De tijd : dagblad voor Nederland

ADVERTENTIE f Inderdaad - grenzen loos lekker! söoEtmdftEt de borrel voor klinkklaar genot - ijskoud Kostelijk mixture van 35% alcohol en 56 exotische kruiden. Volkomen anders. /. Ïo/Ct I ''Sjf

ADVERTENTIE TT 1 » I Uw salaris I ■VTICI Xfl 1 vIISL O.© ra Boerenleenbank ■ en bovendien Klllf Daar is alles voor te l.een 2. een 3. een Alle voordelen van zeggen. Want als het maand Persoonlijke hypotheek salaris ontvangen via bk||ot eenmaal zover is, salaris extra Lening t0t90% de bank.3V2% rente. dat ook Uw salaris A,s u regelmatig Uw grote Een eigen huis is nu Gemakkelijke, veilige via een bank betaald salaris ontvangt via uitgaven kunnen 't U binnen Uw bereik. betaalcheques. gaat worden, zit U een Privérekening bij niet meer moeilijk Houders van een Uw betalingen ptlfSll goed mot een Privé- de Boerenleenbank. maken. Omdat U een Privérekening volkomen kosteloos Ksm rekening bij de 116131 Ude mogelijk- Privérekening bij de kunnen 'n hypotheek voor U verzorgd pÉflfi Boerenleenbank. heid een maand Boerenleenbank krijgen tot zelfs 90% door de Omdat daar 'n aantal salaris extra op te hebt. Dan kunt U een van de taxatie- Boerenleenbank. extra voordelen aan nemen. Persoonlijke Lening waarde van het te De vriendelijke bank BÉjjjj|i vastzitten, die U sluiten vanaf f 500,- kopen huis. met de feSSI een hele hoop zorg tot f 5000,-. ongedwongen sfeer, BBSjB kunnen besparen. dicht bij U in de buurt. Met alle bankzaken „onder één dak". De hele dag open (meestal ook nog op een avond in de week). n| 1150 vestigingen Hïf: ; ; ' ■ 4 . * 1 ;j. < -. j ,4 . . ■ >•- .1 ' I' MM lil'lill lil •, i I li' imV Ïmiiinih' iiniii«AiiAi

Van onze ondcrwijsredacteur

AMSTERDAM, 123 mei — „Zó kunnen we het volgend studiejaar niet ingaan. De universiteit wordt op de duur naar beneden gehaald. Als dit te lang duurt, gaan er studierichtingen kapot omdat de goede mensen vertrekken. En men krijgt voor hen geen nieuwe: eigenlijk wil niemand meer naar Amsterdam om er te doceren. Natuurlijk moeten er middelen gevonden worden om de invloed van de studenten te vergroten, meer déze toekomst is niet te handhaven". Dit zegt prof. mr. A. D. Belinfante, rector-magnificus van dc Amsterdamse universiteit, ter. toelichting op zijn besluit om volgende week drie regels af te kondigen die bij veranderingen in de gang van zaken bij het. onderwijs in acht moeten worden genomen. De rector gaat over de actuele moeilijkheden ook brieven schrijven — met vrij grote frequentie — die alle studenten en andere landen van de academische gemeenschap thuis zullen ontvangen, „Ik zie om mij heen mensen die overwerkt raken en afknappen. Niet in de hele universiteit, maai; wel in bepaalde hoeken: vooral in de sociale faculteit en ook al bij de staf. Men gaat wegsolliciteren. In sommige gevallen trekken mepsen zich terug die juist de dragers waren van experimenten. Het komt ook voor dat docenten zich om erger te voorkomen schikken naar veranderingen die de studenten verlangen, maar dat er later grote spanningen'ontstaan omdat niet meer voldaan wordt aan elementaire onderwijseisen men moet optornen tegen een strakkp ideologie", aldus prof. Belinfante.

Prof. BELINFANTE

De rector zegt niet afwijzend te staan tegenover democratiseringen. Er zijn diverse experimenten toegestaan en die zijn op sommige plaatsen goed verlopen. Maar op andere plaatsen is de zaak stukgelopen. Als voorbeelden noemt prof. Belinfante de ontwikkelingen hij de neerlandistiek en de andragogle: ook bij de politicologie gaat de studie omlaag. Medezeggenschap van de studenten in overleg met de docenten juicht de rector toe, maat het wordt „moordend" wanneer men stelt dat de studenten zelf de studieonderwerpen moeten kiezen en ook zelf hun prestatie moeten beoordelen. Voorbeeld: „The industrial state" van Galbraith is een zeer belangrijk werk. maar als men meent daarmee de economie wel voldoende té hebben bestudeerd... er zijn nog een paar andere boeken over economie geschreven, aldus prof. Belinfante. He rector wijst erop dat onderwijs kennisoverdracht is, waarbü de docent niet weggedacht kan worden. Het ontkennen van dc rol.van de docent gaat prof. Belinfante te ver. Vandaar dat hü volgende week als regel ral afkondigen dat de docent bij het opstellen van een studieprogramma een beslissende stem heeft, dat de studieprestaties' door de docenten moeten worden beoordeeld en dat dc eer alleen toevalt aan aan degenen die door het universitair bestuur (welk bestuur dan ook) daarvoor zijn aangewezen.

Prof. Belinfante vindt het zinnig en nuttig de gedachten van het werken met projectgroepen in het onderwijs in te bouwen: men moet naar gemengde onderwijsvormen toe, maar er moet i een basiskennis worden aangebracht:! ~Je kunt niet praten over niks". Men zou kunnen redeneren dat de wal het schip wel zal keren: de studenten zullen ontdekken dat men niet straffeloos aan de eigenlijke studie kan tornen. Dat zou opgaan wanneer er twee constante partijen waren, zegt prof. Belinfante. maar de groepering van dc studenten wisselt nu eenmaal steeds. Bovendien zit achter de eisen van de studenten een ideologische stellingname, waardoor men niet tot zaken kan komen. De docenten worden ziek van de pamfletten, collegeverstoringen en de eindeloze vergaderingen (tot 57 uur per week), men houdt het niet meer. Belinfante erkent dat de zeer snelle groei van het aantal studenten mede een belangrijke oorzaak is van de moeilijkheden. Alleen al de sociale faculteit telt nu 4.000 studenten: een veel te grote groep om tot persoonlijke contacten te komen, er is ook te weinig personeel om dc studenten te begeleiden. De brievenactie is een poging om met» de grote massa van studenten in contact te komen. De rector zegt dat Den Haag geen druk op hem heeft uitgeoefend omdat het onderwijs in gevaar zou zijn: hij gaat regels stellen omdat hij zelf gevaren ziet. Of de confrontatie zich hierdoor zal toespitsen weet hij niet. „Het zou griezelig zijn als ze zich niet toespitst, want dan merken we het gevaar niet. Wat nu kapot wordt gemaakt, is niet meer terug te winnen".

Prof. Belinfante ziet er geen heil in zijn functie neer te leggen. „Ik heb internationale ervaring met onderhandelingen. Wat mij hier niet gelukt is, zal ook anderen praktisch niet lukken. Weggaan helpt niets. Dit is nu eenmaal mijn taak "

l ZEIST, 23 mei — De politie is erin Geslaagd de bandenprikker, die de automobilisten in Zeist de laatste tijd ergernis en slapeloze nachten bezorgde, te arresteren. Toen de zestienjarige Jan de Vlaming donderdagavond zijn hond uitliet op de Gerolaan in Zeist merkte hij bij een geparkeerde auto een jongeman op, die iets in zijn schild scheen te voeren. Even later hoorde hij het sissende geluid van een leeglopende band. De bandenprikker, die inmiddels in Zeist ongeveer 150 autobezitters gedupeerd had, was weer bezig. Jan waarschuwde direct zijn vader, die een duidelijk signalement aan de politie kon doorgeven. Korte tijd lateikon een politiepatrouille op aanwijzing van Jan de Vlaming de bandenprikker op de Bergweg arresteren. Het bleek ern . 22-jarige, geestelijk gestoorde te zijn, zonder beroep, wonend in de omgeving van de Gerolaan, wa;*r hij \*>or zijn aanhouding weer vijf banden had lek gestoken.

Van onze verslaggever

NIJMEGEN, 23 mei. — „Wc moeten voorzichtig zijn met te stellen dat we technisch elk waterprobleem kunnen oplossen bij grote bevolkingsdichtheid. Kwantitatief is er geen nood, maar met de kwaliteit ligt het moeilijker. Kr is nog veel studie nodig voor wc de fosfaatproblcmen onder de knie hebben". Dat zei ir. K. Zijlstra, directeur van het rijksinstituut voor dc zuivering van afvalwater, in 'een inleiding op het milieucongres van de Nijmeegse universiteit. Afvalwater, aldus ir. Zijlstra. kan zo gezuiverd worden dat het opnieuw in circulatie kan komen als drinkwater. Maar tussen de afvalwaterzuivering en de drinkwaterwinning is een stuk oppervlakte water nodig voor zelfreiniging en dat wordt bedreigd door vervuiling. De biologische zuivering van afvalwater, waarbij zuurstof verbruikende organismen worden verwijderd, is niet voldoende. Het water bevat ook fosfor en stikstofcomponenten, die leiden tot algenbloei, waardoor onder bepaalde omstandigheden de zuurstof alsnog wordt opgebruikt. Om dit te voorkomen is een „derde züiveringstrap" nodig, waarbij het fosfaat met behulp van chemicaliën wordt neergeslagen. Maar de fosfaten zitten niet alleen in het afvalwater, maar ook in het water dat van de cultuurgronden komt en men zou dus de fosfaStbalans voor een heel stroomgebied moeten opmaken. Ir Zijlstra zei dat de vijf Rijnoeverstaten moeizaam overleg plegen ovet de financiering van de kosten die gemaakt moeten worden om van de zoutbelasting van de Franse kalimijnen in Elzas af te komen. Maar de kans dat Nederland ooit beter Rijnwater krijgt zou vermoedelijk nog kleiner zijn als de Rijn beheerst zou worden door een supranationaal lichaafn, omdat daar de Nederlandse belangen gemakkelijk overstemd zouden worden.

Van onze corrcspondcn

LONDEN, 23 mei. — Knarsetandend hebben de 28 leden van de Engelse Nationale Cricketraad besloten de aanstaande toernée van het Zuiidafriikaanse team (de Springbokken) af te gelasten. Een andere keus restte hun niet, nadat de minister van binnenlandse zaken, James Callagham, dringend had gevraagd de uitnodiging aan de Zuidafrikanen in te trekken. Het dramatische besluit werd tijdens ren spoedbijeenkomst genomen. Radiofn televisieprogramma's werden onderbroken om het nieuws van de afgelasting bekend te maken. De komst van de Zuidafrikanen was in Engeland een controversiële zaak. Terwijl de cricketgronden, waarop de Zuidafrikanen tegen Engeland zouden uitkomen, werden veranderd in complete forten, met extra prikkeldraadbeseherming en nachteliike patrouilles met honden, bouwden de iongp Peter Hains aan zijn organisatie van „Stop de 1970 toer". Langzaam maar zeker werd de toernce ook een speelbal in de politieke arena. De eerste dag van de testmatch viel. evenals de algemene verkiezingen. op 18 iuni. De regering- Wüson was er alles aan gelegen om op dit belangrijke moment grootscheepse anti-apartheidsdemonstraties te voorkomen. D.E Nationale Cricketraad kwam tonder grote druk te staan. Toen zij eerder deze week besloot met •de toernée door te gaan, greep de regering in. James Callagham liet een aantal topfiguren van de Cricketraad bij zich komen. Tijdens dit gesprek zei hij dat er van doorgaan geen sprake kon zijn. De raad kon moeilijk anders doen dan aan zijn opdracht gehoor geven. Tijdens de vergadering van de raad werden honderden telegrammen bezorgd van voorstanders van de toernée. In deze hoek is de woede over de laatste ontwikkelingen dan ook bijzonder groot. Men neemt het minister Callagham bijzonder kwalijk, dat hij de leden van de Cricketraad als kleine jongens liet opdraven.terwijl hij Peter Hains cn de zijnen met rust heeft gelaten. Voor Hains geldt het besluit van de afgelasting uiteraard als een grote overwinning.

In jubelstemming verkeren nu ook de Schotten, die straks de Gemenebestspelen organiseren en hiervoor in Edinburgh een compleet nieuw stadion hebben gebouwd. Toen de Cricketraad aanvankelijk liet weten dat de toernée zou doorgaan, lieten de 'Afrikaanse landen van het Gemenebest weten, dat zij de spelen in Edinburgh zouden boycotten. Door het besluit van gistellen zijn do spelers van een massale deelname verzekerd.

Dat de mens zou kunnen wennen aan luchtverontreiniging is volgens de arts P. Joosting van het instituut voor gezondheidstechniek TNO, een gevaarlijke illusie. Dierenexpcrimenten wijzen in de richting dat levenslange blootstelling aan een verontreinigde atmosfeer leidt tot degeneratieve processen in de longen en een algemene tendens tot vroegtijdige veroudering.

HET DERDE EN laatste concert van de Bach-Handelcyclus van het Nederlands Kamerorkest vertegenwoordigde een bundeling van veelsoortige werken, waarin om zijn exclusieve bezetting het concert van vier clavecimbels en strijkorkest van J. S. Bach een bijzondere plaats innam. Bijzonder veel plaats op het podium ook, want al is de klank van het clavecimbel klein en fijn, de speeltafel van het gracieuze instrument heeft ruimte nodig. Het was een lieve lust de vier clavecinisten (Maria Cogen, Rienk Jiskoot, Jannie van Wering en Marijke Smit Sibinga) in hun muzikaal betoog te volgen, vier muzikanten die in het samenspel aan elkaar gewaagd bleken. Ook de ouverture II pastor fido van Handel heeft zijn geschiedenis. Handel gafascinccrd van cle opera, schreef de opera II pastor fido voor het Londense operapubliek. De eerste uitvoering (22 november 1712) werd een mislukking. De ouverture, vermoedelijk hedenavond een première in Amsterdam, is veelbelovend A concerto op zich met fraaie h "oen van Slogteren) en een appige fagotsolo van Ton Kersu. Een andei niet zo vaak in het concertgebouw voorkomend object was een concert voor orgel en orkest opus 7 nr. 3 van Handel met een wat de klank betreft lydieker accent dan de concerten van Bach hebben, waarin ritmiek en contrapunt domineren. Albert de Klerk liet in het tweede deel Orcano ad libitum de kans voor een kleine improvisatie niet onbenut. Briljant organist als hij is, speelde hij de effecten van het kleine verplaatsbare orgel op het podium virtuoos uit tegen het orkestrale orkest. Het kleinste van de Brandenburgse concerten is nr. 3 met een tussen snelle delen geplaatst middendeel van enkele maten, een miniatuur gedragen adagio, dat spanning en contrast suggereerde. De kleine bezetting (tien violen en een clavecimbel) had geen dirigent nodig; Simon Goldberg zat dan ook aan de lessenaar van de eerste viool. Tot besluit suite nr. 2 van Bach voor fluit en strijkers met Adriaan Bonsel als solo-fluittist, licht van toon gespeeld en zeer muzikaal. Het Nederlands Kamerorkest in de Badinerie bijna angstwekkend vlug, een knappe prestatie na een avond van nobel en precieus musiceren onder leiding van Simon -Goldberg. Dit concert wordt herhaald in De Doelen, grote zaal, zondagmiddag half drie en in Den Haag in het Nederlands Congresgebouw, Willem Alexanderzaal, maandagavond half negen. TOON VRANKEN

EEN BONTE WARRELING van vrouwen, ogen cn vlinders, beschilderde hobbelpaarden, vogels en bloemen in overweldigende kleuren — veel rode tinten — „want", zegt 31 -jarige Ardy Strüwer, „rood is de kleur van het bloed en van de liefde." Ardy werd geboren in Djakarta, studeerde aan kunstacademies in Den Haag, Amsterdam en Stockholm. Zweden beviel hem 7.0 goed, dat hij daar nu sinds 1960 woont, hoewel hij nog regelmatig in Amsterdam komt. Daar heeft hij nu zijn kleurenverzameling tentoongesteld in Galerie d'Eendt. Wat wil hij met deze surrealistische, lieve, dekoratieve doeken? „Ik houd van schilderen, ik schilder waar ik van houd. ik houd van wat ik schilder, ik schilder en probeer een eindeloze zomer uit te beelden, de ogen van de toeschouwer te

strelen. Ik schilder vrouwen, omdtt die het symbool zijn van de oorsprong van het leven; vlinders vertegenwoordigen de zoekende verzamelaar, een tekening van een kortstondige droom. De ogen in mijn schilderijen kijken je aan nis levende wezens. Ik schilder met mijn linkerhand, omdat die het dichtst bij het hart ligt. Ik vind het belangrijk dat mensen hun ogen kunnen laten rusten op mijn schilderijen; ze moeten op een natuurlijke manier kunnen trippen." Hij put veel inspiratie uit zijn Indonesische achtergrond, hij is gefascineerd door de mystiek van wajangpoppen, die hij verzamelt en in zijn schilderijen verwerkt.

Sinds drie jaar ongeveer schildert hij op deze manier — „daarvoor zat ik te klieren met etsen en litho's een hele andere stijl, zonder al deze kleuren." Daarna dus de vlinders, vogels en vrouwen. Hij denkt er nooit genoeg van te zullen krijgen. „Ik geloof dat ik high geboren ben. Trouwens, ik ben op dezelfde dug geboren als Salvador Dali. Schilderen is voor mij een organische behoefte. Ik houd ervan te exhibitioneren, ik ben ijdel met zelfironie."

ARDY STRüWER schildert niet alleen, hij maakt ook televisieprogramma's (in het verleden met o.a. de Beatles, Donovan en Claudia Cardinalc) en films. Hij filmt zoals hij schilden, met mooie kleuren — om rustig en ontspannen naar te kijken. Slap-stick, surrealisme en draaiende beelden van zijn kleurwerken wisselen elkaar af, overstroomd door potten verf en popmuziek. Een beeld: in de verte een groot landhuis, daarvóór een uitgestrekt grasveld, dat uitloopt op een grote vijver. Het is winter, het hele beeld is mistig grijs, met rijp overdekt. In de verte komt een zwart figuurtje aanwandelen — het blijkt Ardy te zijn, als goochelaar vermomd. Hij betreedt de bevroren vijver en begint op magische wijze kleuren tevoorschijn te toveren. Hij heft zijn armen, en., wam! met het geluid van een kanonschot stort daar een verfbom neer en ontploft helblauw op het ijs. Wam! de voleende bom, en nog één, net zolang totdat de hele vijver omgetoverd is in een reuzenpalet. Naast schilderen en filmen voetbalt deze kleurenmaniak. Kennelijk met energie, want in Zweden wordt hij „de tijger van Djakarta" genoemd. Ardy heeft er plezier in, in het leven, in zijn werk. „ledere dag een verjaardag" is dan ook zijn lijfspreuk. Toekomstplannen heeft hi.l genoeg. Hij wil doorgaan met filmen, hij heeft een kontrakt voor zijn schilderijen gekregen in Amerika en hij droomt ervan om eens naar Indonesië te gaan om inspiratie op te doen en anderzijds zijn ideeën over te brengen op de kunst daar. Over zijn expositie in Galerie d'Eendt kan hij verder alleen maar zeggen: „Komt en laat uw oogjes strelen." Van 23 mei tot 26 juni kunt u Ardy's werk bewonderen. PRESCILLA VAN ZOEST

Komt en laat uw oogjes strelen" ...

DE TITEL doet het misschien niet vermoeden, maar het Sienies Sjabloon Tejater (Cynisch Schablone Theater) is een probeersel van 'het Schrijverstheatei, dat Otto iDijk, zelf schrijver, zoals u weet, bij het Groot Limburgs Toneel leidt. Geen toneel, geen kunst om bij op de tenen te lopen, maar gewoon wegwerptheater.

Het idee voor het Sienies Sjabloon Tejater is van Kees Simhoffer, die met lians van den Waarsenburg, Guus Baas en Otto Dijk een vast schrijverscollectief vormt, incidenteel aangevuld met Walter Momo en Mischa Lodei. Pratend over een soort toneel dat voor iedereen gemakkelijk toegankelijk is, zei Simhoffer: „Dan moeten we van de schabionen uitgaan, want tegenwoordig is alles cliché geworden , de mensen denken in schablonen. Wc moeten ze dus schablonen laten zien en er dan zo een draai aan geven, dat ze het clichématige' ervan tot hun verrassing ontdekken." Op die manier is er een hele serie scènetjes, schetsjës ontstaan, waarmee daarna de spelers — onder Cas Baas — aan het werk gegaan zijn. boeiend om naar te kijken.

Het resultaat: het gezelschap zelf noemt het „een vrolijke show betreffende de menselijke samensterving" (niet samenleving dus), inaar ook: theater van de armoe. Dat wil zeggen: al die korte scènes lijken op revueschetsjes, op nummertjes uit een show, maar ze hebben er niet de rijke aankleding van, noch de glamour, nee, juist niet: er is büna niets aan hulpmiddelen en er is slechts een heel simpele kleding. Maar ook: de schetsjes zün wel amusant — nou ja. de schrijvers moeten ook nog leren echt spitse "-teksten te schrijven £- maar ze z\}n niet vrUblijvend, integendeel ze proberen wel even iets door |e prikken: juist de gebruikeiyke clichevoorsteli/ngen. Een beetje eenzijdig: nog in deze show, maar dat zal wei beter worden.

Ook de manier van spelen ligt nog duidelijk in de richting van het showvakwerk, — waarschijnlijk wil dat zeggen, dat schrijvers cn spelers nog veel nauwer zullen moeten gaan samenwerken — maar het werd wel erg goed cn met grote inzet gedaan. Ook daarom kwam het goed over bij een wat gemêleerd publiek, dat in een Maastrichts trefpunt voor jonge mensen „Kombi" was samengekomen, maar waarin jonge mensen zeker niet de meerderheid vormden.

Het is niet de eerste keer, dat het Schrijverstheater van het Groot Limburgs Toneel in de openbaarheid komt. Vroeger in het seizoen heeft het een programma van drie eenacters van Walter Momo gespeeld. Maar het is wel de eerste keer, dat een groepje schrijvers en een groepje acteurs zo met elkaar in de clinch zijn geweest. Want zonder botsingen is het niet gegaan, vertelt Otto Dijk. Schrijvers en acteurs stonden op een bepaald ogenblik in nogal vijandige kampen tegenover elkaar. De schrijvers wilden dingen, die anders waren — „het toneel moet van buitenaf opengebroken worden" zegt Otto Dijk bijvoorbeeld — en dat wil natuurlijk zeggen: wij schrijvers moeten de kans krijgen om nieuwe ideeën over het toneel uit te proberen, overtuigd als we zijn dat dit voor het toneel goed is. En de spelers zeiden, dat ze het rottcksten vonden, waar zij mee op moesten, teksten die niet vooral theater waren, maar iets maatschappelijks wilden zijn, een boodschap hadden die ze dan ook nog met volle inzet moesten spelen. Nou ja, zeiden de schrijvers toen, dan scheiden we ermee uit en proberen we onze teksten wel elders te krijgen. Daar werden de acteurs weer kwaad over, want dat kan niet, zo maar je teksten terugtrekken. Toen de tegenstellingen zo nogal hoog opgelopen waren is het tot een gesprek gekomen, waar het hele gezelschap bij betrokken was, en dat heeft erg verhelderend gewerkt, zegt Otto Dijk. Gas Baas — een van de directeuren van het GLT — nam de zaak voor zijn rekening, en daarna is er van beide kanten uit, die toen niet meer tegenover elkaar stonden, met volledige inzet verder goed gewerkt. Het lijkt nu misschien, dat ik nogal veel uit de werkplaats verklap, maar het is wel eens goed te laten zien, dat het verschrikkelijk moeilijk is om zover te'komen als Otto Dijk beoogt: „Ik wil," zegt hij, „Nederlands toneel, niet uit chauvinisme, maar omdat ik theater wil dat in de samenwerking, waarin wij ons werk doen, echt werkzaam kan zijn." Natuurlijk, toneel van echt Nederlandse origine is niet automatisch werkzaam, zoals mijn gezelschap zei, het moet zich ook nog op de goede manier bezighouden met de dingen, die ons hier wezenlijk aarigaan. Het is wel fijn. dat daar hard aan wordt gewerkt. Het kan ccht wel iets worden. AND RÉ RUTTEN

Sienles Sjabloon Tejater. flrgie: C»x Baas. Spelers: Raph Wolfs. Thera Verheugen. Frert Vaasen. Raymond .raminé, Jef van Dalsen. Schrljver»theat»r van het GI.T, Kombi Maastricht, 22 mei.