De Indische courant

De problemen, waarvoor Japan zich gesteld ziet en die als gevolg van den oorlog tusschen Duitschland en Rusland een nieuw aspect hebben gekregen, zijn, zooals wij in onze eerste beschouwing schreven, van politieken, militairen en economischen aard. Wij zullen deze factoren achtereenvolgens even bezien. Eerst dan het politieke element. Japan zit vast zoowel aan het anti-komlnternverdrag, thans beter bestempeld als trlpartitepact, als aan het'vrlendschapstractaat met Sovjet- Rusland. Hiertegen kon geen bezwaar zijn, zoo lang ook Duitschland de hand hield aan zijn afzonderlijke nonagressie-overeenkomst met de Russen. Toen het in September 1939 aan Berlijn mogelijk bleek, zakelijke overwegingen de gevoelens van haat tegen Moskou te doen overheerschen, moest het voor Tokio iets gemakkelijker zijn, tot hetzelfde standpunt te komen, omdat hier eerder van groote antipathie dan van haat gesproken kon worden. Thans zijn echter de zakelijke, overwegingen in het gedrang v gekomen: Duitschland heeft geen kans gezien, Rusland tot zoodanige hulpverleening te bewegen, dat het in voldoende mate de beschikking kreeg over de graanvoorraden van de Oekralene en de olie van den Kaukasus. Dus voerde Hitler vele' drogredenen aan om dit doel toch te bereiken: de gevoelens van haat werden hem te machtig en vonden een uitweg in de oorlogsverklaring aan . Sovj et-Rusland. De vraag voor Japan is nu, wat het doen moet. Het heeft Duitschland nagevolgd in het sluiten van een afzonderlijke non-agressie-overeenkomst met Rusland: zal het nu ook op zijn beurt zijn apart geregelde betrekkingen verbreken en opnieuw den Duitschen meester" navolgen?' Het behoeft dit niet te doen. Het tripartiteverdrag met Duitschland en Italië verplicht hiertoe niet: Japan zal slechts dan zijn aandeel gewapenderhand voor zijn rekening moeten nemen, Indien een van beide asgenooten aangevallen wordt. In het Duitsch- Russische conflict is hiervan geen sprake, want Duitschland nam het initiatief. Aan den anderen kant echter voelt Japan zich zeer nauw aan de beide spilmogendheden verbonden, op grond van het tripartiteverdrag. Zoowel de premier prins Konoye als de minister van Buitenlandsche Zaken, de heer Matsuoka, hebben her• haaldelijk verklaard, dat zij niet alleen trouw zullen blijven aan het tripartite-pact, doch ook, dat zij een vriend nimmer, in den steek zullen laten, zoodra hij in moeilijkheden komt te verkeeren. Dat het hun ernst is, moge blijken uit de indirecte hulp, die zij den beiden oorlogvoerenden asgenooten hebben verleend door het doorvoeren van allerlei voorraden, die Japan zelf over had, zooals rubber e.d., via den trans-Siberischen spoorweg door Rusland heen.

Zou er dus aanleiding zijn te veronderstellen, dat thans het tripartiteverdrag het zwaarst zou wegen, er is nog een reden, waarom het voor de hand zou liggen, indien Japan nu ook tegen de Russen de wapens zou opnemen. Is er.gelijk wij boven releveerden, al geen sprake van directen haat tegen de machthebbers van het Kremlin, wel heeft men er. groote antipathie tegen hen, voornamelijk voortspruitend uit de positie, die Stalin en de zijnen innemen in Aziatisch Rusland. De moeilijkheden tusschen Russen en Japanners zijn legio en bij gewelddadige botsingen waren laatstgenoemden allesbehalve gelukkig. De Russen handhaven in het Aziatisch deel van hun rijk een groote troepenmacht, welke destijds uitnemend georganiseerd moet zijn door den, eenige jaren geleden geëllmineerden generaal Blucher. De Japanners op hun beurt waren hierdoor genoodzaakt, een sterke legermacht op de been te houden. Naar schatting telt zij van 300.000 tot 500.000 man, die behooren tot aet Kwangtungleger en uitsluitend moeten dienen om voorbereid te zijn op eventueele „avances" van Russische zijde. Nu Is er, zou Japan tegen Rusland ten oorlog trekken, de zekerheid, dat deze macht niet voldoende is om zoodanige militaire successen te behalen, dat de Russische beer aan ketenen zou worden gelegd, hetgeen toch de uiteindelijke bedoeling van den strijd zou zijn. Bovendien Is er de nog versche herinnering aan militaire nederlagen in kleiner verband en incidenteel geleden, aan den Chankoefengheuvel en in de nabijheid' van de Khalka-rivler, bij welken laatsten slag de Japansche verliezen achttienduizend man aan dooden en gewonden hebben bedragen. Een oorlog met Rusland zou in militair opzicht de uiterste krachtsinspanning van Japan vorderen, waaraan thans reeds zoo hooge eisenen worden gesteld door den oorlog met China,' welke , met meer dan een millioen Japansche soldaten nog steeds niet gewonnen is. Wij behoeven er niet aan te twijfelen, of de verleiding in Tokio om Rusland naar den keel te vliegen zal stellig groot en de gedachte aan het in bezit kunnen krijgen van Wladiwostock alleen reeds zal zeer levendig zijn, maar de militaire factoren zullen temperend werken op den lust tot dadendrang a la Hltler, te meer omdat het niet onwaarschijnlijk lijkt, dat de tijd wellicht niet zoo ver' af is, dat langs diplomatleken wes de Russen tot grooter toeschietelijkheid kunnen worden ".bewogen. Moskou mag al van het standpunt uitgaan, dat het als gevolg van het verdrag met Japan thans in den rug gedekt Is, doch het zal zeker niet de illusie koesteren, dat mochten de krijgskansen or i eclatante wijze in het voordeel van c! Duitschers verkeeren, de verdrag, vrienden te Tokio niet zullen track ten, met uitoefening van den noodi gen druk, bepaalde wenschen en verlangens, zoo op het stuk van grensen visscherij kwesties, alsmede den steun aan China, ingewilligd te krijgen. Gelijk Rusland, toen het nog op vrlendschappelijken voet metDuitschland stond, hiervan de vruchten plukte, zal Japan desgelijks trachten te doen en hierbij in .vöordeeiiger poslr tie komen naar gelang van de successen der Duitsche vrienden. Dit zijn dus goede motieven voor het aannemen van een afwachtende houding door Tokio, doch er zijn er nog enkele, waarover morgen nog iets.

Officieel wordt gemeld: Ingesteld is een informeele commissie, die bij voortduring aandacht zal besteden aan de taak van het onderwijs op het gebied van de bestrijding van de nationaal-socialistische denkbeelden. Tot lid tevens voorzitter is benoemd de hoofdambtenaar ter beschikking van den directeur van Onderwijs en Eeredienst dr. P. J. Koets, terwijl als leden hebben zitting genomen de heeren H. J. E. Denker, plv. inspecteur Westersch lager-, meer uitgebreid lager- en kweekschoolonderwijs, dr. N. Perquin S. J., leeraar aan het Canisiuscollege te Batavia-Centrum, mr. Phoa Liong Gie, particulier, dr. K. Posthumus, rector van het Christelijk lyceum te Bandoeng, mas Samoed, alias Sastrowardojo, inspecteur t.b. van den adviseur van het Inlandsen onderwijs, R. Schrader, plv. rector van het Batavlaasch Lyceum, en mr. Soenario, lector in de staathuishoudkunde bij de Faculteit der letteren en wijsbegeerte.

Op de Jaarbeurs te Bandoeng wordt een stand nabij den ingang ingenomen door de tentoonstelling „Onze moderne weermacht", gearrangeerd door het weekblad „Geeft Acht". In hoofdzaak worden tentoongesteld foto's, beschikbaar gesteld door het departement der Marine en het departement van Oorlog. De tentoonstelling wordt gehouden cp verzoek van het Jaarbeursbestuur, dat nog een ruimte beschikbaar had en meende, dat in deze tijden vcor een dergelijke tentoonstelling *eer zeker bciangstelllng zou bestaan. De tentoonstelling wordt bepe?kt tot in hoofdzaak foto's, aangezien slechts vrij korte tijd voor de voorbereiding beschikbaar was. Het blijkt echter, dat men er in geslaagd Is om een — zij het uiteraard niet volledig — overzicht van de weermacht te geven, terwijl het vertoonde materiaal- foto-technisch :n het algemeen van hooge kwaliteit is en hierdoor is de gedachte opgekomen, dat het wellicht de moeite zal loonen, de tentoonstelllng ook in andere plaatsen te houden. De heer N.A. Douwes Dekker heeft de expositie verzorgd.

De houder van de nieuwe loterij is de Stichting Studie-fonds van het I.E.V. te Batavia-Centrum, terwijl de andere participanten zijn het.Algemeen Armenfonds van Nederlandsch- Indië, het Protestantech Weeshuls te Semarang, het Roomsch-Katholiek Weeshuis te Semarang, de Bataviasche Vincentius Vereeniging, het Dj atl Gesticht te Batavia, het Weezengesticht van de Protestantsche f Gemeente te Soerabaia, het Verbond van Vereenigingen Pro Juventuto te-Batavia, het Reclasseeringsfonds te Batavia en de vereeniging Kaoetamaan Istrl Garoet van de Inheemsche Huishoudschool. • - "; '• 1

Officieel wordt gemeld, dat met ingang van 31 Augustus 1941, op verzoek, wegens volbrachten diensttijd, eervol uit 's lands dienst is ontslagen J. P. de Vos, hoofd van den dienst van het IJkwezen, onder dankbetuiging voor de diensten door hem aan den lande bewezen. Met ingang van dien datum is tot hoofd van dien dienst benoemd J. Dënekamp, thans inspecteur. bij gemelden dienst.

f Op S9ijimt-19i1 was het dus in feite de verjaardag van Z. K. ff., doch in verband met den Zondag wordt het vandaag gevierd. Met het oog op de tijdsomstandigheden zal de-viering op rustige, kalme wijze plaats hebben. Overal hangen de vlaggen uit, velen dragen de witte anjer, de lievelingsbloem van Z. K. H„ die thans tot een symbool is geworden van trouw en plichtsbetrachting, van hoop en vertrouwen in de toekomst van het Nederlandsche Volk. Gisteren werd de verjaardag ook reeds in sommige kerken gevierd met een herdenking en een gebed, waarbij de zegen van den Allerhoogste werd afgesmeekt voor Prins Bernhard, Prinses Juliana, Hunne kinderen en Hun geliefde Moeder. Millicenen in ons Vaderland, dat thans gebukt gaat onder den druk van den overweldiger, honderdduizenden hier te lande en overal elders over de geheele wereld, waar vrije Nederlanders leven, zullen met gevoelens van diepe bewondering, waardeering en warme Vaderlandsche hartelijkheid denken aan dezen jongen man, die zoo trouw Zijn Gemalin en Haar Moeder heeft terzijde gestaan in de uren des gevaars en in dagen van groote moeilijkheden. Het Nederlandsche Volk kan niet genoeg dankbaarheid voelen voor den Prins, die trouw aan zijn plicht de belangen van het Huis van Oranje en van het volk, dat hij zich tot het zijne heeft gemaakt, met volle toewijding dient. Niet de stem van het bloed heeft hij doen gelden, maar de stem van zijn innerlijken plicht, dien hij vrijwillig op zich genomen had, toen hij zijn leven verbond met dat van Prinses Door zijn volle overgave aan de taak, die hem wachtte, is er een zeer nauwe band ontstaan tusschen Prins Bernhard en alle onderdanen van het Rijk der Nederlanden in Oost en West, een band, die 7ümmer verbroken zal worden. Prins Bernhard is voorgoed opgenomen in de groote Familie van het Nederlandsche Volk. Moge de zegen van den Oppersten Koning op hem rusten!

Naar wij van bevoegde zijde vernemen, is momenteel ter perse een vanwege het Departement van Economische Zaken samengestelde hanleiding voor gebruikers van de jachtwetgeving Java en Madoera 1940. Het boekwerkje, dat een omvang zal krijgen van ongeveer 60 blz., bevat behalve den volledigen tekst der wettelijke bepalingen ,een systematisch overzicht van inhoud en bedoeling daarvan, zoodat het ook voor den niet-juridisch geschoolden belangstellende in de jachtbepalingen — in de eerste plaats jagers — bruikbaar zal zijn. De prijs der boekjes zal zoo laag mogelijk worden gesteld en volgens raming ongeveer 30 cent bedragen. Degenen, die zich deze handleiding willen aanschaffen, zullen goed doen, hun bestelling te adresseeren: Departement van Economische Zaken (afdeeling AB), reeds aanstonds in te zenden, opdat bij het bepalen van de oplaag hiermede kan worden rekening gehouden. De toezendmg van het boekwerkle zal dan terstond na de verschijning plaats hebben. Volledigheidshalve worde hier nog vermeld, dat ten behoeve van het lagere boschpersoneel door den Dienst van het Boschwezen een in het Nederlandsen en Maleisen gestelde zeer eenvoudige handleiding betreffende de jachtwetgeving J. en M. 1940 is samengesteld. Dit boekje, groot 30 blz.. is. zoolang de voorraad strekt, voor den prijs van een kwartje bij Volksjectuur verkrijgbaar.

Aneta schrijft ons: Tot besluit van de 15de West- Ja va planters-bijeenkomst te Bandoeng deelde de voorzitter, de heer W.H. van der Veen, mede, dat oe eerstvolgende vergadering in September — te Bultenzorg zal worden gehouden. Aanvankelijk was besloten te Batavia te vergaderen, doch het bestuur heeft hiervan afgezien teneinde gevoig te kunnen geven aan de uitnoodiging aan de West-Java Landbouw Vereeniging gedaan, om op den 2den Zaterdag in September a.s. de officieele opening bij te wonen van het nieuwe laboratoriumcomplex van het Proefstation West-Java.

Deze tweede vergadering werd mede bijgewoond o.a. door den gouverneur van West-Java, den heer mr. B.J.G. Hoogewind en den resident van Priangan, den heer E. Tacoma. Tijdens de vergadering heeft de heer mr. A.W. Reverse, inspecteur van Financiën, nog een mededeeling gedaan betreffende de indiening van loonlijsten door de administrateurs der ondernemingen. De elsch is namelijk gesteld dat deze loonlijsten voor den 7den van de volgende maand moeten zijn Ingediend, een eisen, welke in plan' terskringen nog al veel critiek heeft uitgelokt.

De heer Reverse zette uiteen, waarom deze maatregel noodzakelijk is en deed een beroep op aller medewerking om zooveel mogelijk aan het verzoek te voldoen. De voordrachten van de heeren Leniger en Bokma gaven aanleiding tot het stellen van verschillende vragen, welke door den Inleider beantwoord werden.

Aan den inhoud van de communiqués betreffende den titanenstrijd aan het vuitscn-Kussische tront is geen touw vast te knoopcn. Zoowel de Russische als de Duitsche berichten hebben het over „successen", vernietigingen, omsingelingen en enorme „buit", welke tot in fantastisch kleine eenheden wordt opgegeven. Met eenigen goeden wil kan men uit de beschikbare gegevens opmaken, dat er om de steden Minsk, Baranovitch en Luck en in Bessarabië nog steeds hevig wordt gevochten. De Duitsche opmarsch, waarvan de hoofdstoot op Moskou is gericht, schijnt op een grooten liussischen tegenstand te stuiten. Van de overige fronten is weinig nieuws te vertellen. De R. A. F. blijft op de Westelijke Duitsche industriesteden hameren. De opmarsch van de geallieerden in Syrië vindt in langzaam tempo voortgang. President Roosevelt heeft aangedrongen op een officieele afkondiging van den noodtoestand, waardoor hij weer wat 'meer vrij spel krijgt.

De aangekondigde leid(st)erskoempoelan van de-door de N.I.P.V. erkende padvindersvereeniging „Pandoe Pasoendan" (afgekort P.O. P.) zal plaatsvinden op 12 en 13 Juli 1941. De leid(st)ers en vertegenwoordigers der plaatselijke besturen van de bij de organisatie ingeschreven 32 meisjes- en jongensgroepen over heel Pasoendan (West-Java) worden Zaterdagmiddag, 12 Juli, te Bandoeng verwacht, alwaar "om 7 uur 's avonds op het achtererf van het „Sipatahoenan" gebouw een openingskampvuur wordt gehouden door de padvinders der af deeling Bandoeng der P.0.P., onder leiding van hopman R. Mh. Sanoesl Hardjadinata. Omstreeks 8 uur n.m. —na het kampvuur — verzamelen de deelnemers zich in het directielokaal van „Sipatahoenan" voor een receptie, bij welke gelegenheid vanwege het Centraal Bestuur der P.O.P. een korte uiteenaetting over ; den' algemeenen toestand der vereeniging zal worden gegeven. De receptie zal mede worden bijgewoond door een beperkt aantal genoodigden van de padvindersmaatschappij. Omstreeks 9 uur wordt de samenkomst gesloten. Den daarop volgenden Zondagmorgen, tegen 8 uur 30 worden de deelnemers in hetzelfde directielokaal verwacht voor een conferentie, waartoe geen andere dan belanghebbende personen van de P.O.P. worden toegelaten. Deze besloten bijeenkomst behandelt over het algemeen de aangelegenheden, welke de „Pandoe Pasoendan" zelve aangaan (aanwijzingen om de aangesloten jeugd paraat te houden, aandacht voor intensieve hulpverleening aan regeering en maatschappij enz.) en tevens zal daarbij worden overgegaan tot verkiezing van een nieuw Centraal Bestuur, aangezien het huidige uit de heeren ir. R. Djoeanda (voorzitter), R. Satjadibrata (vice-voorzitter), R. Moeharam Atmadja Soetisna (secretaris-penningmeester), R. Soepandi, R. Goenawi Wirjaamiardja, mej. R. Adj. T. Djajadiningrat (techn. leid(st)ers) en dr. R. Kornel Singawinata (lid), bestaande bestuur in aanmerking komt voor aftreden. I

Bij aller deelname wordt een 100- tal belanghebbenden verwacht.

De onder-havenmeester van Tandjong Priok deelde aan de politie telefonisch mede, dat de djoeragan van het motorschip „Bronang", toebehoorend aan het Instituut voor de Zeevisscherij. eenige luchtkasten heeft afgenomen van een reeds eenigen tijd onbeheerd in de zee ronddrijvende motorsloep, tengevolge waarvan deze is gezonken, aldus het „Bat. Nieuwsblad". Terzake informeerend, deelde d? bedrijfsleider van genoemde instituut aan de politie mede, dat hiervan reeds eenige weken geleden rapport was uitgebracht aan den havenmeester van Priok. Bij de scheepvaartmaatschappijen te TandJÓng Priok zullen nadere inlichtingen ingewonnen worden over rte motorsloep. De vier luchtkasten werden inmiddels in beslag genomen.

HEDEN VOOR HET LAATST : het boeiende filmwerk : „KAST OF THE RIVEB" Brenda George John MARSHALL TOBIAS GARFIELD 'MORGEN, dinsda"g"¥r¥mïër'ë van een der mooiste films van het ; seizoen : V'"'."" | FLIGHT I KOM I>i:STI\V , Thomas Geraldine Jeffrey MITCIIELL FITZGERALD LYNN ' HEDEN VOOR HET LAATST : éen film vol sensaties : ..ISLAM» OF ' j DOO3IED MEN" | Peter Rochelle Robert LORRE lIUDSON WILCOX j " DINSDAG PREMeRE I van een machtig en adembene- ' mend filmevenement : Hl (jw BI Siilijöl ['tmß tfr"f.L-m\,Ttt ■'(•'jf'l vertoont een ongeloofelij k i spannende film : J, %' KIXG OF CHINA TOWIN Anna Ü Sidney Akim MAY WONG TOLER TAMROFF

Onze redacteur te Batavia schrij ft: In besloten kring zagen we een dezer dagen eenige smalfüms In ;.kleuren, voor den R.P.D. opgenomen doof'den heer J. H. Zindier." Er was een film bij van het défilé dat op 10 Mei jl. over het voorerf van het paleis aan het Koningsplein voor den gouverneur-generaal, mevr. Van Starckenborgh en autoriteiten voorbij trok, en er warei. interessante opnamen van legeroncerdeelon, waarbij vooral de film van de bergartillerie in zwaar rimboeterrein en bij het doortrekken van een rivier en het in stelling brer.jen van het geschut bizonder de aandacht trok. Maar vooral bewondei 'ig wekte een groote film met verscheidene opnamen uit het Indische leven, eerst In Batavia, dan in Bandceng en vervolgens in de desa en op het platteland, waarbij bizonder fraaie opnamen van pasari, van diverse takken van bevolkingsnijverheid, geslagen zilverwerk, de pajongfabricage, de batikindustrie enz. Hierbij sloot aan een zeer interessante opname aan het Hof van den Soeioehoenan van Solo gemaakt, van gamelan, dan; en spel en zeer geslaagde opnamen van het volksleven, tempeloffers, dansen enz. op Bali. 't Was vooral bij deze Inheemsche filmscènes, dat de natuurgetrouwe weergave der kleuren trof, zoodat de levende beelden inderdaad ook In kleur de werkelijkheid suggereerden. De films zullen in Amerika worden gemonteerd, van tekst wolden voorzien en van begeleidende muziek, waarvoor men aldtar over deskundigen, o.a. aan de groote musea beschikt. Er is bij de opname van deze films rekening gehouden met de Amcrikaansche opvattingen, welks korte beelden in een tamelijk vlug tempo verlangen. Het is dan ook niet de bedoeling deze films in hun geheel te vertoonen; er zullen korte films van worden gemaakt, welke ter afwisseling worden ingevoerd bij de vertooning van films betreffende Indische industrieën, cultures enz.

Men zal zich herinneren, dat de Duitsche aanval op Joego-Slavië en Griekenland en penetratie in Hongarije de Nederlandsche Regeerlng eenige maanden geleden gedwongen heeft. Haren tijdelijk zaakgelastigde te Boedapest, den heer F. W. C r a a n d ij k, terug te roepen. De heer Craandijk is toen tezamen met den staf van de Britsche legatie en eenige andere diplomaten over Rusland naar het Verre Oosten gereisd, vanwaar hij kort geleden In Nederlandsch-Indië is aangekomen. Bij beschikking van den minister van Buitenlandsche Zaken is de heer Craandijk tewerkgesteld op het Departement van Economische Zaken te Batavia. liet ligt in de bedoeling, dat hij zich volledig in Nederlandsch-Indië oriënteert en geruimen tijd hier te lande vertoeft, alvorens hij naar den diplomatieken dienst terugkeert.