke Post werden na betaling van een borgsom van resp. 6000 en 1500 mark in afwachting van de uitspraak van een Duitse rechtbank voorlopig op vrije voeten gesteld.

Volgens een zegsman van de rijkspolitie te water van Delfzijl spelen deze tonelen zich herhaaldelijk in Duitse wateren af, omdat de Duitse drlemijlszone bijzonder rijk aan garnalen is. „Zij calculeren het risico, dat ze gepakt worden welbewust in", aldus de woordvoerder. Bij het arresteren van de Nederlandse overtreders spelen zich volgens hem soms wild-west-taferelen af: Duitse mariniers die met behulp van rubberbootjes zonder waarschuwing

Nederlandse kotters enteren, waarbij er vaak schoten worden gelost, omdat vissers de benen nemen. Bij deze schermutselingen heeft de Duitse waterpolitie al diverse malen om bemiddeling van hun Nederlandse collega's gevraagd. Doordat de Nederlandse vissers in grote getale de Duitse visserijbeperkingen aan hun laars lappen, wordt de op hen ingezette Duitse klopjacht de laatste tijd steeds feller. De zegsman van de rijkspolitie: „Het is hier net een mini-IJsland, ze varen elkaar nog net niet voor hun raap."

Volgens de heer K. Hoekstra van de Nederlandse Visserijbond in Urk schuilt er achter het opstandige gedrag yan 4e vissers een stuk onvrede over de EGbepalingen, zoals die sinds de toetreding van Engeland, Denemarken en lerland van kracht zijn. Het komt er op neer, dat alleen Nederland en België nog geen visserygrens hebben ingesteld en alle uit EG-landen afkomstige vissers dus vrij zijn voor de Nederlandse en Belgische kustlijn hun netten uit te gooien. Hun Nederlandse collega's hebben echter allerlei verschillende zones in acht te houden indien zij voor buitenlandse kusten vissen.

Hoekstra: „In augustus van dit jaar zal er door de EG-landen een zeerechtconferenibie gehouden worden en dan verwacht men dat de visserij grenzen gelijkgetrokken worden. De Nederlandse regering heeft tot nu toe geen vdsserijgrens ingesteld om zodoende een voorbeeld te stellen. Men is namelijk een voorstander van vrije visserij in eikaars (EG) water." Vooral de garnalenvissers in het bezit van een boot met minder dan 200 pk motervermogen zijn gedupeerd door de Duitse bepalingen, die sinds januari 1973 zijn ingevoerd. Voor die tijd mochten zij namelijk wel binnen die driemijls-zone vissen.

Onze weerkundige medewerker meldt: verwachting voor het Noorden, geldig tot donderdagavond: droog en overwegend zonnig. Een zwakke tot matige, later vrij krachtige wind uit noordoostelijke richtingen. Temperatuurmaxima vandaag 15 tot 17 graden, morgen overdag iets warmer, minima 5 a 7 graden. Verdere vooruitzichten: ook vrijdag droog weer, met zon.

Hoog water Harlingen, mei 15 3.12—15.41 16 4.13—16.49 17 5.26—18.02 18 6.41—19.10 Terschelling (haven) 24 min. vroeger; Vlieland (haven) 58 min. vroeger; Ameland (Nes) 25 min. later; Schiermonnikoog (west) 43 min. later; Lauwersoog 21 min. later.