De tijd : dagblad voor Nederland

Mr. H. van Fenema (68), oudburgemeester van Zandvoort, gelooft dat onze kust beter exploitabel te maken is. „Het is 't grootste ontspanningsgebied dat wij hebben." Maar dan moet er wel wat gebeuren. Volgens hem moeten we verder kijken dan.naar de baders en zonaanbidders alleen. „De kust biedt nog zoveel dingen waar nauwelijks aandacht aan besteed is en die ook een exploitatie buiten het seizoen mogelijk maken." Om alle mogelijkheden volledig te kunnen uitbuilen en de concurrentie met het buitenland aan te kunnen, zou het kustgebied, als één geheel moeten worden beschouwd. Daar voor zou, naar zijn idee, echter een exploitatiemaatschappij voor het hele kustgebied noodzakelijk zijn. De laatste gedachte laat mr. Van Fenema slechts met grote schroom los. Hij werd drie jaar geleden gepensioneerd en wil geen bemoeial zijn voor zijn oud-collega's die nu aan de kust de touwtjes in handen hebben. Hij is als gepensioneerde dan ook ver van de kust weggetrokken, naar het Brabantse land. In die oase van stilte, lanceert hij echter toch zijn ideeën voor de veranderingen, die hij voor een gunstiger exploitatie van de Nederlandse kust noodzakelijk acht. Omdat hij het toch niet kan laten. „Ik heb er tenslotte achttien jaar midden in gezeten", zegt hij rechtvaardigend. In de achttien jaar heelt hij ais burgemeester van Zandvoort en als vice-voorzitter van de Vereniging voor Kustgemeenten tal van ideeën voor de kustexploitatie gelanceerd. Zijn idee van een exploitatiemaatschappij voor het hele kustgebied, zonder welke zijn andere ideeën welhaast onuitvoerbaar zijn, is niet nieuw. Het werd eerder reeds in deze Vereniging voor Kustgemeenten besproken. „De tijd lijkt me voorbij dat elke badplaats aan de kust op zichzelf een vruchtdragend bestaan kan leiden. We moeten de kust als één geheel gaan zien." zegt hij.

DE SPOOR- EN AUTOWEGEN konden Jeze zomer de drukte aan de kust maar nauwelijks aan. Toch klagen de VVV's en hebben veel exploitanten grote tekorten. Van de dagjesmensen moeten de meesten het niet hebben. Die kosten alleen maar geld — aan speciale voorzieningen zoals wegen en parkeerplaatsen — omdat ze bijna altijd allemaal tegelijk komen. En ze zijn hooguit goed voor een ijsje en een zak patat-frites. Want meestal nemen ze de ~broodjes en koffie" nog steeds — van huis — mee naar „Zandvoort aan de Zee". Er is sinds Louis Davids op dat punt niet veel veranderd. De badplaatsen moeten het van het meerdaagse bezoek hebben. En daar zit danig de klad in. De Duitsers bijvoorbeeld, toch altijd onze beste klanten, gaan naar Spanje. Het is er goedkoper en bijna .altijd mooi weer. Onze hotels en pensions blijven onderbezet of voor een tè korte periode vol-bezet. Dat heeft ook zijn weerslag op de inkomsten van restaurants en van de middenstand in de kustplaatsen, die voor een belangrijk deel op de badgasten drijven.' Wat kan Nederland #onder druk van de voortdurend stijgende prijzen en de concurrentie van de zuidelijke landen nog doen om de kust toeristisch aantrekkelijker en ook nog exploitabel te maken? Of moeten we dat maar liever helemaal vergeten?

Zo pakken de Fransen de kustexploitatie aan. In een moerasgebied tussen Perpignan en Montpellier is een gedurfd recreatieproject 7n aanbouw dat bekend staat als de „Nieuwe Rivièra": stranden, jachthavens, hypermoderne hotels en apartementen. Generaal De Gaulle persoonlijk gaf in 1964 opdracht voor de ontwikkeling van dit kustgebied om tegen de Spaanse stranden te kunnen concurreren.

Mr. H. M. van Fenema in Brabant, maar met gedachten bij de kust.

De vereniging, waarin de besturen van alle Nederlandse Noordzeekust.gemeenten zijn vertegenwoordigd om te zoeken naar de oplossing van tal van gemeenschappelijke problemen. zou naar het oordeel van mr. Van Fenema, moyel\jk de Exploitatiemaatschappij kunnen oprichten. „In de vorm van een NV. Die kan winst maken. Dat stimuleert de aktiviteiteh. We moeten ook nodig wal zakelijker worden". Particulieren en overheid zouden in de Exploitatièmaatschappij vertegenwoordigd moeten zijn. „Maar er moeten niet teveel ambtelijke figuren inzitten", voegt mr. Van Fenema daar glimlachend aan toe. „Dan duren de vergaderingen te lang. Er moet snel en doeltreffend kunnen worden beslist". Als belangrijkste taken voor de Exploitatiemaatschappij, na een inventarisatie van ons kustgebied, ziet mr. Van Fenema de verbetering van de verbindingen langs en naar de kust, de ontsluiting van meer strandgedeelten, de verbetering en uitbreiding van de accommodatie aan de kust, het scheppen van een enorm goed comfort, het zoeken van andere exploitatiemogelijkheden buiten het vakantieseizoen, het organiseren van evenementen en vaste ontspanningsmogelijkheden (roulette), het maken van propaganda en het prijsbeleid. Een niet onaanzienlijke hoeveelheid taken dus. Voor de trouwe kust bezoekers, die bii het horen van dit programma de schrik om het hart slaat, willen we toch even duidelijk stellen dat mr. Van Fenama allerminst een voorstander is van één uniform kustgebied van Den Helder tot Vlissingen. „De exploitatie van het hele kunstgebied moet erop gericht zijn zoveel mogelijk afwisseling te bieden Niet één pretpark. Er moeten ook ruststroken komen. En iedere badplaats moet zijn eigen, karaktei behouden." vindt hij, ook al is hij over de sfeer van Scheveningen thans niet bepaald enthousiast. Over de wegen die nu naar de kust leiden, zegt hij: „Die zijn een lachertje op dit moment. Helaas is hel niet na te gaan hoeveel mensen yan de kust wegblijven alleen al om de slechte verbindingen."- - Hij heeft er zelf nare ervaringen mee gehad in Zandvoort. Deze „voorstad" van Amsterdam is op zomerse weekeinden haast onbereikbaar. Al het verkeer uit het binnenland moet gebruik maken v veel te smalle (tweebaans) wegen. Nu heeft het provinciaal bestuur van Noord-Holland onlangs eindelijk besloten, dat de weg De Ranitz (genoemd naar zijn ontwerper) wordt aangelegd; van Zandvoort uit, ten zuiden van Heemstede langs en door de Haarlemmermeer. „Eindelijk", verzucht mr. Van Fenema. „Daar zijn we tien jaar geleden al over begonnen. Het duurt nu natuurlijk nog vijf of zes jaar voor hij is aangelegd. En dat is eigenlijk te gek". Hij is verheugd dat er nu toch een besluit over de weg is genomen. „Ik hoop de opening nog mee te kunnen maken."

lIÜ is wel eens „de vader van de groene kustweg" genoemd., Ten onrechte. De idee om de groene kustweg raji Denemarken langs de kust van Diutsland naar Groningen en Friesland door te trekken is van de directeur van de VVV in Groningen, de heer Braber. Mr. Van Fenema wilde nog verder gaan; langs de Noordzeekust naar België. Maar dat idee is verkeerd begrepen. „Velen dachten dat het over een racebaan ging, noord-zuid over de duintoppen langs de kust. Maar dat was de bedoeling niet. \Ve hadden immers ook al een kijkje genomen langs de Belgische kust en wisten toen toch echt wel hoe het niet moest." Zijn idee is een toeristische weg één tot drie kilometer uit de kustlijn in het achterland. „Voor mensen die de tijd hebben om ook te genieten van het landschap onderweg. De grote verbindingen moeten nog verder het binnenland inliggen." Vanaf die toeristische weg zouden dan meer strandgedeelten ontsloten kunnen wórden. Met ..slagen" naar dc kust, zoals nu het LangeVelderslag len noorden van Noordwijk. „Hoeveel dat er moeten worden? Dat moet een studie uitwijzen." Mr. Van Fencma gelooft ook in het nut van meer verbindingen direct langs de kust. van de ene naar de andere badplaats bijvoorbeeld. „Fietspaden, maar hier en daar ook een stuk autoweg desnoods verboden voor het vrachtverkeer." Maar mr. Van Fenema blijft ook nieuwe, revolutionaire ideeën lanceren, Hij ziet in een nieuwe opzet van ons kustgebied ook wel mogelijkheden vooi bijvoorbeeld monorails; vanuit hel binnenland naar de kust en zelfs langs een deel van de kust om — nu onbereikbare — strandgedeelten te ontsluiten. „Ik stel me voor dat het niet storend hoeft te zijn in het duingebied." Hij is dan ook weg van het Franse plan voor ontsluiting van het woeste en onappetijtelijke moerasgebied tussen Montpellier en Perpignan. Daar wordt — met behulp van Nederlandse deskundigen (van de Grondmij.) nota bene — over een afstand van 185 kilometer

een gigantisch en gedurfd recreatieproiect opgezet, dat bekend staat als de „Nieuwe Rivièra". Initiatiefnemer in 1964 was generaal (toen nog president) De Gaulle, die met lede ogen toezag hoe zelfs zijn landgenoten met vakantie -naar Spanje gingen en Belgen en {Nederlanders slechts van zijn — overigens slechte wegen— gebruik maakten om in het land van Franco te kunnen komen. \ In Zuid-Frankrijk heeft men echtei nog evenveel zon als in Spanje en dus zal De Gaulle's plan wel slagen. Maaide Hollandse kust moet het meestal zelfs zonder die zon doen. „Het is vrijwel onmogelijk voor negentig dagen —■ waarnaar in Nederland een vakantieperiode wordt gemeten — een exploitatie op ?;• zeilen, zegt mr. Van Fencma. Hij vindt dat we- in Nederland de coneuriv.itie met de zon in de zuidelijke landen maar moeten vergeten en het in specialisatie en nauwere samenwerking moeten zoeken. Hij ziet nog steeds grote mogelijkheden in de exploitatie van de Noordzeekust als kuuroord. „De zeelucht is erg gezond; ook in de winter." Het heeft hem voorts altijd pijnlijk geliofrt?n dat de Duitsers, als ze in hun hotel om een zeewaterbad vroegen, slechts verbaasde blikken als antwoord kregen. ..De exploitatie van onze kust buiten het .seizoen, op gezondheidsgebied bijvoorbeeld. is haast niet ontwikkeld. De mogelijkheden zijn' niet benut. In Duitsland zijn veel kuuroorden. Dat zou men toch ook niet doen als het geen winst opleverde."

Over de sterk gestegen prijzen aan de kust zei hij: „Do exploitatiemaatschappii zal zich ook met het prijsbeleid moeien bemoeien. Anders draait men elkaar de nek om. Hugenholtz (directeur van de VVV in Zundvoort) zei een paar weken geleden, dat de kip met de gouden eieren (waarmee oneerbiedig de toerist wordt bedoeld) aan de kust al was geslacht. Dat was misschien wat al te sterk uitgedrukt. Maar het was toch wel de_mentaliteit ieder jaai de prijzen met een gering bedrag te verhogen. En dat wreekt zich op den duur." Wat de Nederlandse kustplaatsen, naai het oordeel van mr. Van Fenema, ook geen goed heeft gedaan is de slechte accommodatie, het gebrekkige comlort. Onvoldoende kleedgelegenheden op het strand, minder schone hotels dan de Duitsers (in eigen land en in Zwitserland) gewend zijn en vuile stranden.

Een andei punt is het ontbreken van mogelijkheden tot ontspanning in de avonduren en op dagen met slecht weer. Mr. Van Fenema is een' groot voorst andei van roulette. In zijn oude gemeente Zandvoort draaide voor het eerst het Saturne-spel. Maar hij geeft de voorkeur aan echte roulette. ..Goed gereguleerd en in slechts enkele plaatsen." Als lid van een speciale stichting staat hij nog wel eens op de stoep bij de minister om toelating van roulette te bepleiten. Maar het is nog niet haalbaar. Dat er aan de kust wat gebeuren moet bewijzen de slechte cijfers van de Exploitanten. Anders mist Nederland voorgoed de toeristenboot. De concurrentie wordt steeds zwaarder en het aantrekken van toeristen steeds moeilijker. In het jaar 2000, over goed dertig jaar, vliegen we voor redelijke prijzen in goed anderhalf uur voor een vakantie naar Azië, Australië en Amerika. Maar vliegen de mensen daar dan ook in omgekeerde richting naar ons?