De tijd : dagblad voor Nederland

WASHINGTON, 24 sopt. (AKP, Reuter) — DéNVmerikaunse legering lieel't gisteren besloten dóór tc gaan met de ontwikkeling van een supersonisch verkeersvliegtuig, dat moet concurreren met de Frans-Britse Concorde en dcßus-j sisehe TU-144. Men hoopt in de komende vijf jaar ongeveer 6f>o( miljoen dollar voor dit doel te kunnen reserveren. President Nixon, die dit zelf bekendmaakte, zei dat de „Verenigde Staten hun leidende rol in het luchtvervoer willen houden." . Do regering wil voor lirl lopende boekjaar nop 99_ miljoen dollar voor het project uittrokken. Dit konit neetop de helft vari het oorspronkelijk aangevraagde bedrag. Het oorspronkelijke plan van de re-; gering was er op gericht nog dit jaar; 210 miljoen dollar aap de bouw van het toestel, kortweg SST genaamd, uit te geven. De eerste proefvlucht zou dan in 1072 plaatsvinden. In verband met de strijd tegen de inflatie had Nixon tot nu toe geaarzeld deze voorstellen aan het Congres voor te leggen.

Een schaalmodel van de supersone Boeing

D.IAKARTA, 'J 4 scpt. (Keuter) — President Soeharlo van Indonesië be: :udeert een verzoek om clementie van de vroegere minister van buitenlandse zaken, dr. Soebandrio. Deze werd twee jaar geleden ter dood veroordeeld wegens zijn aandeel in de communistische staatsgreep van 1965.

ADVERTENTIE r ' x\ 7 IQ'O goulash, hacheT^j \ / en jachtschotel. Voortref- ' \ I "Vv v \ felijke vleesgerechten, / Vƒ)/Cy >\ C\ / dat spreekt vanzelf, / X / >v\ C t is immers Iglo. X, En handig ook. / f\ SJ Mr\ k Zó in de pan. zó op tafot. C. \ \ °P aardappelen, op rijst, f <»\Vlk °P brood. Lekker hoor. \ •■ 1 \ Goulash 400 gr. nu 2,34 \ I \ Hachee 400 gr. nu 2,24 X | yupp" l i Jachtschotel 400 gr. nu 2,44 \ Goulash, Hachee, Jachtschotel

Hij staat nog sterk, de oude Cor. Zijn mammoet mag vermolmen, hij roept na elke nieuwe por: versleep me of verrol me. CHRONOS

ADVERTENTIE -Huidverzorging-i zacht-zuiver-gezond PUROL en PUROL-poeder

De minister van vervoer, John Volpe, toonde zich niet teleurgesteld over de vertraging. Met de Russische TU-144 en de Frans-Blitse Concorde zijn reeds proefvluchten gemaakt. Deze vliegtui-

gen zullen respectievelijk in 1973 en in 1974 in dienst worden gesteld, terwijl dat voor de SST 1978 zal worden. ..Ons toestel is een geheel ander type", aldus Volpe. Een SST kun een maximum snelheid halen van bijna 2900 kilometer oer uur. De actieradius van het toestel is achtduizend kilometer. Voor de TU-144 en de Concorde

zijn de/.e cijfers 19(10 en 24nn alsmede 2300 en 4000). Voljie zei dat seen enkel supeisonisch vliegtuig, of het nu een Amerikaans of een buitenlands is. zal worden toegestaan boven bevolkte gebieden in Amerika Ie vliegen, tenzij men er in slaagt het lawaai tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen.

EEN STRIP ÓVER het wonderbaarlijke leven en fietsen van Eddy Merckx kon niet uitblijven, 't Kapoentje, bijvoegsel van het Vlaamse dagblad De Gid.>, is er het eerst mee. Het is een ontroerend verhaal: „Het ware sportidool van Eddy heette in dié tijd Stari Ockers. Hij bewonderde vooral de wilskracht, het nooit afgeven van de kleine sinjoor. („Dat is tenminstt "n crack"). Korst oefende hij zich met een zware fiets, waarmee hij naai de klanten toe reed om de bestellingen ti1 bezorgen. Hij stelde echter vast dat hij, bij Inin matchen in het park van Woluwe, veel sneller lijden kon dan zijn makkers. („Ik ben /.e allemaal de baas!") Stilaan groeide het verlangen om renner te worden." Maar Eddy's moeder moest niets hebben van de fietsplanneri van haar zoon. („Twee dagen en nachten heeft ze geweend"). Toen gaf ze toe. Eddy mocht rijden als hij goed zijn best bleef doen op school: (Zie nu de strip). „Er werd een oplossing gevonden die zijn lust voor sport kon bevredigen en tevens zekerheid bood: Eddy werd op school "regent In lichamelijke opvoeding". Moeder Merckx — „juist herstellende van een heelkundige ingreep" — blijft in haar ziekbed tobben: „Valpartijen! Slecht ingerichte kleedkamers! Het ruwe rennersmilieu! Dit alles voor mijn Eddy die zn gevoelig is!" Einde van de/.e aflevering. Over een jaa of wat kan dit. verhaal geschreven worden over Joop Zoetemelk.

PRAAG. 24 sept. (AFP) — In Praag is van betrouwbare zij de vernomen dat het presidium van liet Tsjechoslovaakse centrale partijcomité morgen nog een laatste poging zal doen om tot overeenstemming te komen over de torkomst van Alexander Dubcek. Dubcok heeft lot dusver geweigerd af Ie treden als voorzitter van de federale vergadering, een post waarop hij in april werd benoemd. Het presidium, waarvan hij nog steeds deel uilniaakt, zou hein willen bewegen Ie bekennen dat hij fouten heef) gemaakt. Als hij dat zon doen en ook zijn post in de volksvertegenwoordiging opgeeft, zou hij gehandhaafd worden nis lid van hel eentrale comité en een andere functie kunnen krijgen. .losef Smrkovsky. eens de naaste medewerker van Dubcek, zou al schriftelijk ontslag hebben gevraagd als voorzitter van de Volkskamer. Waarschijnlijk zal hei presidium proberen ook hem te bewegen tol zelfkritiek, in ruil waarvoor men hem in de partij zal handhaven. 7.ijn post in het presidium is hij al kwijt.

DE DUBCECK-ERA wordt door Moskou op systematische en weldoordachte wijze geliquideerd. Hier is niets aan improvisatie overgelaten. Alles verraadt een strategie op lange termijn, die met evenveel geduld als roekeloosheid wordt toegepast. Het. blad van het Russische leger, „Rode Ster", noemde onlangs voor het perst het eigenlijke ideologische doelwit van de Russische actie tegen Praag, „Met socialisme met het menselijke gezicht was de ergste vorm van revi-j sionismo", zo /.egt het blad. „Het ver-! oorzaak t ideologische» onzekerheid,! verdeeldheid en ondermijnt het fundamentele beginsel van hef leven van de nartij, namelijk het democratisch centralisme. DIT EINDSTADIUM van de Russische interventie in Tsjechoslovakije laakt dus de diepste wortel van hel conflict. Tussen Moskou en de vrienden van Dubceck (bijna hel, gehele volk) ontstond een ideologische tegenstelling, die voor de leiders in het Kremlin een veel grotere betekenis had dan men van buitenaf kan vermoeden en die voor een deel de massale aanval — ♦550.000 militiaren tegen een bondgenoot die zich noch kon noch wilde verdedigen — verklaart. Bedreigd door een steeds agressiever wordend China, dat binnenkort over een volledige kernbewapening zal beschikken, kan He Sovjet-Unie zich geen revisionistische verzwakking in zijn rug, in Oost- Ei i ropa, v e roor love n. Er is echter meer. Moskou vrerst dat de leer van het marxisme-leninisme, het fundament van de partij, van de staat- en van de internationale beweging, door de Europese communistische partijen revisionistisch wordt vervalst, verzwakt en uitgehold. De ideologische zuivering in Praag heeft tot doel iedere revisionistische afwijking de kop in te drukken. Anders is het niet ondenkbaar, dat langs de weg van het „socialisme met het mensetijk gezicht" een nieuw communisme ontstaat, dat zich geheel aan de controle van Moskou onttrekt. DEZE VREES was en is, gezien vanuit Russisch standpunt, alleszins gerechtvaardigd. De westelijke partijen de nieuwe koers van Praag met vreugde, ja met enthousiasme begroet «=•0 zij waren diep geschokt toen Rusland met tanks ingreep om een socialisme te verpletteren, dat humaner had willen worden. Dat geldt fooral voor de grootste communistische partij buiten de Russische invloedssfeer, de Italiaanse. die de nieuwe leiders in Praag een gelukwensteïegram had gestuurd en de Breznjev-theorie van de „beperkte souvereiniteit" onaanvaardbaar acht. In Frankrijk dacht men er precies zo ,P\'fr, Jt<;nminste in het begin. \Plen licj van IïH Politbureau "Vatf de Franse partij, Rogëf Garaudy., directeur van hét ' Marxistische studies" in Parijs, beschreef zelf in een grondige studie „Pour un modcle francais du socialisme" (Gallimard) de beginselen, waarop het communisme rn Frankrijk moet wtirden opgebouwd. Garaudy ontwikkelde een theorie die de Russische dictators levensgevaarlijk moeten achten. Hij zegt namelijk dat liet Russische en het Chinese communisme, op zichzelf prachtige prestaties, zijn vervalst door fouten, die uit hun historische omstandigheden verklaarbaar zijn en waardoor hun model voor de westelijke landen niet geschikt is. IN RUSLAND en in China ontstond het communisme in achterlijke, onderontwikkelde, agrarische, foodaal-aristocratische maatschappijen. In Tsiecho-j slovakije echter bestond, zoals in! Frankrijk, een hoogontwikkelde industriemaatschappij met een demoera-1 tische bougeoisie. In die geest moet het | streven naar een humaan socialisme begrepen worden, zegt Garaudy: het j streven namelijk naar meer democratie, eerbied voor de minderheid, directe deelneming aan de besluiten van staat en partij door de massa, erkenning van de rechten van het" parlement, van een onafhankelijke rechtsspraak, van vrijheid van pers en vrijheid van vakvereniging, enzovoorts. De invasie, van Tsjechoslovakije acht Garaudy rondweg „een misdaad tegen de hoop. een misdaad tegen het socialisme, een misdaad tegen de toekomst". Njct anders reageerde de Italiaanse communistische partij. Zij veroordeelde formeel de invasie in Tsjechoslovakije en betuigde herhaaldelijk haar volledige instemming met de koers van Dubceck. Do Italiaanse communisten begaven zich tevens op het gevaarlijke vlak van de ideologische vernieuwing, evenals Garaudy. De nieuwe kroonprins van de partij, Berlinguer. onderstreepte in zijn grote rede voor het j congres van Bologna in februari dei „historiciteit" van hel marxisme, dat i wil zeggen dat het rnaixisme als zodanig alhankeüjk is van historische condities. dus niet overal op gelijke wijze krin woiden verwezenlijkt. DE EUROPESE communisten ontwikkelen dus een eigen, nietmoskoviusch communisme, zowel de Westeurupese als de Oostcutopc.se communisten. Dit humaan socialisme gaat veel verder dan het gewone revisionisme. Het herinnert aan het onderscheid dat eens de Poolse communistische filosoof Leszek Kolakowski maakte, toen hij sprak over het „institutionele marxisme' (dat door de jitic.cie partij wordt geïnterpreteerd) en het „intellectuele iiuuXisnie \ dal /.uit ontwikkeli, omdat Marx met alles kon voorzien. Dit dynamische, reluriuatoi ische en huniauis iseiH- mmimmiic ui ..-.uciawsme met een menselijk gezicht' Uieigt allej Euiopese couiiuuiiisusco». |mili,Ku oui-| nen te dringen, liet begint zich in e.-sCiitiéle punten van Moskou te onderscheiden. De leiders van de Russische partij erkenden het grote gevaat en grepen in. Wat waar is in Moskou, moet waar zijn in de gehele wereld, zowel in de beginselen als in cic praktijk. Moskou bezette Praag, De revisionistische wijsgeren van Waischau, Kolakowski en Adam Schalt, zijn afgezet. KolakowsKi uoceert in Canada, ue Franse communisten riskeren hun lmanciele steun van Moskou te verhezen. De Italiaanse communisten worden eerst geïsoleerd en zullen daarna opnieuw onder druk worden gezet. De grote zuivering gaat eerdei. Over het „mooie menselijke gezicht van het socialisme" valt het starre, onveranderlijke masker van Stalin.

ZOU KARDINAAL Ottaviani, spre kende over "links-progressieve wij waterbak-katholieken", gedacht heb ben aan de farizeeöi en de tollenaar san i n in de temnel?

MUNCHEN, 24 sept. (Keuter) — De Westduilse „Actiegroep voor Democratische Vooruitgang", een linkse verkiezingscoalitie, waarvan ook de communistische partij deel uitmaakt, heeft een aanklacht ingediend tegen bondskanselier Kiesinger. Hij zou welbewust 'steun geven aan de NPD van Adolf von Thadden. Volgens de groep handelt de bondskanselier in strijd met de overeenkomst van Potsdam „door een weer opgekomen Nazi-partij niet te verbieden".

ADVERTENTIE voor u 12000• 18 maanden 1124.73 p.m. aflossen of f5OOO,- • 24 maanden f 238,14 p.m. aflossen^ @n voor u... dB h6er J• W' Ho°3^9rt ' beheerder bijkantoor Amstelveen Contant gold nodig voor privé-doeleinden? Neem een persoonlijke lening bij de NMB. Dat gaat prettig en f S snel. Bijvoorbeeld: ƒ 3000,- in han- /v I|| den, betaling in 18 x ƒ 186,28. Of: 13*». Ij» ƒ 10.000,- in handen, betaling in 3> 36 x ƒ 335,65. Loop eens binnen bij wlf / het dichtstbijzijnde NMB-kantoor. JpT 4 Men geeft u er graag alle inlichtingen over de persoonlijke lening. U zult / ** zien, dat bij de NMB de persoonlijke lening samengaat met persoonlijke service. de bank waar ook ü zich thuis voelt 280 vestigingen in Nederland.

WIE WEET waar Azania ligt? Opzoeken in een atlas heeft weinig zin, men zal het er niet in vinden. Het is dan ook geen bèstaand land. Dat wil zeggen, het land bestaat wel, maar wij kennen het onder een andere naam: Zuid-Afrika. De naam Azania in plaats van Zuid- Afrika komt voor op de kaart „Zuidelijk Afrika, onderdrukt en in verzet", die is uitgegeven door de Aktiegroep Zuidelijk Afrika. Een zeer groot deel van Afrika beneden rle Evenaar wordt, nog geheel door blanken beheerst, hoewel overal een grote Afrikaanse meerderheid bestaat. Dit is het geval in Zuid-Afrika. Zuidwest-Afrika, Rhodesië. Angola en Mozambique. Het is geen geheijn dat de regeringen van Zuid-Afrika. Rhodesië en Portugal steeds meer gaan samenwerken om de blanke suprematie in dit deel van de wereld te behouden. In enkele landen, waai de Afrikaanse meerderheid aan de macht is gekomen,,is de naam van het land verafrikaanst: Noord-Rhodesië weid Zambia, Nyassaland werd Malawi. De kaart van zuidelijk Afrika loopt op; dit proces vooruit. Rhodesië heet hier Zimbabwe, Zuidwest-Afrika werd Namibia. Zuid- Afrika werd Azania. Dit zijn de namen die de Afrikanen zullen gebruiken zodra zij aan de macht zijn gekomen. Angola en Mozambique houden hun eigen naam, die zijn al Afrikaans, Om de makers te citeren: „De kaart geeft een inzicht in de samenhang van geografische, ekonomische en jiolitieke gegevens, waardoor een duidelijk beeld wordt verkregen van de vrijheidsstrijd, die gaande is in zuidelijk Afrika De dreigende kaiastrofe m dit gebied — zuidelijk Afrika een tweede Vietnam? — en dt; gloeiende belangstelling in Nederland vooi deze problematiek hebben de Aktiegroej) Zuidelijk Afrika doen besluiten deze kaart samen Ie stellen Liefhebbers kunnen de kaait voor vijftig cent kopen bij liet secretariaat van de Aktiegroep, Prins Hendriklaan 21, Amsterdam, Op dit adres zijn ook twee zogenaamde „Afrika-pakkelteir' verkrijgbaar met de nodige informatie over de bevrijdingsoorlogen in Angola, Mozambique. Zimbabwe, Namibia en Azania. ii rle kuiper

I)E NEDERLANDSE Rachvereniging heeft Naaiden tot een begrip gemaakt vooral door de jaarlijkse uitvoering van de Mattheuspassie. De Grote Kerk van Naaiden is echter dringend aan restauratie toe, zodat de vereniging moest omzien naar een grote kerk met i'on goede akoestiek, uislig gelegen, en toch in de Randstad. In Monnickendam slaat zon kerk, sinds kort prachtig gerestaureerd De rust is er verzekerd, ivant Monnickendam list tussen de dillen van de Waterlandse welden en liet IJsselmeer. Op 27 september wordt 'i 's middags om uur de eerste uitvoering gegeven van het Requiem tan Verdi.

HET INTERIEUR van de historische Pancratius-kerk van Heerlen — het oudste gedeelte • ervan dateert uit de twaalfde eeuw — heeft een grondige restauratie ondergaan. De geschilderde imitatie-stenen zijn vervangen door een uniforme donkerblauwe hardsteen. Tegen deze rustige achtergrond komen Ho talrijke kunstschatten vair de kerk veel beter dan vroeger int. In de absis is een prachtig kruisbeeld — afkomstig uit Spanje en gemaakt in de twaalfde eeuw — neergehangen. De kerk be/.it ook nog een magnifieke 15eeeuwse Madonna, een Kcce Homobeeld uit dezelfde tijd en enkele puntgave schilderijen uit de school van Rubens en de Vlaamse school. Tot de kerkschatten behoren ook enkele 18eeeuwse beelden van de stadspatroon St. Pancralius en een reliëf van het leven van de heilige Bruno. Du weinig belangrijke kruisweg is bij de restauratie niet weggehaald, voornamelijk om de gevoelens van oudere parochianen te sparen. Toch denkt men er aan om ze te zijner tijd te vervangen door de kruisweg van Aad de Haas, die geschilderd is op de muren van de kapel van het vroegere — thans verlaten — ziekenhuis. Die kruisweg zou dan heel voorzichtig uitgezaagd en naar de oude kerk overgebracht moeten worden. De Hoerlense edelsmid Nico Huijsmans maakt voor de nieuwe' sacramentskapel een opmerkelijk tabernakel. Omdat de Hoerlense Pancratiuskerk sinds kort als compleet bouwwer k op de lijst van beschermde monumenten voorkomt, is Monumentenzorg nauw bel rokken geweest bij de nu uitgevoerde herstelwerkzaamheden. ror bertrand

MÜNCUEN, 21 nept. (OPA) — De ATiinchense hulpbisschop Matthias Defrryycr, die het hrrcl lot het doodschieten tijdens de oorlof) ran 17 Italianen in het Italiaanse dorp Filetlo doorycyeren heeft, ligt in een ziekenluns. De procureur-generaal vun de \Ve>tduitse deelstaat Hossen, Horst Gauf, had in het afgelopen weekeinde het openbaar ministerie in Frankfort opdracht gegeven, het in het begin van dit jaar gestaakte vooronderzoek tegen Defrcgßer weer Ie hervatten en aan Miinchen over te dragen. Van de zijde van het aartsbisdom in München werd verklaard, dat Defreg- Ker tot aan de afsluiting van het nieuwe vooronderzoek ge»in bisschoppelijke functies meer zal uitoefenen en zich slechts met zaken, die het behcei van het diocees betreffen, zal bezighouden. Defregger was op 7 juli met verlof gegaan en oefende zijn bisschoppelijk ambt niet meer uit nadat tegen hem klachten in verband met de gebeurtenissen in Filetto ingediend waren. Volgens de advocate van Defregger is er geen oorzakelijk verband tussen het verblijf van de hulpbisschop in het ziekenhuis en het heropende vooronderzoek tegen hem Defregger zal een crondig onderzoek ondergaan en wellicht pas over twee weken uil het ziekenhuis ontslagen worden. Voor dit onderzoek was reeds lang geleden een afspraak gemaakt.

RENé PLeVKN, Frankrijks minister van .Justitie, heeft op een juridisch congres in Montrcal vurig gepleit voor een soberder en moderner aankleding v an Vrouwe Justitia. De manier,, waarop rechters en rechtspraak zich den volke presenteren, aldus de Franse minister, is vaak nog van een stoffige statigheid, die ongetwijfeld indruk maakte op die simpele zielen in vroeger eeuwen, die /elf nog ongeletterd waren en wie men ook door visuele middelen moest overtuigen van de hoogheid van het Recht. Vandaar die deftig-zwarte toga's en gebroken-witte beffen van rechters, aanklagers en advocaten,- vandaar ook al andere, thans overbodig geworden vertoon van plechtstatigheid. ~Jn heel zijn entourage, praal, taalgebruik en manier van werken leeft de rechtspraak nog in het verleden, als leefde ook dat verleden nou." aldus minister Pléven. ..Als de heren rechters, aanklagers en advocaten zich eens van hun overtollige franje zouden ontdoen, zou dat verhelderend kunnen werken en zouden ook de gewone mensen van onze tijd meer vertrouwen in de rechtspraak krijgen."

Hot heiicht in DE TIJD (Van 20 sopt.) betreffende het zgn „proefhuwelljk", hetwelk wordt voorgestaan door de heer Nevejan, als psychiater verbonden aan het Katholiek Nationaal Bureau voor Geestelijke Gezondheidszorg, heeft mij werkelijk met stomheid geslagen en mijn grote verontwaardiging opgewekt. liet wordt toch de hoogste tijd dat we ons opnieuw afvragen waar het. met de beleving van de katholieke moraal — zn men deze nog erkent — heengaat, wanneei dergelijke opvattingen door een zich katholiek noemende instantie aanvaard en gepropageerd worden. De heer Nevejan vraagt zich af of d* Katholieke Kerk zich nog een „apart" standpunt ten aanzien van het huwelijk kan veroorloven. Is het niet hoogst noodzakelijk aan deze uitlatingen van een in het openbaar optredend katholiek. waarmede in hoge mate afbreuk wordt gedaan aan de katholieke moraal, een halt toe te roepen? Is het niel uitermate bedenkelijk dat deze moraal, door de steeds verder voortschrijdende „vernieuwingsdrift" meer en meer wordt uitgehold tot schade van de gelovige mens? Waar gaat het toch heen met d* Kerk van Nederland? Is het niet droevig dat een Bisschop zich genoodzaakt ziet zijn ambt neer t* leggen, niet op de bedenkelijke gronden van vele priesters, maar omdat hij zich niet langer verenigen kan met het beleid zoals dat op vele punten gevoerd wordt? Met instemming heb ik kennis genomen van de „open brief" van de heer Van der Ven. die ook in uiterste bezorgdheid gekomen is. „ I* het niet onbegrijpelijk hoe een aantal „Septuagint-priesters" zich in opruiende taal openlijk tot de Kardinaal wenden, om, hem op te wekken bij de komende Bisschoppensynode in Rome moe te werken aan de toenemende gezags-aantasting van de Paus; Ik zou wensen dat in ons land gezaghebbende mensen hun stem zouden verheffen tegen al deze enormitew len die hot verval van de Kerk in d» hand werken, onder het mom van de noodzakelijke vernieuwing — waarvoor ook ik begrip kan hebben — maar di(» thans ten koste gaat van de zuivere leer der Kerk. DEN HAAG ,T. C. Verhoef

RIO DE JANEIRO, 24 sept. (KNP) —, De Braziliaanse bisschoppen; hebben opgeroepen tol sociale vrede en een terugkeer tot de grondwettelijke situatie in het land. De oproep is vervat in een document, dat is ondertekend door de 38 leden van de centrale commissie van d» B raziliaanse bisschoppenconferentie, die zaterdag bijeen was. „Men moet toegeven", zo schrijven de bisschoppen, "dat hel huidige regime slechts tijdelijk is en het gevolg is van de omstandigheden". Zij wensen terugkeer tot de normale situatie en herstel van dp grondwettelijke rechten. De bisschoppen zeggen dat zij d» ideologische verscheurdheid van het Braziliaanse volk betreuren, alsmede de gewelddadigheden, die hebben geleid tfct herinvoering van de doodstraf: