De vrije pers : ochtendbulletin

• ■ . (Van 'onze correspondent) ■ PARIJS, 21 Dee. —Le Corbusier, 'Frankrijk* bekendste . architect, die de Amerikanen onlangs in hun eer tastte door te beweren, dat de wolkenkrabbers van New Vork voor zijn begrip belachelijk klein zün, is op het ogenblik in Marseille met de bouw,van een verbeterde "wolkenkrab• bcr bezig. r Aan de boulevard Michelet kijken de Marseiila nen nu; met verbazing naar de zeven eerste verdiepingen omhoog, die door 36 . enorme zeven meter hoge pijlers gedragen worden. . ..

Voor v/e, een jaar- verder zijn, zullen ze hun .hajzèn letterlijk ' moeten rekken want er komen nog tien verdiepingen : bij. De ;',Cor busier-stad" dan een hoogte van zestig meter bereikt. hebben met een diepte . van 24r en eén front van 137 meter. Uit déze.afme'f •tinken is te concluderen, dat de critiek van de FranSe architect niet zozeer de hoogte der Amerikaanse ' „skv-scrapers" geldt, als wel hun. al to smalle. basis'. Hij vindt vefder, - dat de' Yankees hun gevaarten maar lukraak 'tussen de reeds bebouwde oppervlakte neergezet hebben en _ ze bijna uisluitend voor kantoorruimte benutten. Met zijn „verticale stad" 'in Marseille wil hij bewijzen, dat het in wolkenkrabbers ook prettig, luchtig en- hygiënisch wonen.' kan zijn. Eenmaal, völtooid, zal het Marseillaanse bouwwerk in zijn 350 flats . een kleine twee - duizend Marseillanen j kunnen herbergen. Er zullen ... 22 verschillende flat-typen in verwerkt zijn,r van de kloine vrijgezellenbehuizing. tot aan woningen voor kinderrijke families. Wie buitenshuis geen bezigheden heeftr zou bij wijze van spreken zijn leven lang het gebouw niet hoeven te verlaten, want twee verdiepingen van de zeventien reserveerde Le Corbusier vcor winkelgalerijen, werkplaatsen, postkantoren, apo.theken, krantenkiosken, bloemenstalletjes en voor dc huismoeders zelfs waskeukens' en .droogkamers. Er zijn ook ziekenposten, een kinderbewaarplaats, een gymnastiekzaal en jeugdclubs. Het dakterras 2al met zijn sintelbaan en zwembad biïria uitsluitend in dienst van de sport staan.

•Adam tussen Lllftli' (links), en Eva (rechts); scène uit de Duitse film „Der Apel: ist ab" van Ileiiüut Kautner. - • *. • 'j ■ ; ; y ."

De flatwoningen zelf hohben iets nieuws, doordat de helft van de ruimte er van in twee verdiepingen gespiitr.t is. Een binnentrap verbindt •de kleine, lage ruimten, die voor keuken* slaap- en studeer- moeten dienen. Voor het huiselijke ve/keer beschikken de bewoners dan over een vertrek, dat de hele hoogte van de flat (4.80 meter) Le Corbusier vindt een laag plafond bevorderlijk voor de ' gezelligheid, maar wist bij het ontwerpen van zijn wolkenkrabber neg niet, dat de nieuwe huur •.vet, vertrekken, die lager dan 2\'> meter zijn, als „taudis" (hokken) bestempelen zou en de bewoners er van lagere huur laat betalen. Met hun plafond- . hoogte 'van 226 meter va'len de Corbusiaanse „gezellige' en hypermoderne slaapkamers dus al onder een der minste categorieën der Franse huurwet . Het con\fort in deze betonnen bijenkorf. is van de allereerste orde. Tientallen liften zullen er als evenzo vele verticale trams de boven ••«Knar liggende straten en verdrpingen in keu'kens is de electricite t trucf en afwatering, vuilnis en-riolering, alles vindt zijn weg naar buiten via le »vis?ale betonnen pijlers benede 1. Heeft Le Corbusier midden in zijn bouwbeslomhicrui>4en reeds de huurwet ontwei, die een obstakel ivoor het financiële welslagen van zijn ondernemen kan worden, zo heeft hij nu het hoof.l i': Dieden aan twee rapporto.i cjkomstig van de Vrcusa 11 and voor Openbare Hygiëne welker conclusies door de minister van Binnenlandse Zaken r tegen zijn collega voor ÏV > : ningbouw in, ondersteund vcorr den. De HygiënUoile Rqud ï vindt, dat de■ mechanisering 1 van ventilagc, keukeiiipric.i--■ ting en ' watervóorsïïnbiq- -te i ver gaat: Wat te 'Ooen/nJs er t een storing' in dc rleetrM*i*t ■ optreedt-?, » • t ■. • ■' . /De Raad legt hier dc. vin, ger. op een typisch ■■ Friase ' wond. Er ging. sinds de be" vrijding nog . geen winter 1 voorbij of het, land wérd op ■ geregelde, maar dikwijls nn■ geregelde -tijden pardoes in i het donke* geploft of het •nu • de droogte was of een. wilde . staking die de stroö.n uf. sneed. Sanitair bezien vindt de. Raad "de betonnen " stad van Le Corbusier op zijn minst aanvechtbaar. En weer zijn het de tvee halve etages die de architect als een fiut aangewreven wordèn. Een deel der •• kleine vertrekken geniet zelfs geen luchtverbinding met de buitenwereld. Kort en goied, de Raad weigert liet plan, dat intussen al voor de helft massief verwezenlijkt is, goed te keuren Mèt minister Claudiu's Petit, die voor de woningbouw verantwoordelijk is, blijft Le Covbuaier echter .'optimistisch. Achter zijn grote brilleglazen groeit een groot mispr.jsen voor c 11e commissies en raden, die hun neus in problemen van woningbouw steken. ~Kijk in'de Franse steden rond." zegt hij, „en vertel me dan iets van hygiëne." En hij is zó ze.itcr het pleil te gaan winnen dat men in Marseille alvast aan de achtste verdieping begonnen is.

Für verboten;

Het experiment, waar Le Corbusier zich aan waagde, raakt echter niet alleen de beginselen van achitectuur en hygiëne, mar ook die der samenleving. De Fransen zien nu al met belangstelling uit , naar1 het moment, dat de stellingen óm 3êzë wolkenkrabber verdwijnen en de technici het veld ruimen voor de bewoners. Zullen de Fransen, deze doorgewinterde individualisten, zich met twee duidend man tegelijk aan een collectief gelijkgeschakeld levèn kunne-! wennen ? En, wat erger is, zullen ze wel afscheid kunnen nemen van hun eeuwen trotserend keukengerei, dat nasr houtskool geurt en waarin de meest smakelijke gerechten van het Franse kookboek n.et geduld en liefde zolang gesudderd werden dat de huisvrouw ze met geheven hoofd ter tcfel kon brengen ? Het valt de Marseillanen nu al moeilijk zich een „bouillabaisse" voor te stellen, die uit een keuken van Le Corbusier afkomstig is, terwijl het ook een vraag is„ j of hij van zijn vroegere woning j die meestal met haar ach cor- ■ eind in het zeewacor Laadt graag naar een wolkenkrabber |i verhuizen wil, dis op zeven j meter hoge' poten op het droge | ] staat. Kortom, *men vraagt . zich in Marseille af, of de jj techniek niet wat al *te ver op i; de zeden des lands voorlicht. |

Engelse studio's zullen 'in 1919 vier grote films maken volgens een nieuw procédé : het „independent frame"-systeem. Bij deze werkwijze wordt het gehele décor van'een film eerst gefotografeerd en. deze foto wordt op een groot scherm geprojecteerd. Met behulp van slechts enkele requisieten wordt vervolgens voor dit scherm gespeeld. Men . rekent op een kostenbesparing van 20 tot 60 pet.

BERLIJN December. Het .is misschien triest, maar j het is onomstotelijk: tot dc mcfoie buitenkansjes voor een artistiek product behoort veroordeling op morele grolden. Dc belangstelling voor de meest opzienbarende na-oorlog- i se Duitse film — wafot dat althans is Helmut Kautnens ' -„Djer_ Apfel~ist ab" dat ópnieuux fokwezen. Ware de zedelijke .verontwaafdigmq'die al'vóór de premièreover deze halfernsiige; half-vermakelijke persiflage on het Genesisverhaal van dc paradijsappel is losgebarsten, niet spontaan en echt geweest: een reclamc-agent had haar niet beter kunnen bekokstoven.

Wat men er vóór de première van begreep, was dat „Der Apfelist ab' een zeerfrivole film zou worden. Nu is dat voor een Duitse film algemeen al een bijzondere gebeurtenis, maar in dit geval kwamen er nog allerlei pikanterieën^hij. Voor alles moet men echtèr weten wie Helmut Kautner is. In 1933 bestond in Duitsland een eabareft dat zich „Die Nachrichter"npemde en door zijn parodieën" bekendheid verwierf. Dé ervan waren dezelfde als de hoofdfiguren van „Der. Apfel ist ab'': Helmut Kautner 'en Bobby Todd. De identiciteit is niet toevallig. Want reeds toen ze > nog van de middelen van het cabaret .gebruik maakten, waagden y deze kunstenaars zich aan een comedie, die ook' „Der Apfel: ist ab" heette. Zij beleefden er eenter niet veel plezier van, want om dit stuk werden „Die Nachrichter" in door Goebbels verboden. ■ Kautner begon' daarna 5 te film, „Kitty und die Weltkónferenz", die bij het uitbreken van da oorlog haar première beleefde, werd verboden. Tijdens de oorlog kwam Kautner. die zich merkwaardig van het Nazisme gedistancieerd wist te houden met de Mcurianne Hoppe-films JrAu ƒ W iedersehen". „Franziska" en Jtßomanze in Moll". Na de oorlog slaagde hij er trots grote technische moeilijkheden in, de film ,Jn jenen Tagen" te maken, die de levensgeschiedenis van een Duitse automobiel weergeeft . ■ Zij wordbdoor velen voor de beste na-oorlogse Duitse film gehouden. En nu hebben we dan „Der Apfel ist ab", waarbver zoveel te doen is geweest. „Der Apfel ist ab" is een persiflage. Adam Schmidt, appelsap-fabrikant, verkeert i* amoureuze moeilijkheden. Hij weet geen keus te maken tussen twee vrouwen. En ■ hij zoekt de fout natuurlijk niet bij zichzelf, maar bij de schepping. Zo komt hij terecht; in de „Heilstatte für Zeitkran-j ke", waar professor Petri moei-1 te doet om de verdoolde men- > senkinderen weer in het rechte ) spoor te brengen. In de hal van deze inrichting valt hij in! slaap en droomt. Hij droomt j dat hij Adam is en dat professor ; Petri de schepping overdoet. Wij zien Adam_in_dezerDaliachtige scheuoin * i: n, , We zien h' e hij lastig is 'nee j hij zich eigenlijk verveelt. Dan wordt hem Eva geschonken en hij mag met haar in " het paradijs wonen. Maar ook het ongestoorde geluk daar wordt tot een verveling die de schepper — Petri — tevergeefs door steeds nieuwe" afwisselingen probeert op te heffen:" Dan gebeurt er iets. Lucifer doet een poging om Eva te ] verleiden, en verspeelt daarmee !- de hemel. Voor het front van de L hemelse heirscharen wordt hij ; gedegradeerd en naar lagere i regionen gezonden. Voordat l hij door een gat in de hpmel vloer verdwijnt, dreigt hij echr. ter: „Jullie zullen van mij i horen!',' en hij houdt woord, i Door slangen-Lilith, zijn vertrouwensvrouw, weêt hij Adam te verleiden de appel te eten, 1 die niet geplukt mag worden. ! En dan zijn de poppen aan-het < ' dansen en raakt de mens be• kend met de hel. ". „Oh jemineh, Oh homineh, ' Warst Du doch sapiens gewe-1 sen! Du müsstest nicht Oh ho-1 mineh, lm Buche der! Erkenntnis jetzt Von-Schuld und Sühne lesen! Dein Wég ging aufwarts, nicht hinab, Doch leider < : ist der Apfel ab." En waarom at Adam de appel ?-Alleen omdat hij galant wilde zijn tegen een interessante vrouw die hem op een gegeven moment meer boeide dan z§n lieve Evr.. En daaraan ontleent hij ook de moed om| als de nieuwe mensheidssituatie een Ronde Tafelconferentie 1 noodzakelijk heeffgemaaßt, nïet i zonder meer vóór de schepper-1 en vóór Eva te kiezen. Hij wil 1 aan beide vrouwen vasthouden en geeft de vrouw het recht, ] óók-slang te zijn. k i _ De film eindigt ermee* dat 1 Bij wijze van scheppingsexperi- 1 ment Eva en Lilith in een 1 tort tot één vrouw worden ) versmolten. De vraag of daar- i mee het man-vrouw-probleem 1 is opgelost, wordt echter open- 1 gelaten. •, 1 Men ziet : de. .film is een < persiflage. Maar persiflage en 1 persiflage zijn twee. Dit geheel 1 is te anekdotisch, te „grappig", , te intellectualistisch, in één i woord te cabarettistisch. Hoe < aardig de vondsten, hce ge- 1 raffineerd de trucs en hoe op- < windend de gags ook mogen : zijn : het is duidelijk wat zij { hier mist. Als men parodieert 1 meet men in de parodie iets méér. teruggeven dan alleen i maar grappigheid. Want ook f parodiëren is een ernstige zaak, 1 die met overtuiging moet wor- i | den bedreven. Hierin is „Der i j Apfel ist ab" niet geslaagd. < | Het schandaal heeft Kaut- i I ner's film een grote voorsprong j I bezorgde Het is niet elke film- i | regisseur gegevendat — icat ï I hier gebeurde — zijn draaiboek \ , wordt gestolen, en nog wel \ door een als monteur verklede c monnik. Het is ook niet elke 1 filmregisseur gegeven dat al r j vóór de première vanaf de kan- I seis tegen zijn werkstuk wordt 1 gefulmineerl. Anderzijds echter \ wijzen alle tekenen er op dat de 1 film na haar eerste vertoningen c reeds een groot gedeelte van ( haar voorsprong heeft verlo- 2 ren. Zelfs in onze tijd schijnt i het dus niet ongestraft Ie blijven wanneer men de crate eis der persiflage dé ïjoedc smaak — verwaarl: ist. j JJi. EVENHUIE

Want het literaire oeuvre van de hand. deze stijle, deftige, 'humaniserende hervormde _ rector, zoals dat ter rechtzitting werd voorgelezen, doet iemands haren te berge rijzen. Is dit dan de vrucht van ai die studie, van „al dat geestelijk leiderschap over een jeugdige lyceumbevolking ? Dr. Smit hield namelijk niet van_ Joden. Dat is natuurlijk al dom. Het is van een ongelofelijke domheid om te geloven, dat men van een hele collectiviteit niet houdt. Het is ongeloofelijk dom cm zo maar, over de hele diepte en breedte „de Joden", „de Russen", „de Katholieken" of „de Eskimo's" niet te beminnen. Het is nog veel dommer, om een groep in ■ haar geheel te haten en het is ,driedubbel opgelegd dom van iemand, die zich een zo nauwgezet navolger van Gods christelijke richtlijnen waant, als deze'dr. Smit. Maar, zoals gezegd, dit allemaal is alleen nog maar dom en het is een domheid, die helaas niet alleen van dr. Smit is. Doch wat deze man, onmiddellijk na de Duitse overval op ons land in het Nationaal Dagblad en in De Waag over Joden is gaan schrijven tart iedere Nederlandse voorstelling. Hij had Julius Streicher nog wat kunnen leren in het schrijven van perfide feitenverdraaiende, onzegbaar smerige leugens over een ongewapende minderheid, die juist door het Herrenvolk van iedere mondigheid of weerbaarheid beroofd was. Wat heeft er in deze bleke, suave, beschaafde schijnchristelijke man gesluimerd, al die jaren, dat hij zo bedachtzaam en humaan de rector uithing ?

I In 1935 ging het hardnekkig gerucht, dat „de baas" N.5.8.- er was en ~ dat-zijn dochters bij de Nationale Jeugdstoim . waren. De Joodse moeder van een zijner leerlingen begaf zich toen naar hem toe en vroeg of die geruchten juist waren. „U begrijpt zei zij, „dat ik als Jodin mijn zoon dan liever niet langer onder uw hoede stel." Toen hèeft de rector mild en begrijpend eeglimlacht en sprak : „Och, mevrouw, die ! dingen i worden vaak zo. verkeerd geïnterpreteerd. Mijn dochters zijn inderdaad bij de Jeugdstorm. Dat wilden zii nu eenmaal en hoewel ik er zelf tegen ben, heb ik dat niet willen torceren, men meet jonge mensen zoveel mogelijk hun ' eigen weg laten zoeken. Wat je er aan dwingt, richt toch niets uit. En wat mijn N.5.8.-erschap betreft, dat is werkelijk volkommen een mythe. Ik ben geen N. S. 8.-er, noch Duitsgezind." Kort daarna kwam de rector 'in alle klassen: persoonlijk zijn j verontwaardiging aanzeggen over het rondstrooien tvan die praatjes. H« zei, dat hij het i erg op prijs zou stellen, als idegeen, die al die laster ronddroeg, de ridderlijkheid zou hebben cm zich kenbaar te ; maken.. Het wat, omstreeks die tiid, i meen ik, dat dr.'J. Smit in De | Telegraaf iedere Zöndag zo een mooi, verstandig artikel . I over Karaktervorming schreef. ' • .VV<>

Hooggestemde en van hunïanir teit en lövensfierheid "overstromende artikelen. Het; is haast de geschiedenis van dr. Jekyll en mr. Hvde. Is deze man nii een door zijn levarkwaal afgetakelde, geestelijke égenét-é die eens een .waardig mens was, of was djt altijd een weergaloos sluw psychopaath, die jaar op jaar dc'we-- reld met. welgekozen zinnen en j beschaafde gemeenplaatsen om i de tuin en om zijn eigen, vol- , komen door- haat ■•'verkankerde, innerlijk leidde ? Ik weet ' het ! niet en niemand schijnt' er ook ' een antwoord op tg kunnen ge- i yenrWat daar in dat- barakken- j zaaltje bij de gezellig-watme" kachel, terwiil de repen, van | de Larense heide tegen de.-iui- t ten klettert,, wordt voorgelezen" j is al'de vieze maar netjes neergeschreven —- roddel van j een', half gare putjesschepper. I Waar heeft deze lvceum-rector ■! hel vandaan p-ehnnlH ?

• y Ket is trouwens opmerkelijk.' dat r toen deze Zoridagsjoui nalist eenmaal carte blanche in de , r iV: S. 8.-pers - kreeir.—b ij oo Ir~MTrJ |ieder ander opzicht.alle rem-, men is kwijtgeraakt. Hij schreef er maar vrolijk o» los en knoopte de ene onzin aan de andere vast. Hij critiscerde .de Nederlandse- rechtpleging, vond, dat een 17-jarige jongen, die tegen zijn leraar landverrader" gezeßd had een half jaar tuchtschool moest kr ij- j gen. : Hij schreef over militaire | operaties van de Duitsers zul- ] ke verbluffend naïeve en on-' wetenschappelijke kolder, dat men er de handen van in el- i kaar slaat. In de Middellandse Zee liet hij zomaar een hele Britse vloot door de Duitsers "vernietigd lijn. Van Stalingrad legde hij zijn lezers uit, dat het van Hitier zo wijs was om hier de krachten van de Wehrmacht niet te' forceren en een prestige-overwinning. tot stand t£ brengen. Hij legde tiit, hoe de Engelsen helemaal nooit tot een invasie op het continent konden overgaan, omdat „daar niet alleen troepen en oorlogsschepen voor nodig waren maar ! ook zo een grote materiaalaan-1 voer, dat men daarvoor een-; voudig de vrachtschepen nietl bijeen zou kunnen . brengen." De oorlog moet dr. Smit wel enkele verrassingen hebtin gebracht. - ■

" Ook de kerken konden aan " zijn ciitiek niet ontkomen. HiL . • schreef over de Nederlandse k kerken de meest denegerende £ dingen en noemde de Neder• landse predikanten Maffe kan■ selhcldeiv". Nu lielit hij dat i tóe met de mededeling, dat hij . ook zo verontwaardigd was,- dat ' men het gebed in de keiken • misbruikte (ook nu nog sprak ; de rector van „misbruikt"; om tégcü do Jodenvervolging, én t. tegen de Duitse ,overheid" te 'protesteren. Zijn terminologie •ygetuigt: .vim een nonchalance in ' j het" denken-, die hij een.' man j van: zijn ontwikkeling nauwe-' ; lijks meet; normaal-, is te noe; men. Hij heeft m allés' de kenj merken van'een politiek psyche. paath. Maar van -welk." oen j vreselijk- gevan'r zijn deze meji:.| se;:, ."juist wanneer zij uit de I kringen van de ..ontwikkelden", J afdalen- en door de eenvoudigen '■ van ziel au strieux worden ge,- | nomen.. - ! In zijn stukken in de Luisteï -, I'gids vertelt hij. met trots van jae'jongens, die hij heeft opgeroepen .om aan net Oostfront ;te gaan' vechten, '"miloze arl tikel.cn heeft hij aan dit chapiter !gewijd en. hij, tiie.ac ïflediKan■jten „Kanseinclden" i schroei vrolijk de ene na de cnwetence .jongen de heljdendeuntjes over net ol'feien .vuur een „nieuw Europa".-■ Ln wat is er nu van hem over ? Niets, Een beleefde, aarzelende oude lieer, , 'die erkent „dat die stukken wel wat le ver gingen".-(icon spoor van spijt en nog minder van eenheir.ien inzicht. Mee ligt hij met het hoofd achterover- in de kussens oh luistert naar het voorlezen—van zijn „Oeuvié". Af en toe richt hij zich even op om een toelichting te geven, die van niet de minste waarde is. Geschreven en geschreven heeft deze journalistieke ijdeltuit, mensen de dood ingejaagd, anti-semitisme aangewaukera. de regering besmeurd, de Kerk gehcond, de jeugd misleid en er is geen spoor van motivering voor al die wandaden te vinaeri. Alleen maar haat, haat, haat. Wanneer de procureur-fiscaal het woord neemt is dat -kort en zakelijk. Aan het einde van zijn- reqüisitbir zegt i hij. aan de eis toe komende : I „Deze man heeft er zo bij j voortduring op getamboereerd, ■ dat hij de Nederlandse Wet zo slap en" veel te mild vond. Móeten wij ons hiernaar richten en hem de zwaarste straf geven dia denkbaar is ? Neen, mijne heren, laat ons hem er met-een Jiclite straf, laten afkomen en laten" wij hém' twadlf jaar ge-' vangenisstraf geven." Het zal de rector niet meevallen daar "een protest tegen te formuleren. JOOST DE KLERK

; Olie is een product, dat nog .dagelijks in .belangrijkheid 1 ischijnt toe te nemen. De (Julf j )OilT Corporation deelde ten uninste dezer dagen mcQ, dat ' 'de maatschappij van plan is , 140 milloen dollar uit U* Jgeven om haar thans reeds rcu.s-achtige raffinaderijen en op- . slagplaatsen in Philadelphia uit te breiden. De dagelijks?'! productie kan nu van 12 tot ' 17 millioen liter per dag wor- j ! den opgevoerd. Het groot ito j (gedeelte van deze olie wordt |aangevoerd uit de-Sta.i Koe- j i weit aan de Perzische Golf.

i Er is grote consternatie j ( onder de New Yorkse advoca-]' ten en detectives. De autoriteiten gaan nu eindelijn optreden tegen de meinedige ..coggetui- j; gen" die gronden tot echt- ;• (Scheiding leveren eomi'levt 'met detective, twee jde ..bedrogen" vrouw, de „bedriegende" man, de „bedt u• gende" tweede vrouw en e« n fotograaf. Men r-'cincé vcor deze „bewijzen", LOG j dollar per stuk. Het is cen .on-j verkwikkelijke zaak, die aan ' het licht i werd gebracht door een samenzweerster, die niet

van twee-tot tien dollar veer haar medeplichtigheid. Men hoopt, dat nu efcn eiti-lo zal kemen aan de naar schatting 4000 echtscheidingen, die per jaar in New York op deze wijze tot stand komen.

"T. Onlangs stond inliêt barakkenr.aaltje van -het~kamp— te Laren dr. J. Smit terecht, voori malig N.5.8.-wethouder .'van j Amsterdam en artikelenschrij- I ver in. het Nationaal ' Dagblad j tijdens de bezettingsjaren. Boj vendien redacteur van een • j Germaans cultuurblad en van de Luistergids van de' Nederlandse Omroep. „Ston&"' terecht is niet hele-, ■ i maal juist want de beklaagde [lag met >eeu. ernstige . lever* : kwaal op een brancard en een [geneesheer■zat naast hem. Dr' ' Smit ".is. nu 64 jaar oud ; hij! heeft een merkwaardig, Daumierachtig nrofiel met een grote, even gebogen calvinisten-- neus met-een.'zwaar omlaag-, hangende neuspunt: Daaronder springt zijn gezicht snel» terug met een kleine, rechte- dorre mond en-dan op'het, laatste ogenblik eenv nog even agressieve, ofschoon wel roïide, naar ! voren springende kin.' Het is I alsof die kin pas agressief werd nadat dr. Smit's tegenstanders . hem de rug hadden. ,toegedraaid. Toen heeft die kin lekj ker toch nog even een paar Vieze woordjes, gezegd. .u . - Dr. Smit-was— ] rector Can het Hervormd Lyceum in Amsterdam. We- mogen aannemen, dat men zoiets niet alleen v/ordt doordat men zo goed op . zijn handen kan staan of zo mooi schoonschrijven. Daar is het een en 'ander • voor nodig. Dr. Smit geldt nog j altijd als een „ontwikkeld" ! man. Allicht, hij moet een - Latinist zijn, vaardig zijn Grieks • kunnen vertalen, een historisch ; en taalkundig wetenschappelijike geest hebben, kortom de . Westerse en nabij-Oosterse be■ schaving der mensheid van haar prilste wortelen af hebben gevolgd en ingedronken. Doch hiér bliikt plotseling . -een vreselijke verwarring in te sluipen. Hebben beschaving en ontwikkeling iets met elkander uit te staan ? Heeft ooit het | ene het andere gegarandeerd ? i Ik weet' het niet. In het geval van dr. Smit is dat zeker niet zo. Misschien heeft hij de Westerse beschavingsgeschiedenis grondig bestudeerd, misschien heeft hij haar ingedronken, doch dan is ze bij hem, als bij Von Münchhausen's . paard, er terstond weer klaterend uitgelopen. " '

De New Yorkse ondergrond- ' se vervoert elke 24 uur gemiddeld zes millioen personcr.. Opi een idee te geven van deze enorme subway — de grootste in de wereld — hierover enkele cijfers.,Op normale werkdagen wordt de diens:, verzorgt in 13.300 ritten. Het net heeft een lengte van 1.175 kilometers. De treinen stoppen bij 525 stations langs 37 verschillende lijnen. De langste route is 45 kilometer. Het personeel van de subway -wordt geschat op 35.000 per sonen, onder wie 4.500 conducteurs, 3.300 treii-bcstuurders, 4.800 man lokeipersoneel, 1 500 kruiers, 600 employé's in de centrale regelkamer en duizenden ingenieurs, electriciëns, inspecteurs •en bureau-klerken. Drie centralen en 135 kleinere krachtstations zorgen voor de electrische drijfkracht. »

[ Het eiland Guam in de \ Stille Oceaan, halfweg tus- 1 sen Japan en Nieuw-Gui- ï nea, is thans AimcriKa'3 1 belangrijkste vooruitgescnojjan vesting. Vóór, de twee- j dë wereldbrand had het eiland i 24.000 bewoners, onder wie en paar honderd.man van de Amerikaanse strijdkrachten. Thans wonen er 89.000 mensen, s onder wie 10.000 Philippino's, r die in dienst 'zijn bij jde Ame- ( rikaanse soldaten en oficieren. (] Bij dit aantal moaten nog een r vijftiental Japanners worden 0 gerekend, die zich in de ber- v gen schuil houden en nog j v steeds weigeren te capituleren. I r Het strategische beiang v

; * .. .A. >• . (Van onze correspondent). n • 1 i J. .

Gedurende co laatste vijf jaar is het verbruik van. sigaretten in de Verenigde Staten met niet minder dan -43 percent gestegen. Men verwacht. dat aan het eind van 1948 het fantastische «tanial vrui 385 miiliard sigaretten een nieuw jaarrecord, in roon zal zijn vervlogen. Een reden ,voor het hogere verbruik van sigaretten is het feit, dat in ide afgelegen districten, waar '•m'en- vroeger bij .a uts'uitcnd ■ pruimde of pijp rookte, nu ook de sigaret haar inaede heeft i gedaan. Omdat 1948 nu eenmaal zeker het jaar der gebroiken records schijnt te worden, ; van massale sigarotte.vconsumptie tot de Gailup ei\ Koper prestaties toe noemen !wij hierbij nog een nieuw record. De waarde van'de in dit |jaar gebouwde nieuwe huizen. I kantoren en fabrieken bedraagt : ongeveer IS miiliard dollar.

Van - Bomhard Kellermann i is in Duitsland-e

Meester kreeg dn Iste kfaistl lieverdje met briefje-van moe:;H ,;Houd een beetje rekening met ■ me Hennetje want hy draagt" ■ ze borsie -een beetje hoog". ■ (Dagboekanier in Het Parool)' m

—In—de—gemeenteraad van -1 -Marlylebone 'werd voorgesteld straatvegers dienen in het ver- I volg straatreinigers genoemd ■ te worden. I ■ (Daily Express) ■

In Leiden trof een agent I een student aan, die trachtte" I met een bloem uit zyn knoops- H gat de deur open te maken. I Hij dacht dat het I een sleutelbloem was. I

f De rokken worden met het ) i uur langer. Te beginnen met | ongeveer 29,5 cm. van de grond voor sportcósfuums zak-v ken' zij tót ongeveer 25 cm : voor. de middag japonnen "en voor dé' avondkleding tot aan . de enkels*- De japonnen ' voor J Ófficiële gelegenheden vegen ,i j juist dé vloer schoon. *.* L f New York Herald Tribune)

John Hooning, een fabrikant in'Chicago, heeft bij testament , aan zijn vriendin tweehonderd duizend dollar * nagelaten.■" Hij wilde echter zijn ex-vrouw niet voor;~~het~ hóófd~stoten Tr~;zij — kreeg tien dollar.' . ",.« 1 1 f I

| In het strafregister van_ een_ : militaire school staat vermeld:- i Korporaal X vier dagen kwar- - •j tierarrest op bevel van de adjudant van de week. Droeg zulk oen belachelijke uniform dat hij er « uitzag als een officier. *. 1- — , . » •• (L'Aube)

Mooie meisjes krijgen meestal saaie baantjes, zeggen de Hun huwelijkskansen zijn zoi goed, dat het de moeite niet - loont ze voor belangrijker werk op te leiden. ; (NëwaxCKronicle) /

~~ \ Volgens het Amerikaanse Bijbelgenootschap is «r in de gehele wereld zo'n tekort aan biibels onstaan, dat er ook hierin nu al een zwarte markt is. jj i-' "* H» . /rtfidu -Exoress)

Een van de vermaards te toneelkritieken ,van wijlen Barbar ossa was tevens een van . zijn kortste. Op de vermelding dat door. een "zeker gezelschap . Lucifer - was * gespeeld,

— ■; >'V De Republikeinen zeggen: ~Geórge Washington vertelde nooit . een leugen". Franklin Roosevelt vertelde nooit de waarheid. Truman kan niet vertellen wat het verschil is. (New Statesman and Nation)

Metro Goldwijn Mayer gaat een nieuwe film maken van de drie musketierß. Tot ieders verbazing wordt 'de*rol van kardinaal De Richelieu'niet gespeeld door Bing Crosby. I (Les Lettres ' Francais'hs)

Hoe Hollywood van een „best seller" een film maakt? Ze een goed boek over een stout meisje en maken er een slechte film van over een braaf meisje. (Daily Express)

In de telefoongids van Hollywood staan tweemaal zoveel psychiaters als verleden jaar. (Daily Exvress)

Er doen geruchten de ronde, dat men Columbus alsnog de Amerikaanse" nationaliteit wil Congreslid ver': klaarde hamelijk dat het toch niet aangaat dat een buitenlander Amerika ontdekte. . , (Les Lettres Francaiscs)

Hoogst serieus vulde werknemer op loonbelastingformulier achter vraag 4 (Bent u ; ongehuwd, gehuwd of gehuwd geweest ?) in : „Aan de ! scharrel". " - I (Dagboekanier in Het Parool)

Tijdens de oorlog etierven er in de Ver. Staten meer dan twee mensen aan t.b.c. tégenover elke drie Amerikanén die in gevechtshandelingen werden gedood. (Science Diycst)

I Een enquête op een middel: groot kantoor in Rotterdam -' leerde de directie, dat van de •194 ge vraagden slechts 3 ver kaarden nooit zwarte sigaret. ten te kopen. Die 3 rookten • helemaal niet... (Mandril)

l Op een-vergadering van 150 . boeren te Dodge'City, Kansas, t bleek, dat 94 hunner erheen waren gereisd, in hun eigen - vliegtuig. Daüy Express.

i Laatste 'woorden van mevr. - Ruth Moore, uit Muncie (India-1 na), die 180 kg. woog: „Ik - heb er een eind aan. gemaakt • : omdat ik te dik ben'en niemand j n van me houdt." - « ;< v . V Daily Express