De Telegraaf

I mannen, die, al b zich teruggetrokken van het tconecl hun. r ian D< Ol 'itman in den . onder • d -pc . ■ - ser Mt te alle • de e'jden werd geuoeiarj de -tem ■ on- • (den en houden nog 10 ■ eltman in hoog aanzien. Hun trof t i kendien de i . die hij ■ aaiters der voor te -teilen figuren had. Tt afgeronde in hun wedergave, en ni ' K minst het spontane en toch zoo weldoorjochte spelen en zeg gen Een Tartufe een fgo een Nathan de \\ ij ze o. . tltman wordt door deskundigen luid- . n als een echte uiting van verheven toojelspeelk tn geen wonder. Als door een nnweerlanbare macht voelde de 30-jarige Louis Veltan zich in 1547 gedreven van de kante iar de planken, zonder dat hij ooit door e!en in liefhebberij-opvoeringen of reciteen was r.verlekkerd geworden op de lauwe n, waarmede Thalia en Melpomene hl rkorenen kronen.

In op de planken /ou hij vijftig een loven van blijden strijd . over»inning .even.

In den ,Sl trad Veltn I W

titelrol van F. dttard in Schotland ol De nacht een? vluchteling 1 • el naar Ak-xandre i st ven Kotzebue, die hij vervulde. Debuteeren in een titelrol, dit was nooit ol n gebeurd en scheen een . ijn voor de glonet i ■ den beginnenden kunstenaar wa

Een twi n de jonge artiwerd verkozen om de rol van Nero te vervullen in het treurspel Nero en Epichares en de wijze waarop deze

De voormelde rol was nl. een zeer moeilijke. Tjasmk Vien zij eerst was toebedacht zag er tegen op. Toen kwam Mevrouw Kngeltu-rschenbeide e Geef die rol aan dat mensen, ?eide zij op Veltman wijzend, »die er het figuur en Directie volgde haar raad en Veltmarals Nero een uitbundig succes. Met groote factie .riet Vattaoaa don ook op die dagen terug, zij zijn Kern dierbaar als de blijde morgenstond van .-.«ia artistiek teven. En dn leven was hem e«wi lust en een eer Hij ge voelde er zich zoo innig gelukkig in en: i ■ ran dal publiek, hetwelk ham zcv ..ddeirjk de meest ondubbelzinnige btiken eau zijn waardeering an bijzoc■ ipathie gaf. Ja, hij verzekerde nfm onlangs bezocht, dat hij nog genoeg opgewektheid en kracht in zich ge oelde om weer op de planken te k, op de planken komen tra< voor hem :k oogenblik. «Dauw.:*. er een genius achter mij stond, die sprak : Je moet sóó doen en zóO; -.vas goed.i

Een trei genblik was het das ook voor Veltman, toen hij op 2V December van het jaar 1894 zich uit het openbaar teven terugtrok om het «otium cum dignitate» te 'en.

■ joneel van zijn optreden, de irg te Amsterdana, was ookde vvaa: hu afscheid nam van het publiek Met groote plechtigheid en roerende harteink 'n?id geschiedde dit, gedurende een fraaie o] voering van De dochter van Roland van Henri de Bornier. door deleden vaat Het NVJ Tooi nnan in de rol van Charlemagne.

En lieden gaat I.ouis Yeltman, nog vo! leven kracht en levensmoed, nog vol liefde voor zijn kunst, zijn 85»* e levensjaar in; dit oogenblik oordeelden wij passend om zijn beeltenis in blad te plaatsen aU. blijk van onze huiik' en eerbied voor den uitmuntenden tooneelspeler, die zoo lang in het rijk der kunst heef; • als een vorst.

Een tragi- comischc geschiedenis. „Vijf cent de Brenham Berold, de nieuw., reuham Herold" brulde de krantenjong. »lle tangen, zonder echter ondanks t'n lawaai iel Bueces te hebben. Ik was .!•■ redacteur en made-eigenaai den - uderneniing en lisp beschaamd al v:., roegen ochtend at' acht. v»tik' spannen verwacht I dieper, want tot nu toe waren er dol- maai ier exemplaren verkocht! •Sedert ongeveer een jaar bevond ik mij in cxii- en sinds acht dagen in In-t v-r: I iadje Brenham. aan de Texaa-lijn van den Santaé spoorweg gelegen. loen ter tijJe wa laat.je nog klein. De bewoners van het stadje rar<;n r - Hollanders uu ook debo. erijvu in de buurt behoorden Voorraamelijit aan Nederlandache Familièn. Wel hadßrenhani een goede ! r.rant. maar geen Hot landaehe.

Geen wonder dat ik er volkomen mede instemde, tutu de oud-mr. Tobiaa Smyth had hij zijn Hollandschan naam mesnen to m veramerikaniseer*}*» — mij het v. ■ : mei hem samen een Nederlands,:!..- krant in Brenham :.- Btichten. .Een Nederlandsen» courant in Brenle. hij, ii,i-t kra.-ht op de i.i zoodal ,1.- stoelen in de uu,le berl ■■■ii. ,ik herhaal, ©en ware Kn Je toekomst is verbazend _-ui.- eiaii. Do katoenoe.e-.i was i gunstigst; hel,bon ,1e hu geld! Dal Hollaudsohe beier de krant zal nemen, sprsskl van zelf. Ik zeg je, er zitten milliot-uen in dat (Jan. Jim. nog een jenever 1" De millioeneo maakten indruk op nuj. De hoofdzaak was de mag vaa het kapitaal. Smyth had geen gel.l. Ik hal zoo-wat 2uo dollars, maar ik zei hem, dat ik er lunar 150 had men kon met weiftti. Twee honderd dollars is een heele som voor «en arm juiigmeiiscu, dut ge.-n idee heeft, hoe weer aan geld to komen als dsce op zijn.

Nu raakte de oude Smyth in extase. Allerde na.uu .Brenham Herold", dat klonk li bovendien. Goed! zetten en drukken doen vv:j zelf: om werkkrachten te betalen zou bij ons kapitaal wat bezwaarlijk geweest zijn. En zoo gin,,- het ook. Smyth kon uit-tekend letterzetten; ik moest hel .Maar in Amerika moet men alles kennen" ik op ; v. : oj, J. e., had Dat was re. orde ; /<• B arei . i, t ' .

Nu ging ik aan den arb, il. W. hunrd, hui 9 — vroeger was h- t een geitenstal g. " U,-t bestond uit twee gedeelten, die door san houten beschot van elkaar waren gesel. Do vensters, die er niet waren, vervingen wij door gaten, die wij in de muren maakten. Het w.-,s .r luchtig, heel In. htig, maar dat was in • lit wanne klimaat .-en voordeel. Zelf fabriceerden wij umi groot bord met de tiriria er op; de oude Smyth had hel op een wandeling .gevonden"; de ondergrond werd wit geeehilderd ..■n daarop kwam met e e -raan : Boekdrukkerij van de .Brenham Herold".

Nu konden »« aan de inwendig., inrichting „•nar: danken. \ 180 dollars als pand kregen wij een drukpers in huur en een j,»ar eis de andere benoodigdh, v. len wij raad. De ...-ir van ■ in de nabijheid verin een e- tvv.- kleine ki.-t. n .-n ■ kist beplakten - •.•ii k..nt hadden uitgeslagen, met IJ-Ti wij een schrijftafel. De beide rood peluche zou wel beter hebben ge maai dat hadden wij niet; bg'langdui waren de redactioi ek wel vvat hard, naar w-ij bsmerkl Nu begon mijn werkzaamheid rils redacteur. -,!.•■ ; e. cc i otloi den n cc i notitie! n apend bezocht ik hel aders se wat ia" beviel eenvoudig na: toen ging ik naar mijn heiligdom terug en terwyl ik mijn artikels in het Hollandsen vertaalde, werkte Smyth met het onafaeheidelyke stompje sigaar tusschen de tanden, in het zweet zijns aausch'Jns aan de zeikast

Eindelijk was de eerste oplage, honderd exemplaren groot, klaar. Vier daarvan verkochten we, zooals in den aanvang is verteld. Ik waa diep bedroefd, als ik aan mijn 150 dollars dacht.

Maar met den tijd ging het beter en na verloop van twee maan,ian had de „lirouhan: Herold" eene oplage van oüO exemplaren.

Maar er w-as een maar. De wijze van betaling on7.er abonnee? op hei (lalt.- tand wan n.l. hoogst eigenaardig. L/e boeren die van huis uit gierig waren an i.;er in Amerika eers'. de waarde van het geld hadden leeren kennen. waren er niet toe te brengen ons in baaiuit te betalen, maar voldeden hura abonnemenl

,in naturalia, dikwijls zelfs in levende waarde, ais kippen, bokken enz. Natuurlijk konden wij 'dat gedierte niet altijd dadelijk aan den man ttTrnnr" *u 4»» o w.rd vau tud tot t.jd ans bureau aan zijn oorspronkelijke bestemming van stal teruggegeven. De herrie, die ik bij den verkoop van dat alles had, is onbeschrijfelijk. .•Smyth was daarvoor n.l. niet te gebruiken: die ging hoogstens naar het naaste café en zette daar de levende abonnementsgelden in een paar slechte llesschen whiakey om.

Onze lezers behandelden ons slecht, maar de •ourant was er ooi naar. Onze letters waren miserabel eu er waren er ook Biel gene.eg van ■-én soort voorhand n. Dikwijls ge-beurde hef dan ook, dat wij een artikei begonnen met een klein lettertje om te eiudigeu met koeien van etters. Vaak ook lieten wij een stuk opeia v oor „niet gearriveerde telegrammon".

Maar wij sloegen ons er duor. Ten slotte kwam ebhter „de krach", die ik reeds lang had gevreesd. Dat onze onderneming zich nog zoo lang kon staande houden, was alleen te dankea aan de kleur, die wtj aan oma .atedeli k nieuws ■- th belastte zich daar voornamelijk mee. Waar hij het altijd vandaan kreeg is mij een r . leven, maar zoo iets onbeschaxiiids was nog nooit vertoond. De intiemste lumilieaangciegenheden bracht by onbarmhartig aan het licht en bijna geen dag ging er voorbij, dat wij geen woedend" inwoners aan ons bureau kregen, die genoegdoening

verlangden voor de een of andere zwar. e. diging. Gewoonlijk eindigde de zaak daarmee dat de oude .-smyth een geweldig |ak kreeg. En nooit was het onverdiend.

Op een goeden dag beschuldigde Smyth verscheidene notabele ingezetenen, dat zij bij e.-n bezoek aan nen afgelegen hoera, een aantal ; a .r.len verlof hadden gegeven met hen niette reizen. Den avond na de publicatie van het blad, waarin dat stond, verscheen een vijftal van de heeren. tot de tanden gewapend, aan ons bureau.

„Is de redacteur te spreken0" ,Ja, dat bun ik." antwoordde ik bezorgd. ,Jij hebt dat artikel over die gestolen paarden geschreven. waf. de dreigende vraag.

„Nu, no," haastte ik mij te antwoorden, wanl ik had een bang voorgevoel. Met deze woorden wilde ik weggaan om mijn compagnon ta roepen, maar ik werd, doordal men na; revolver voorhield, vriendelijk uitgenoodigJ moeite te doen, ca de heeren begaven zich in de andere kamer. Het duurde niet lang -'jË ronden den heel 3myth —inde pa I I Ook hem werd dezelfde vraag voor_ I - van het artikel was en al hij zeide bet levendig te betreuren, e . or zieli niet precies kun herinneren, ga' 1 rrieodeln'ke bezoekers hem met een . I /w.-ej, een paar geweldige klappen. Ne T. het mr. Smyth in, dat hij het artikel I ven had. Aa De zaak had een snel v.-rioop. Bax werd eenvoudig voor de vraag gesteld ,n:aV deliyk opgehangen Ie worden of Brenl I ii direcl t>- verlaten. Hij koos het laatste. Hij h Ie: van lucht noodig, zeide hg. 'legen I men wel is waar niets, maar mijn pleizierd( van Je .Brenham Herold1 ai: ,~ I aaar si.-!.. *c. er ....in,- gi d Her % e voor zoover ik weet is i a leien t n dage zonder Hollandsche kraut- •!