Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Er was veel belangstelling voor de npenbare debatvergadering, die gisteravond in de vereenigde zalen van .Bellevue" plaat» had over de Am- J.'terdamsohe meltvoorzieninsc en de (, uurverordening tusschen de wethouders De Miranda cn dr. Voi. Er wa« geen plaatsje onbezet, toen >rof. R. Kranenburg, die den voorzittershamer hanteerde, de bijeenkomst opende. Buiten «tonden velen, Jie hoopten nog een plaatsje te veroveren, doch ongetroóst huiswaarts aoe-sten keeren: meer dan de 1200 ouders van kaarten, gelijkelijk over Teide organiseerende partijen verleeld. konden niet in de zalen worden o? gelaten. , . De voorzitter deelde vooraf mee, dat hem als vrijzinnig demokraat pevraagd was, de vergadering te leiden. Spr. hoopt dat zoo onpartijdig mogelijk te zullen doen. (AppUue.) Ben vergadering als deze ligt in de |)ölitieke lijn van dezen demokratibchen tijd, meent spr. Voorlichting, nlzijdige voorlichting is het doel der bijeenkomst. Daarom moeten beide sprekers ongestoord hier hun meening te kunnen uitspreken en moeten de hoorders zich van teekenen van goed- Df afkeuring onthouden. De regeling, zegt spr., is. dat ieder der sprekers eerst drie kwartier, dan 20 minuten en later nog eens 10 minuten het woord zullen voeren. Het eerst Epreekt De Miranda.

De Miranda, met applaus ontrangen, begint met uiteen te zetten, Jat het onderwerp, hier vanavond aan ie orde, beheerseht wordt door de traag, of het partikuliere initiatief al lan niet bij de melkvoorziening den i-oorrang moet hebben of niet. Spr. is i-an meening dat, komt d© partikuliere jedrijfsvorm in boteing met het algonecne belang, daarvoor in de plaats noet tomen de explojtatie door de iverheid. Vroeger ie niet geaarzeld om jedrijven, die niet meer bonden voorzien in de noodzakelijke behoeften, in iverheidsbedrijven om te zetten. Zou dat thans moeilijker zijn'dan vroeger? De waan van den ifag, dat het partikulier initiatief ten eeuwigen dage moet blijven bestaan, wordt ook aangehangen door dr. Vos, overigens een man van voldoend ruimen blik. Het gaat om groote dingen en spr. heeft ar. Vos tot dit debat uitgenoodigd, omdat hij meende dat dr. Voe in de vergadering van 16 Mei verder ia gegaan dan geoorloofd, is. wanneer men voorlichting wil geven. Hij zei, sprekende over de melkvoorziening, dat het hier een maatregel geldt, die voor do gcheele bevolking zal gelden. Van twee prijzen voor melk zal geen sprake zijn. De melkvoorziening, volgens het voorstel Vos-Drabbe. zal zóó zijn, dat Amsterdam aan de «pits zal staan bij de melkvoorziening. • Dr. Vos gaf daarmee geen juiste voorstelling van den inhoud van de voordracht. Spr. hoopt, dat nader aan te toonen cn meent, dat daarna _de vergadering met hem eens zal zijn, dat Dij de mclkvoorzienïng geen klassestandpunt mag worden ingenomen. De melkvoorziening is een wereldvraagstuk. Spr. wil, dat de gemeente alle benoodigde melk van de boeren zal koopen op de samenstelling der melk. Dat dwingt den boer te voldoen aan een goede stalhygiëne. Verder *il spr. ekonomische distributie in Seslotcn flessdhen, een en ander in oen Raad door spr. verdedigd. Spr. meent, dat de gemeente strenge voorschriften omtrent de hygiënische Maatregelen dient te géven. Do Raad heeft echter de voordracht van spr. verworpen. Eerst zou een proef met "Pt partikulier initiatief worden genomen. Er zijn daarover onderhandelingen gevoerd. Het resultaat is in overeenstemming met de wijze waar- CP de onderhandelingen zijn gevoerd. Men dreigde met liet gemeentelijk monopolie meende daardoor met het partikuj]ere bedrijf tot overeenstemming te *°men. De overeenkomst met de boeis de grondslag van de voordracht l'rabbe-Vos. Maar de boeren blijven 'eitelijk buiten de regeling. Met hen 15 een vrijwillige overeenkomst goslojen. Een derde deel der boeren zegde medewerking toe op grond van 19 De- Palingen. Maar deze bepalingen gel'!e i alléén voor hen, die vrijwillig deelnemen. De melk die zij leveren door de M.E.B.A. worden veracht aan molkslijters, die zich even**B de boeren, aan medisoh onderzoek, ,nz. onderwerpen. Deie melk wordt in Ue voordracht „predikaatemelk" genoemd. Doch dit beteekent, dat er twee melk zullen komen: predikaat*, toelk en andere. Spr. eischt van dr. .Vos hier te herhalen, dat er niet zullen komen, door I maatregelen betaald uit de overheidskas, twee kwaliteiten melk, goede melk voor de beter, slechte voor de minder gesitueerden (Luid app la u e). Een predikaat heeft in Amsterdam waarde. De overheid en haar maatregelen, hebben het vertrouwen der bevolking. Daarom i's wat hier gedaan zal worden zoo gevaarlijk. Dr. Vos zei, dat deze predikaats-mclk slechts 0,04 cent duurder zal worden; Dat is natuurlijk niet te ontkennen. D« boeren laten zich voor zulk een gering bedrag niet al de te nemen maatregelen aanleunen. Hun is trouwens steeds voorgehouden, dat ze voor hun goede melk méér geld zouden bekomen. Amsterdam staat, wat do maatregelen betreft, aan de spits. Maar met deze maatregelen zal dat niet het geval zijn. Dr. Vos zal hier vanavond moeten erkennen," dat cr twee soorten melk zullen komen en spr. komt tegen maatregelen, die dat beoogen, ten sterkste op. (Applaus.) De maatregel zal f 40.000 per jaar kosten. Voor de behoefte aan melk zijn 35.000 koeien ooodig. Maar er zijn thans meer dan 70.000 koeien in de stallen. die ons van melk voorzien, omdat niet alle melk konsumptie-melk zal zijn. Spr. meent dan ook, dat de ko*ten zeker het dubbele zullen bedragen. Spr. ziet tegen zulk een uitgave niet op, maar niet voor betere melk voor hen die het betalen kunnen. Het verschil in prijs zal zeker 3 4 4 centen zijn. _ Dien hoogeren prijs zullen de arbeidersvrouwen niet kunnen betalen en daarom zal de gemeentelijke maatregel het funeste gevolg hebben, dat de eeno helft der inwoners slechte, de andere goede zal krijgen. Daartoo zal spreker nooit meewerken. Bovendien, na het raadsdebat is over het tuberkulooze-gevaar weer veel meer bekend geworden. Juist in den omtrek van Amsterdam is de veestapel doorvreten van tuberculose. Uit de cijfers van het abattoir blijkt, dat het cijfer der open tuberculose in de laatste jaren van 20 tot 45.18 pCt. is gestef;eo. De maatregelen van dr. Vos zulen dit nog verergeren. Nu reeds trekt do omgeving van Amsterdam tubeifculeuß vee uit Friesland. Wordt de maatregel doorgevoerd en werkt hij gunstig, dan geldt hij slechts voor een-derde deel aer leverende boeren, aangesloten bij de M. _E. O. A., de organisatie der boeren, die aan de uitvoering mee wil werken. Wat dr. Vos wil is

een buiging naar de katholieken, die dezen maatregel noodig hebben. De heer Dr&bbe kao immers niet bij den raad terugkomen met leege handen. Hij moet een proef nemen en zoo wascht hier de eene hand de andere. (A p pl.) Uit eigen overwegingen zou dr. vos met deze maatregelen nooit zijn gekomen.

Dr. Vos sprak in des vergadering van 16 Mei ook

over de huurverordening.

De Huurwetten zijn door de regeering opgeheven. Dat kost de bevolking jaarlijks rond 7 millioen gulden. Wij hebben daarom voorgesteld een verordening tegen het onredelijk opdrijven der huren. Meerdere professoren, wier oordeel wij vroegen, hebben gezegd, dat een verordening niet in strijd is met de wet. De professoren Drabbe, Ter Haar en Vos (v r o o 1 ii k h e i d) hebben evenwel juridische bezwaren. Zij zijn i

bevrtesd voor het partikulier initiatief,

Dr. Vos vreest, dat wij geen maatregelen kunnen, nemen, die uitzettingen voorkomen. Laten de Ameterdamsche huiseigenaren, als de verordening is goedgekeurd, het eens probeeren de huurders uit de woningen te zetten. Bovendien, deden zij het in massa, de gemeente is in staat den eersten schok op te vangen. Zelfs de bouwers in de kommissie waren het eens met de verordening, al willen zij niet verder gaan dan voor huurders, die niet meer dan f 6 per week betalen. Spr. kan zich daarmee niet vereenigen, het zou geen gelijk recht zijn, een tweeledige maatregel als die van de melkvoordracht. (Applaus.) Dr. Vos beweerde, dat de door spr. gedragen volkshuisvestingspolitiek niet voldoende maatregelen had genomen, om te zorgen voor voldoende woningen voor de slechtst gesitueerden. Dat past niet in den mond van iemand, die geregeld met spr. samenwerkte, ook op dit gebied, niet in den mond van iemand, die een der aanhangers is van de liberale partij, die ons in Amsterdam als haar nalatenschap met ©en onnoemelijke hoeveelheid krotten heeft opgescheept. (Luid appltu e.) Dat woord van dr. Vos heeft spr. gegriefd en spr. hoopt, dat hij deze beschuldiging hier vanavond zal terugnemen. (Luid, langdurig applaus.)

Dr. V o s, eveneens .met applaus begroet, meent dat hetgeen De Miranda hier vanavond zei, onwaar, onwaardig cn oijjuist is. De predifcaatsmelk wordt in de pamfletten zelfs typhusroelk genoemd. Dat is eea zeer onwaardige bestrijding. Spr. wijst dan op het melkbesluit, dat ziektekiemvrije en zindelijke melk eischt. Samen met de door spr. voorgestelde maatregelen, zal dat den toestand nog aanmerkelijk verbeteren. Die toestand is in de laat«te jaren reeds sterk vooruitgegaan. Meer dan 2 pCt. vervalschingen wordt hier niet geconstateerd en dat is een zeer mooi cijfer. Mijn kollega, zegt spr., die ook wel eens handelt, zal wel .weten, dat knoeierijen nooit tot nul procent teruggebracht kunnen worden. (Luid applaus.) Als het melkbesluit behoorlijk wordt uitgevoerd, kan de Amsterdamsche bevolking van een uitstekend produkt verzekerd zijn. Wat spr, vooral tot het voorstel heeft gebracht is het groote belang, dat medewerking der belanghebbenden heeft. Bij de bestrijding van de typhus is gebleken, dat samenwerking meer uitwerkt dan repressieve politioneele maatregelen. Spr. meent dat stalkontrole goede resultaten zal hebben, meer dan de politioneele maatregelen van De Miranda, die gelukkig in Amsterdam wel niet tot uitvoering zullen komen. (V roolij k h • i d.) De stalkontrole en de keuringsdienst zullen voorkomen, dat melk met tuberkelbacillen in konsumptie komt. Daarvoor is 'de vereeniging der vrijwillige deelnemers! bpgerieht en ook het kontrolest&tion. Zoo rullen niet enkel de ziektegevallen, maar ook verdachte gevallen worden aangegeven, zoodat men het ' typhusgevaar onder de knie kan krijgen. Het vorig jaar werden" 7 typhusgevallen door melkbesmetting erkend. Dit jaar xijn er tot dusverre in het geheel 10 typhusgevallen gekonstateerd, waarbij geen enkel geval, door melkbesniettinj? veroorzaakt. Deze gunstige toestand is het gevolg van onzen goeden _ gezondheidsdienst. (Applaus.) Er is dus geen sprake van, dat ook maar één meftsch in Am steraam door melk typhus zal krijgen. (Applaus.) Met de tuberkulose staat liet zoo. Het gemiddelde hier is gunstiger dan dat van het rijk, dat er zelfs gunstiger voorstaat dan het platteland van Noord-Holland. De tuberkulose-sterfte in Amsterdam staat dan ook in geen enkel verband met het tuberkulose vee dat in' het abattoir geslacht wordt. Terwijl de t. b. c. onder de bevolking is afgenomen, is zij toegenomen onder het vee. Is dat geen bewijs voor spr.'s stelling. D© Miranda sprak over de kosten. Het gevraagde krediet wordt niet besteed op de wijze als do Miranda uiteenzette. Er zijn voldoende, waarborgen tegen misbruik genomen cn het geslichte vee heeft ook waarde. De bestrijdttig van t. b. c., zooals wij die willen foepassen, heeft overal fjoed voldaan en wordt door den Rijksveterinairen dienst gesteund als de beste, die er is.

Dat de melk duurder zal worden, althans beduidend duurder, ontkent spr. (Gelach.) In de verordening staat dat ze niet duurder zal worden en dat kan spr. hier herhalen. De bijzondere kosten, noodig om tot betere melk te komen, wil spr. door de overheid, het rijk, de Ï>rovincie en de gemeente laten betaen. Willen het rijk en de provincie daartoe niet meewerken, dan zal de gemeente het alleen moeten bekostigen. De maatregelen, die door de veehouders bij het Station aangesloten, moeten worden genomen, moeten eveneens worden genomen door de niet aangeslotenen. Zij zullen alles zelf moeten bekostigen en het is zelfs niet onmogelijk, dat hun melk duurder zal moeten zijn, dan de predikaatsmelk. De V.A.M.I. neemt thans ten oprichte hiervan reeds maatregelen in onzen Ï:eest en betaalt daarvoor cent per iter meer. De melkprijs in t algemeen is trouwens in het laatste jaar met eenige centen verlaagd. De winstmarge der slijters is met een cent verminderd.

Doorvoering van spr.'s maatregel zal de bevolking goede, zindelijke melk verschaffen en spr. protesteert tegen de voorstelling, dat 'dé maatregel van «pr. zou zijn een klasseraaatregel. (Ap pl tut.) Van melik van slechte kwaliteit tegen hoogen prijs is geen sprake.; Laat ieder naar de predikaatsmelk vragen en me» kan verzekerd ziju, dat- men deze geleverd krijgt tegen geen hoogereti prijs dan noodzakelijk is. Wat de huurverordenine betreft, als bet zoo was, als Do Miranda het stelde, was het al zeer gemakkelijk. Ik had als Drabbe, kunnen zeggen, het is wel noodig, maar ik acht het niet mogelijk. De Miranda won tiet oordeel in van vijf professoren. Zij gaven gronden aan voor de mogelijkheid der verordening. Anderen, die De Miranda niet noemde, dachten er anders over. Maar juristen denken nu eenmaal niet allemaal gelijk. Spr. stelde zich niet op juridisch standpunt. Spr. gelooft dat de regeering de verordening niet zal goedkeuren. De bijzondere omstandigheden ziiu voorbij. Spr. is van meening, dat ae maatregelen van de Miranda tegen zullen houden dat de buren dalen (hoongelach). Velen wonen in huizen, die ze eigenlijk niet kunnen betalen. Natuurlijk zullen er buiseigenaren zijn, dio zullen trachten de huren tc verhoogen (v re ugde). De huren van de allerarmsten zullen er allicht hcelemaal geen last van hebben. Spr.'s bezwaar gaat echter V tegen de praktische mogelijkheid van dezen maatregel. Trouwens de Miranda is het daarmee eens, zooals blijkt uit een brief aan den minister, geschreven in 1925. Daarin staat feitelijk, dat de huurkommissie zonder Huuropzeggingswet machteloos is. (Applaus.) Spr. behandelt dan het beroep, dat De Miranda wil instellen op den raad. Dat is een onmogelijkheid. Een politiek lichaam als de raad kan over een huurverhooginjr niet oordeelen. Bovendien, behandeling in den raad zou veel meer aan presentiegeld kosten, dan de huurverhooging bedraagt. Sterker, ook een huurder zou zich op den raad kunnen beroepen en waar zou het toch heen moeten als dêit mogelijk wordt. Spr. besluit met te verklaren, dat de melkvoorziening van Amsterdam de beste zal worden, die mogelijk is en dat de huurverordening zoo spoedig mogelijk moet worden opgeborgen, omdat zij praktisch niet is te realiseeren. (Luid, langdurig applaus.)

De Miranda herinnert er aan, dat dr. Vos, die nu zegt. dat do melkvoorziening zoo uitstekend is, op 12 Februari j.l. verklaarde, dat de melkvoorziening der groote steden totaal verwaarloosd is. (Luid applaus.) In wat dr. Vos zei is sterk overdreven. Niemand zal hem kwalijk nemen, dat de melkvoorziening nog niet beter is, maar ieder zal hem uiterst kwalijk nemen, dat hij daar thans zoo optimistisch over denkt. Spr. haalt dan enkele uitspraken aan uit het proefschrift van dr. Vos, waaruit het groote typhusgevaar blijkt. Die uitspraken worden door vele geleerden onderschreven. Zij waarschuwen tegen optimisme en desniettegenstaande hooren wij hier weer, dat het gevaar niet groot is, dat de toestand eigenlijk ideaal is. In den raad zal spr. feiten en cijfers geven die het optimisme van dr. Vos afdoende weerspreken. Als wethouder van de Volkshuisvesting heeft spr. alles gedaan om alle veehouders onder Amsterdam bij de waterleiding aan te doen sluiten. Maar dat is niet voldoende en ook de maatregelen der voordracht Drabbe—Vos zijn dat niet, wettigen niet het optimisme van dr. Vos. Nu de prijzen. Zij zijn niet verlaagd door do bemoeiingen van dr. Vos. Ze zijn gelijk aan die van verleden jaar en baseeren op den zuivelprijs. Vandaag den dag geldt nog dezelfde prijs als vastgesteld is na den melkoorlog van verleden jaar.

Dr. Vos vroeg ik te bewijzen, dat wij geen twee soorten melk zullen krijgen. Ik heb het niet gehoord.

Als dr. Vos had voorgesteld, dat alle op tuberkulose reageerende koeien van de melklevering waren uitgesloten — spr. zou er desnoods zijn plannen voor terugtrekken. Maar zoo is het niet. De f 150.000 worden alleen beschikbaar gesteld voor de boeren, aangesloten bij de M.E.C.A. Alle andere boeren vallen er buiten on daarvoor herhaalt spr. dat de maatregelen van dr. Vos slechts gelden voor een deel der bevolking. Trouwens dr. dat er twee kwaliteiten zullen zijn.

(A p p 1 a u s.) Het predikaat vertegenwoordigt zeer zeker een waarde, wordt duurder en er zullen dus twee prijzen zijn. Dat kan niet anders.

Dr. Vos verwachtte in de bespreking met de belanghebbenden, dat de prijs der melk een paar centen zou stijgen. Een paar is niet altijd twee. Maar laat het twee cent zijn, dan reeds geeft daardoor dr. Vos een deel der bevolking de gelegenheid dio goedkoope melk te koopen. Die melk is oo* goed, zei dr. Vos. A!s dat zoo is, waarom laat dr. Vos de bourgeoisie deze ook goede melk dan niet drinken ? (Luid applaus.)

Spr. haalt een -uitspraak van dr. Van Gelder aan, die ook sprak tot de belanghebbenden van 'hoogeren prijs voor de predikaatsmelk to betalen. En tegen do veehouders zolf sprekend, zei dr. Vos, dat deze melk een hoogeren prijs zou opleveren. Nu is het reeds een hoogero prijs cn geen 4/100 oent meer! Uit dit alles blijkt, dat het publiek voor de predikaatsmelk zeker 3 a 4 cent meer moet betalen. De andere melk is ook goed. Ik wijs, zegt'spr., op den inelkoorlog van verleden jaar. Toen werd goedkoopere melk, ongekontroleerd dikwijls, aangeboden en bij honderden gingen de vrouwen deze melk koopen. Zoo zal het ook gaan met de goedkoopere melk van dr. Vos, die niet aantoonde, dat er één soort melk zou zijn en dat niet het geld, door den gemeenteraad toegestaan, slechts aan een deel der bovolking ten goede zal komen. In een geschriftje van dr. Vos noomt deze den typhus een ziekte van de minder ontwikkelden en minder gesitueerde lagen der bevolking. En nu wil epr. wat do gemeente moet bijpassen, besteden niet voor dit slechter gesitueerde, maar voor het andere deel der bevolking. (Luid ap p 1.) Dat neem ik, als eociaaldemokraat, dr. Vos kwalijk. Hij is geen sociaaldemokraat, maar dat geeft hem allerminst het recht, op deze wijze deze materie te behandelen. Laat hij zich dan houden aan het werk van den Keuringsdienst en zich niet laten verleiden tot zijn goedpraten van wat hier zal geschieden ten bate van het partikulier . initiatief. v

Het is moeilijk in een verband de huurverordening en de melkvoordracht te behandelen. *

Voor vernietiging is spr. niet bevreesd. In elk geval dient een Amsterdamsch gemeentebestuurder, overtuigd van zijn goed recht, niet te spreken van de vrees voor vernietiging. Als ik, zegt spr., daarvoor zoo bevreesd zou zijn, zouden de schitterende wijken, die men thans hier der Kroon toont, als zij op bezoek komt, niet bestaan. (Geestdriftig applaus.)

Do wettelijke maatregelen waren beter dan deze verordening. Dat is juist. Maar de intrekking js toch niet mijn schuld. Moeten wij daarvoor terugtreden? Dr. Vos was bevreesd voor bet debat in den raad. Op den raad is ook beroep bij de uitvoering van de Vergunningswet. Hebben wij daardoor debatten in. den raad, zooals dr. Vos vreest? Wil dr. Vos het beroep op den raad niet, laat hij voorstellen, dit er uit te nemen. Ik «al er géén. traan om laten. B. en W. kunnen het ook. , •

Dr. Vosi meent, dat de verordening de verlaging der huren zal tegenhouden. Hij heeft* er geen enkel bewijs voor aangevoerd. Hij viel spr.'s beleid inzake de volkshuisvesting aan, doch ook in dat opzicht leverde hij geen enkel bewijs. Laat hij het in het tweede halfuur doen en anders zijn beweringen terugnemen. (Luid applaus.)

Dr. Vos, met applaus ontvangen, zegt, dat De Miranda spr.'e proefschrift aanhaalde. Het.werd geschreven in 1918 op grond van sedert 1918 verzamelde gegovens. Sedert is er in de melkvoorziening van Amsterdam onnoemelijk veel verbeterd. De vervalsching is door den keuringsdienst van 53 tot 2 pCt. teruggebracht. Op het platteland van Noord-Holland is alles gewijzigd. Er kwam waterleiding en de faekalien mogen niet meer op de slooten loozen. Het leidingwater werd goedkooper. Heb ik dan geen recht anders tegenover de materie te staan, dan in 1918.

Spr. ie voorstander dor eemeentclijko autonomie. Spr. verzette zich herhaaldelijk tegen regeeringsmaatregelen. Maar er zijn grenzen. Bovendien is er het melkbesluit. Spr. heeft op opname van allerlei maatregelen in dat melkbesluit aangedrongen, zoo het weigeren van arbeid van bacillendragers in het bedrijf. De minister weigerde dat. Kunnen wij dat nu met een gemeentelijke verordeninsr bereiken 1 Allerminst. Verder dan de zeven aanvullingen op het melkbesluit kon 6pr. hft niet brengen. Daarom dus de vrijwillige samenwerking. Daardoor wordt ,

niet alle minder goede melk geweerd. Maar ook bii wat De Miranda wil, komt zulke melk, al is het in den vorm van kaas, in konsumptie. De Miranda beriep zich op notulen. Maar die zijn van de eerste vergadering met belanghebbenden.

AVij dringen ook aan op den verkoop van prepaeteurieeerde melk. Daarvoor is een nieuw voorstel noodig, dat in bewerking is. Ik heb vroeger wel eens eesproken van verwaarloozing der ning D c Miranda: Op 7 Februari 1927.

Dr. Vos: De raelkvoorziening der geheelo wereld was verwaarloosd. De regeering heeft de taak, het minwaardige produkt te doen verdwijnen. Maar daarbij moet het ekonomiseh pcrgpektief blijven bestaan. Spr. heeft sezestd, dat de betere melk een fraktic \»n