Grondwetsherziening
"De grote verdienste van de Grondv wetsherziening, die de Tweede Kamer verleden week heeft aangenomen, is de overeenstemming tussen dit ontwerp en . het beginselprogram van Linggadijati. De bekrachtiging van het gevoerde ■ beleid', door de grote meerderheid der Kamer, de Chr. Hist. Unie en-de V.V. e» D. daarbij voor het eerst inbegrepen, stemt, ons tot voldoening/Tot voldoening, niet tot grote r vreugde, - want daarvoor is voorshands geen reden. ' ..y'~ ■
-ïn'de eerste'plaats moet'het ontwerp nog de Eerste Kamer passeren. En dan. is, het.': er. nog; niet.S Want daarna komen de Kamerontbinding en de verkiezingen en als een nieuwe Kamer en j een nieuwe. regering zijn opgetreden, moet i het ontwerp nog eens behandeld» '• en goedgekeurd worden eer het werkelijk tot wet zal zijn' verheven. - ■; y'■ ■ ; •'-.'".' -;
- Maar ook als het ontwerp deze hordenloop vlot volbrengt, zijn' we er nog niet. Wan* dan zal het overleg tussen Nederland en die West (het Koninkrijk nieuwe stijl) enerzijds en Indonesië anderzijds nog tot resultaten moeten leiden, die de Nederlandse wetgever voor zijn deel zal moeten verwerken in wetten. En voor. de aanneming: van een aantal wetten zal opnieuw weer: tweederde der stemmen nodig zijn.-..- - •..:■'
„• 'Er-komen dus nog mogelijkheden om • spaken in • de I wielen „ te. steken en.we kunnen er zeker van zijn; dat grage handen de spaken al omklemd houden. -; De * anti-revolutionnairen zetten natuurlijk hün oppositie voort. De heer Schouten zal daarbij waarschijnlijk zelfs de steun gaan ondervinden van Gerbrandy; die een plaats op- die -.anti-revolutionnaire candidatenlijst krijgt. tDe anti-revolutionnaire fractie zal dan zeer nauw met Rijkseenheid; gelieerd raken. ■ Of' de heer - Schouten dat. prettig . vindt is een andere zaak. : - , v - De communisten zullen' misschien ook hun oppositie voortzetten, maar niemand weet-van tevoren wat daar (kom) intern'besloten wordt. v Met :v- de ■' Christelijk-Histarischen zal het wel loslopen.' De, heer Tilanus heeft d© zijde der' oppositie,' dunkt ons, verlaten. Zijn": rede bij: de | behandeling I der (Grondwetsherziening was voor een andere uitleg niet goed vatbaar.' . ■ >-v -.-■:.' ' -.. - ' In' „De . Nederlander"- missen: wij bovendien reeds enige tijd artikelen van de heer Lunshof en het schijnt, dat deze nieuwe ster in het christe- Hjk-historische 'sterrenbeeld - alweer verduisterd is. Hij zal op de.candidatenlijst • niet;"- verschijnen, < evenmin trouwens; als; de; heer tJerretson. op de lijst van de V.V. en D. prijkt weer levensgroot de heer Vonk; die een goede: kans - maakt | opnieuw gekozen - te worden, i En - waar; deze zrjn ■ clubje ■ heen.. zal i leiden • als : lüj wordt voortgedreven door Gerbrandy zelf, dat is nog een groot vraagteken. Of - zijn partij,; na de aanvaarding van de Grondwetsherziening, zich' al of niet zal laten. verleiden \ tot; het ■ dwarsbomen van de gevolgen van een beslissing, waaraan zü zelve heeft, meegewerkt, is een kwestie van waardigheid..', „•'
; Er is dus nog enige onzekerheid. Lacht niet eer het avond is, is tol deze omstandigheden, een goed advies. Maar de weg naar de oplossing is geopend, dat is 1m ieder geval een' reden tot voldoening.
'Veel zal nu afhangen van het overleg tussen de deelgenoten. Zij zullen de Unie S moeten stichten. En d!at zal geen "gemakkelijk werk zijn. Bij verscheidene in het parlement, is reeds gebleken, dat.de regeling dér bevoegdheden een moeilijke kwestie is. Wat zullend« bevoegdheden zijn - der gelijkwaardige deelgenoten? Wat zal in het „competentieveld" van de Unie bomen te liggen en hoe zal de verhouding zijn tussen de Unie en haar leden? Zal er een Unieregeling kamen, die zelfstandig beslissingen neemt bulten de parlementen om en aan wie zal dan die '.Uniergeling verantwoordelijk zijn? '■.".;. "■'.'■.■.' - ■ "":' '-'.''- l ■ ::■ Het zijn vragen, die bij de Grondwetsherziening niet beantwoord zijn. y Terecht.' Er staat, naar onze smaak, al. te veel in dit ontwerp. Maar zij zijn wel ter sprake. gekomen. En daarbij was er meningsverschil tussen de voorzitter van de fracties der K.V.P.: en fvan de • Partij van de Arbeid.' De heer Romme | bleek een Unieregering te wensen, de heer Van der Goes moest daar niet.veel van, hebben.-Wij ook niet. Een Unieregering, losgemaakt van de parlementaire , verantwoordelijkheid, - bedreigt ~'- de demooratie. De heer Romme, die dit- natuurlijk wel weet, doet in: hoofdartikelen en redevoeringen ".'■ telkens weer pogingen om deze klip te omzeilen. Het is hem. nog niet gelukt.
- De Unie tussen het Koninkrijk en de Verenigde Staten -van Indonesië is een geheel nieuwe constructie, die niet gemaakt kan worden naar enig voorbeeld in de geschiedenis. De heer Romme' heeft: de .Verenigde Staten als voorbeeld. genoemd.' Daar heeft de Unie niets mee gemeen. Veel meer zal'ze trekken vertonenuvan het Britse Gemenebest. Maar ook daarvan zal zij geen 1 copie zijn. Zij zal iets nieuws: worden. Het enige', dat vaststaat, is, dat er een samenwerking moet - komen - tussen twee gelijkwaardige partners. De rest is overleg en practük. ■ :De : Grondwetsherziening» is een stap. Een stap in' de richting van Ltoggadjatl." Dat is het voornaamste. Het scheepje is van wal gestoken. Het bereikt een water, dat van klippen en' zandbanken niet vrij is. I Wij wensen het. een voorspoedige vaart en behouden aankomst.
