De tijd : dagblad voor Nederland

ADVERTENTIE De veilige manier van sparen y*''' •• HM :if '; eft>4wr*n «mm» inSeffllf 1 wÉÉI! Ü1 Rijkspostspaarbank altijd safe! Er zijn 2300 vestigingen. Op de postkantoren kunt u de hele dag terecht. Een aantal daarvan is zelfs ook op vrijdagavond of de plaatselijke koopavond geopend. Voor de postagentschappen gelden aparte .openingstijden.

DE DELTA-ROUTE, de verbinding tussen de Randstad Holland en Zeeland dwars door het Delta-gebied, is met de ingebruikneming van de tunnel onder de Oude Maas tussen IJsselmonde en de Hoeksche Waard voltooid.

De Zandkreekdam tussen Noord-Beveland en Zuid-Beveland en de Veersegatdam tussen Noord-Beveland en Walcheren voltooien de route in het zuiden. Gerekend vanaf het Zuidplein in Rotterdam naar Middelburg is de Randstad-Zeelandroute zo'n dertig kilometer korter dan het oude traject. Dat levert een tijdwinst van zeker een half uur op.

Daar staat tegenover, dat men voor de Beneluxtunnel, de Zeelandbrug en de Haringvlietbrug tol moet betalen. Een enkele reis komt de automobilist op ƒ 6,50.

HOUSTON, 23 juli (UPI) — De twee astronauten, Neil Armstrong en Edwin Aldrin, hebben zoveel mogelijk verschillende soorteri grond, en gesteente op de maan verzameld voor* onderzoek door geleerden op.. aarde»iïD.P plaats van de maanlanding was harder van bodemstructuur dan ' men verwacht had.

De astronauten hebben maar een beperkte geologische beschrijving gelieven van het landingsterrein, maar zij beloofden later een meer uitvoerig verslag uit te zullen brengen. Arm• strong heeft echter gezegd dat hy een mineraalsoort zag die leek op een donker soort mica, dat geewoonlijk tcordt aangetroffen in gesteente dat gedurende miljoenen jaren onder grote tlruk heeft gestaan. Arrnstrong maakte ook melding van grote kristallen ■in fijnkorrelig rotsgesteente. Dit zou een bevestiging zijn van een foto genovien door een Surveyor-ruimtevaartuig, waarop men kristallen meende te zien die uit een rotsivand staken.

Kristallen in rotsgesteente kunnen er op wijzen dat het materiaal eens vloeibaar was. Amrstrong zei ook dat sommige stenen op basalt leken, een harde zwarte steensoort die door lava wordt gevormd. De geoloog McKay heeft gezegd: „Het ziet er naar uit dat wij een interessante,. reeks geologische monsters ter beschikking krijgen." Hij toonde zich verbaasd over de hardheid van het fijnkorrelige materiaal dat de plaats van de landing bedekte. De astronauten hebben gemeld dat zij op sommige plaatsen niet dieper konden graven dan ongeveer vijf centimeter. Het maangcstcente zal in de laboratoria-op ouderdom geschat worden en zo zullen geologische gebeurtenissen op de maan vergeleken worden met geologische gebeurtenissen uit dezelfde tijd op aarde. De samenstelling van de maanmonsters zou een eerste antwoord kunnen geven op de vraag of de maan voortkomt uit dezelfde chemische smeltkroes als de aarde. Uit de structuut en de mineralogie van het gesteente zal men iets kunnen leren over de oorsprong. Men zal ook een beter inzicht kunnen krijgen in de verandering van het maanoppervlak door onbekende chemische en natuurkundige procevsen en door de inwerking van de „zormetvind", een stroom gasdeeltjcs van de zon.

Van onze coricspondcnt ROTTERDAM, 23 juli — Met een antieke Brasier-auto heeft minister J. A. Bakker van verkeer en waterstaat de tunnel onder de Oude Maas ten zuiden van Rotterdam in gebruik gesteld. Hij reed omstreeks twaalf uur gisteren het lint stuk dat de toegang versperde. Vervolgens reed de wagen, gevolgd door vele honderden genodigden tot de helft van de nieuwe verbinding in de Zeeland-route. Tevoren had de minister met liet «vitgebrpide gezelschap van genodigden in volle bussen de toeleidingswegen aan de Rotterdamse zijde bekeken. De wegen die deel uitmaken van de aan te leggen Zuidelijke Randweg zijn nog niet helemaal gereed. Het verkeer wordt gedeeltelijk nog over een rijbaan geleid. De wegen zijn nog niet klaar, daar de tunnel 115 dagen eerder gereed is dan het werkplan aangaf. De wegen die de stoet in de Hoeksche Waard bereed na de opening zijn wel klaar. Het hele gezelschap ging terug naar Barendrecht over de brug die van 1884 stamt. Het was de laatste maal dat hel obstakel voor zowel het weg- als het scheepvaartverkeer dienst deed. Vlak daarna werd de brug geheven om het scheepvaartverkeer vrije doorvaart te verlenen. Het wegverkeer werd toen direct naar de tunnel geleid. Minister Bakker zei verder nog dat er vóór 1980 zes lange verkeerstunnels in het rijkswegcnplan tot stand moeten komen. Enkele daarvan zijn zeer urgent en moeten vóór 1975 klaar zijn. Daarna staan nog tunnels op het programma in provinciale en gemeentelijke wegen, alles bij elkaar minstens twaalf. Het meest urgent is de tunnel bij Dordrecht in de rijksweg 16 tussen Rotterdam en Breda. Volgens rijkswaterstaat moet de tunnel de volstrekte voorrang hebben. Nog dit- jaar begint de bouw van dit grote project, beloofde de bewindsman. Tenslotte zal de rijksweg 16 in de toekomst verdubbelen tot een twaalf-baans-weg. Na de Dordtse tunnel is direct de Buitcnhuizcrtunncl in het IJmond-gcbied aan de beurt•

Van onze verslaggever

ROTTERDAM, 23 juli — Van 26 juli tot 2 augustus wordt in Kasteel Bouvigne een internationale conferentie gehouden van de IEF, de International Kcumenical Fellowship, waarvan de Benedictijn Dom Robert Petitpierre president is. De Rotterdamse hervormde ds. VViebe Vos treedt als voorzitter van het organiserend comité op. Het thema dat behandeld wordt door deze groep die naast de Raad van Kerken meer informele oecumenische contacten wil leggen tussen theologen en nict-thcologcn, luidt: de tegenwoordigheid van God in het volk van God. Daarmee is al enigermate de rióhting aangeduid die de conferentie zal gaan en die een soort kritiek inhoudt op de Ciod-is-dood-theologie. De orthodoxe bisschop van Calabria, mgr. Emilianos Timiadis, spreekt over „Wat het is", dr. Horst Buerkle, Lutheraan van de Universiteit van München, behandelt het onderwerp „Waarom het voorkomt" en pater Lescrauwaet m.s.c. spreekt over „Hoe het getoond wordt", In deze groep wordt bijzondere aandacht besteed aan de eucharistische vieringen waarin telkens een geestelijke van een andere kerkgenootschap voorgaat. Het is de tweede maal dat de lEF bijeenkomt. De conferentie Is voor iedereen toegankelijk en is er vooral op gericht om naast de officiële contacten van de officiële kerkgenootschappen mensen bijeen te brengen die in internationaal verband met elkaar willen spreken over oecumene in de praktijk en op wetenschappelijk gebied. Ook mgr. ErAst heeft zijn medewerking toegezegd aan deze conferentie.

DEN HAAG, 23 juli — Reizigers uit onze partnerlanden in de Europese Gemeenschap (Frankrijk, Italië, West-Duitsland, België en Luxemburg) kunnen van 1 augustus af aanzienlijk meer souvenirs, cadeau's en artikelen voor eigen gebruik belastingvrij in ons land invoeren. Het ministerie van financiën een, nieuwe regeling gepubliceerd,; dte een maximale vrije inroer kent utt de andere EEG-landen tot een bedrag van 270 gulden. Thans is dit maximum nofl 150 gulden voor goederen, gekocht in België en Luxemburg en 90 gulden voor alle andere landen. Voor (joederen, gekocht in landen buiten de EEG blijft dit maximum van 90 gulden van kracht. , . Vanaf 1 augustus kunnen reizigers die in Europa wonen de volgende goederen belastingvrij over onze gren» meenemen, waarbij voor Beneluxreizigers over het algemeen het dubbele van de toegestande hoeveelheid geldt: TAB AKSPRODUKTEN: 200 sigaretten of 100 cigarillo's of 50 sigaren of 250 gram rooktabak of een evenredige hoeveelheid van deze goederen tezamen. ALCOHOLISCHE DRANKEN: 1 lieter drank met meer dan 22 procent alcohol, 2 liter met maximaal 22 procent alcohol of een evenredige hoeveelheid van deze goederen tezamen. 2 liter niet-mousserende wijn, 8 liter of 10 flessen niet-mousserende Luxemburgse wijn.-' VERDER: 50 gram parfum, 0,25 liter andere reukwaters, 500 gram koffie of 200 gram extract of essence, 100 gram thee of 40 gram extract of essence.

DE WERKELIJKE REDEN waarom Amerika een vlucht naar de maan heeft ondernomen is, dat deze prestatie acht jaar geleden gezien werd als een essentieel onderdeel van Amerika's politieke belangen. Deze conclusie is te vinden in het documentair bewijsmateriaal dat de NASA' als onbaatzuchtig en apolitiek dienares van wat de universele wetenschap genoemd wordt* nooit heeft willen publiceren tot dusver.

DE BESLISSENDE ASPECTZN van het besluit tot het maken van een maanvlucht, zoals dit tot uiting kwam in de eerste weken van Kennedy's presidentieel mandaat in het voorjaar van 1961, vertonen het beeld van een wereld die niets gemeen heeft met het geteem over het menselijk lotsbestel. Niets maakt dit duidelijker dan de wijze waarop de nieuwe president voor het eerst zijn gedachten begon te richten op de xuimte. t-n dan de geheime geschriften van James Webb, de man die de president benoemd had ais leider van NASA. Na slechts een vluchtige blik op dit voor hem vrijwel onbekend terrein, sloeg Webb aan het werk om een grondige verandering te bewerkstelligen in het debat, dat het ruimte-agentschap, bemand met te veel onnozele wetenschapsmannen, bezig waren te verliezen met Kennedy's voorganger, Dwight Eisenhower, die niet geïnteresseerd was in de maan.

Webb's eerste analyse van de ruimteproblemen vormde een accurate voorspelling van de enorme verandering, die zich op het punt stond te voltrekken in de Amerikaanse denkwijze. Deze analyse is gebaseerd op zowel de politieke als de militaire bedreiging van de kant van Rusland. In een niet gepubliceerd memorandum aan het Witte Huis, daterend van 20 maart 1961, reageert Webb in de meest verontruste termen op het definitieve besluit van Eisenhower het Apolloproject van de hand te wijzen. „Tenzij op deze beslissing wordt teruggekomen," schrijft Webb, „zitten wij opgescheept met de zekerheid dat de Russen gedurende de komende vijf of tien jaren ons voor zullen zijn op elke opzienbarende experimentele vlucht in de ruimte."

Hij vervolgt: „Wij hebben reeds de gevolgen ondervonden van het feit dat de Russen de eersten waren die er in slaagden een satelliet in een baan te plaatsen in de ruimte; dat zij de maan genaderd zijn; dat zij de achterkant van de maan hebben gefotografeerd en een groot ruimtevaartuig naar Vcnus hebben gezonden. Zij kunnen nu ruimtevaartuigen van zeven-en-een-halve ton in een baan brengen rond de aarde, vergeleken met de onze van twec-eneen-halve ton. De Russen verkeren nu in een positie welke de verwachting wettigt op verdere aanzienlijke prestaties van hun kant." Webb eiste een zeer aanzienlijke verhoging' van het ruimtebudget. Hij maakte slim gebruik van Kennedy's meest beroemde leuze: de belofte aan de geestdriftige jonge president dat hij de wereld op zijn hand zou kunnen brengen door gebruik te maken van de ruimte. Amerikaanse successen in de ruimte zouden bepalen of Amerika met zijn pionierswerk in do ruimte „meer aanvaardbare politieke, maatschappelijke on economische stelsels ter beschikking zou kunnen stellen aan naties die in de komende jaren bereid zullen zijn met ons samen te werken."

AL DEZE VERMANINGEN waren gericht tot oen president, die onder invloed van zijn entourage, de intelligentsia van de Amerikaanse Oostkust, niet meer van de ruimte afwist, dan dat Amerika blijkbaar de wedren in do ruimte aan het verliezen was. Hierom alleen ging het Kcnnedy. Hij liet zich niet in met de vraag of ruimteprojccten enige intrinsieke waarde hadden. ..Als dit jaar een mens een ruimtevlucht maakt rond de aarde", had Kcnnedy verklaard in een lijst van Eisenhowers tekortkomingen, „zal zijn naam Ivan luiden." En toen Ivan inderdaad een ruimtevaart maakte rond de aarde, in de persoon van Joeri Gagarin, onderstreepte deze prestatie met angstwekkende duidelijkheid de tijdige analyse van de toestand door zijn voornaamste ruimte-expert, Webb.

Meer dan enig ander feit verklaart de vlucht van Gagarin waarom de Amerikanen er nu in geslaagd zijn twee landgenoten te doen landen op de maan. De vlucht betekende een aanfluiting voor Kennedy's beeld van ontembaar en succesvol dynamisme op een wijze die riep om vergelding. De Russische vlucht ontketende in razende vaart een reeks gebeurtenissen, die geen rekening hield met de mogelijke voordelen van wetenschappelijke, economische of technische aard, die misschien verbonden zouden zijn aan een geslaagde maanvlucht. Dergelijke argumenten werden destijds van de hand gewezen als bekrompen schoolvosserij. Het is hier de plaats om op beknopte wijze de beslissende gebeurtenissen van april 1961 aan te wijzen, waarvan het Amerikaanse publiek, grotendeels in onkunde werd gelaten. Vijf dagen na de vlucht van Gagarin onderging het Amerikaanse volk opnieuw een vernedering in de Bay of Pigs (Varkensbaai) toen een poging van de Amerikaanse Inlichtingendienst (CIA) om een revolutie in het leven te roepen tegen Fidel Casti o schipbreuk leed.

Juist op het ogenblik toen Castro de laatste indringers langs Cuba's kust bezig was op te pakken, ontbood de diep geschokte president zijn voornaamste ruimtevaartman, vice-president Lyndori Johnson, bij zich voor een belangrijke confrontatie. Johnson was al jaren overtuigd van het belang van de ruimte voor Amerika in het algemeen en voor zijn eigen staat, Texas, in het bijzonder. En hij was reeds begonnen mot pogingen Kennedy te interesseren voor zijn eigen buitensporig geloof dat „beheer over de ruimte de mogelijkheid zou scheppen voor beheer over de aarde zelf." En nu was, nadat de beide mannen gedurende 45 minuten met elkaar gepraat hadden, Amerika. volgens Johnson's persoonlijke ruimte-expert, Edward C. Welsh. „reeds halverwege op weg naar de maan". De volgende dag stuurde president Kennedy instructies aan Johnson, gesteld in de schelle toon van een man die bereid is elke prijs te betalen om verdere vernederingen te voorkomen. De hier voor het eerst gepubliceerdo tekst, geschreven op één pagina van het briefpapier van de "resident, is het grondhandvest voor de zending van Armstrong. Maar het geschrift ademt veel eerder een geest van schaamte en vrees dan van het gevoel van een natie op de drempel van haar grootste wetenschappelijke onderneming: „Maken wij een kans de Russen te verslaan? Zijn er andere ruimteprojecten, die dramatische resultaten in het vooruitzicht stellen, waarmee wij zouden kunnen winnen? Werken wil 24 uur per dag aan bestaande programma's? Zo niet, waarom niet? Getroosten wij ons de grootst mogelijke inspanning? Zijn wij bezig de nodige resultaten te behalen?"

DIT SOORT TAAL hoorde bij de overtuiging van Johnson vanaf het ogenblik waarop de Russen met Spoetnik I de Amerikanen een nederlaag hadden toegebracht in de ruimte, d# overtuiging dat de ruimte in de eerste plaats het strijdperk is van een internationaal conflict. Toen hij het bevel ontving allereerst een winnend program te zoeken, twijfelde hij niet aan wat hij verlangde, noch waar hij het moest zoeken. Nu, in één enkele koortsachtige week, verzekerde hij zich van de steun welke de noodzaak voor een Amerikaanse landing op de maan onweerlegbaar maakte. De vice-president raadpleegde slechts drie belangongroepen en niet meer, toen hij begon met de onderneming Amerika haar zelfrespect terug te geven. Geen van de drie gekozen groepen zou waarschijnlijk weerstand bieden aan een eigen voorkeur voor een landing op de maan, het minst van alle de NASA zelf. WORDT VERVOLGD *