De tijd : dagblad voor Nederland

Van onze verslaggever

DEN HAAG, 24 maart — In het ruiden van ons land (Oirschot) is geen plaats voor een permanent militair oefenterrein, aldus de raad voor de ruimtelijke ordening in een ongevraagd advies aan de regering. De raad acht ook geen enkele vorm van militair gebruik van De Harskamp aanvaardbaar. Dit schietkamp zou in geen geval verplaatst mogen worden naar het Kuinderbos. De meeste mogelijkheden ziet de raad in het noorden van ons land. De raad van advies voor de ruimtelijke ordening geeft de regering op verzoek dan wel uit eigen beweging advies over planologische vraagstukken. Van de raad maakt onder andere prins Claus deel uit. Als de militaire instellingen bij Oirschot niet op korte termijn kunnen worden overgeplaatst zal de vestiging van een regionaal oefenterrein daar slechts een tijdelijk karakter mogen hebben. Het militair terrein moet lateieen parkgebied kunnen worden. Als de regering toch meent dat voor Oirschot aan een permanente oplossing moet worden gedacht zal het bestaande complex moeten worden overgebracht naar elders, waarbij men niet onmiddellijk heeft te denken aan het terrein ten zuidoosten van Volkel dat in de regeringsnota is genoemd. De raad zegt dat in er in het zuiden Reen plaats is voor een volwaardig militair oefenterrein van 3000 ha. Het ligt meer in de lijn om hier, evenals ook voor de Veluwe zou moeten gelden, de militaire activiteiten eerder te beperken dan uit te breiden. De recreatieve betekenis van de Veluwe, door de regering eerder aangemerkt als parkgebied van nationale betekenis, is van doorslaggevende aard. De raad acht eigenlijk geen enkele vorm van militair gebruik van de Harskamp aanvaardbaar in verband met de grote natuurwetenschappelijke waarde van dit gebied. Het schietkamp zou verplaatst moeten worden naar minder goede landbouwgronden in de Noordoostpolder of naar het nog niet ontgonnen deel van Oostelijk-Flevoland. De raad acht het slechts verantwoord de situering van een terrein in de Harskamp opnieuw in overweging te nemen, indien zowel in het buitenland als in eigen land geen alternatief aanwezig blijkt te zijn. Het Lauwerszeegebied is niet in het advies betrokken. In ieder geval, zo zegt de raad, zal nog een regionaal oefenterrein in het noorden moeten komen, waarbij in de eerste plaats het gebied bij Sellingen (Ter Apel) zal moeten worden bezien. De raad heeft nota genomen van de opmerking van de minister van defensie dat ook al zouden er militaire oefenterreinen in Frankrijk ter beschikking komen dit slechts een gedeeltelijke oplossing zou zijn.

Hij heeft zich uitsluitend bezig gehouden met de vraag waar dc eventuele resterende terreinen, indien deze nodig zijn, met de minste bezwaren zouden kunnen worden gesitueerd. Daarbij staat voorop dat geen beslissingen dienen te worden genomen, zolang niet vaststaat welke concrete alternatieve mogelijkheden er in hel j buitenland zijn.

• ADVERTENTIE ■ # ' Een nieuw herkenningsteken van de Friesland Bank. Een snel groeiende bank. 'Gunstige rentecondities. Geen omzetprovlsie. Balanstotaal ƒ 321.5 miljoen. Grootste bank van Friesland. Friesland Bank 16 vestigingen in Friesland. ' Hoofdkantoor: Leeuwarden, Zaailand 110.

Het Nederlandse toneelstuk begint meer aanhang te krijgen in de toneelwereld, die er hét middel in gaat zien om meer publiek te trekken. Bij de televisie gelooft men er al langer in, want daar geeft men opdrachten aan Nederlandse schrijvers. In de Avro drama workshop zijn er weer twee gereed gekomen. Zij worden binnenkort opgevoerd. Meer hierover op pagina 2 van DE TIJD, altijd in trek. Ik doe mee • "■ • * 'K ■ - , ■ • ; Naam nieuwe •bonnee:WMna_aMMMMiaaaMHHMMaaaiBMBIiaiI AdreS! •■■i Woonplaats;———_—„mmmmim^mmmm_ Hat abonnementsgeld wordt door haar/hem/mlj betaald. Nevenstaande bon na ontvangst van accept-girokaart. ln envetov Oe nieuwe abonnee ontvangt de krant de eerste twee r)vat>irnr>Ur*+iS weken oratie. , »» ovsturen naar Door deze opgave verdien ik een Plakboek. Zend dit s.v.p. ean mfln adres. DE tijd Antwoordwnummer 6, Amsterdam met een nieuwe abonnee

Amerikaanse dienstplichtigen moeten op het postkantoor van New York post gaan sorteren wegens de staking van het PTT-personeel. Volgens de stakers zullen de militairen er niets van terecht brengen.

NEW YORK 24 maart (Reuter) — In New York zijn militaire eenheden aangekomen om tc beginnen met het wegwerken van de bergen post, die zich daar hebben opgehoopt als gevolg van een grootscheepse staking bU de posterijen — de eerste in de geschiedenis van de VS. In eerste instantie zijn 2.500 militairen ingeschakeld. Bovendien zijn nog 15.000 man van de nationale garde opgeroepen. Zij zullen zich hoofdzakelijk met sorteerwerk bezighouden, waarbij ze zich tot spoedzaken zullen moeten beperken. Bestellingen zullen ze niet doen. De regering hoopt dat daarvoor genoeg beambten kunnen worden gevonden.

In de loop van het weekeinde kwamen bij de Venlose politie nog meer meldingen uit Noord-Limburg binnen van in kleine groepjes opererende zigeuners; onder andere uit Venray, waar drie zigeunerinnen in gezelschap van twee mannen uit een internaat 345 gulden buitmaakten. In de meeste gevallen waren het zigeunersvrouwen die in groepjes van vier tot zeven woningen binnendrongen, waar alles overhoop werd gehaald indien de bewoners niet thuis waren of indien zij er wel waren de schrik op het lijf werd gejaagd. De dienst opsporingsbijstand te Den Haag is momenteel bezig te onderzoeken hoe de zigeuners ons land zijn binnengekomen en waar zij behalve in " Amsterdam, Nijmegen en Venlo nog meer vertoefd hebben. Drie zigeunerfamilies hebben van de Venlose politie een ultimatum gekregen. Er worden pogingen in het werk gesteld om de hele troep nog voor de komende feestdagen het land uit te krijgen.

Van onze verslaggever

SCHIPHOL, 24 mrt. — Het KLMroute-net wordt met ingang van de nieuwe zomerdienstrcgeling (1 april) met een aantal nieuwe l(jnen uitgebreid. De belangrijkste daarvan is-de dagelijkse non-stop dienst Amsterdam- Chicago. Andere nieuwe bestemmingen zUn Casablanca in Marokko, het Caraïbische eiland Barbados en — zodra de goedkeuring van de betrokken regeing wordt verkregen — Djcddah in Saoedi-Arabië. Naar andere plaatsen wordt de vervoerscapaciteit belangrijk uitgebreid: Amsterdam-Sydney wordt gebracht op tweemaal per week in plaats van eenmaal, terwijl Houston en elk vijfmaal in plaats van viermaal per week met Amsterdam worden verbonden. Ook op een aantal Europese lijnen wordt de frequentie verhoogd.- liet aantal Ité-chartervluchten wordt opnieuw belangrijk verhoogd, touroperators contracteerden bij de KLM circa 1500 vluchten, met een totale stoelcapaciteit van ongeveer 160.000* Catania op Sicilië, Constanza in Roemenië, Pula in Joegoslavië en de Finse hoofdstad Helsinki zijn nieuwe bestemmingen waarop de KLM vakantievluchten gaat uitvoeren. In het transatlatische verkeer gaat de KLM in het hoogseizoen 36 maal per week van Schiphol naar New York vliegen en dertien maal per week naar

De dochtermaatschappij van de KLM, die onder de naam NLM het luchtvervoer in het binnenland uitvoert, zal haar vervoerscapaciteit op Eindhoven en Maastricht gaan uitbreiden. Groningen, Enschedé, Eindhoven en Maastricht blijven de komende zomer van maandag tot vrijdag viermaal daags met Amsterdam verbonden, maar rond het weekeinde zullen de diensten met enkele vluchten worden aangevuld. In verband met de grote vervoersvraag op deze lijnen zal de laatste avondvlucht van Amsterdam naar het zuiden worden gesplitst in afzonderlijke diensten Amsterdam-Eindhoven en Amsterdam- Maastricht. Hetzelfde geldt voor de eerste ochtendverbinding van Maastricht en Eindhoven naar Amsterdam.'

Van onze correspondent DEN lIAAG, 24 maart — Het eerste exemplaar van het vandaag verschenen derde deel van „Het koninkrijk der Nederlanden in de tweede wereldoorlog" van dr. L. de Jong, getiteld „Mei '40" is gisteren aangeboden aan mevrouw M. C. Nierstrasz, weduwe van de in '67 overleden generaal V. E. Nierstrasz. Deze militair heeft vele belangrijke militair-historische studies gemaakt over de krijgshandelingen in Nederland aan het begin van de oorlog. I)eze publlkaties zifn voor de heer De Jong een uiterst nuttige bron van informatie geweest b« de totstandkoming van dit deel. Dr. De Jong zei dat ze van groot wetenschappelijk belang zijn. „Wanneer hij nog zou leven, zou ik er voor geijverd hebben dat generaal Nierstrasz een ere-doctoraat in de geschiedenis kreeg", aldus dr. De Jong. Bij het uitkomen van óit derde deel van de geschiedschrijving over de oorlog weid gezegd dat van de eerste twee delen zo'n 120.000 exemplaren zijn verkocht. Dr. De Jong is nu bezig het bronnenonderzoek af te ronden naar de gebeurtenissen in Nederland tijdens de oorlog. Zijn beschrijving ervan zal enkele delen vergen. Apart zullen daarna de lotgevallen van de regering in Londen worden behandeld. Vervolgens komt er een apart deel over Nederlands-Indië in de oorlog, waarna de gehele serie zal worden afgesloten met een epiloog. Dr. De Jong denkt dat dit alles meer dan tien jaar zal vergen. Hij vertelde vele brieven te hebben gekregen als reactie op de tot nu toe verschenen delen. Opmerkingen die als aanvulling of correctie hebben gediend zijn verwerkt in volgende drukken. „Ik heb nog geen enkele scheldbrief ontvangen", aldus dr. De Jong.

JUIST TOEN in de meidagen van '40 de bestorming van de Grebbeberg door de troepen van de SS-Standarte „Der Führer" het hoogtepunt bereikte, werd de commandant van het meest bedreigde frontdeel, overste Hennink, door de commandant van het veldleger, generaal Van Voorst tot Voorst, opgebeld om hem een hart onder de riem te steken. De commandant rekende op een dappere houding van het regiment, „merendeels bestaande uit Gelderlanders, een goed slag soldaten dat reeds had uitgemunt bij Waterloo". Dat do commandant anderhalve eeuw terug moest gaan om zich een slag te herinneren waarbij Nederlanders betrokken waren geweest, was tekenend voor wat zich in 1940 militair voltrok. Een land dat ziel) altijd buiten het vechtende Europa had weten te houden, werd plotseling geconfronteerd met de meest efficiënte en agressieve vechtmachine, ooit in dit werelddeel ontwikkeld. Het derde deel van dr. De Jongs „Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog", gewijd aan die meidagen is dan ook een lange treurige opsomming van nederlagen, culminerend in de capitulatie. Een korte periode van onvoorstelbare verwarring, desertie en chaos, van hoog tot laag. Na bet overhaast vertrek van de ministers naar Londen legde dr. Hirschfeld, secretaris-generaal van handel en nijverheid zijn ambtenaren een zwijgplicht op. De tonelen van verwarring en besluiteloosheid, die zich tijdens het kabinetsberaad in zijn departement hadden afgespeeld waren te beschamend. Toen het kabinet weg was. luidde zijn reactie „Goddank, dat ze weg ' Zijn". In loonden was het trouwens niet anders. De heer Pelt, haastig gebombardeerd tot persvoorlichter van het kabinet, verklaarde later: „Ik ben nog nooit zo geschrokken van onze Nederlandse regering als op de beruchte avond vnn dé t4de mei." (De avond van de capitulatie.) NIETS HEEFT de verwarring tij- ; dens de meidagen zo gestimuleerd als i de parachutistenlandingen bij Den Haag en Rotterdam. Het gehele beeld van een verdediging, die zich vanaf de oostgrens zou voltrekken, werd integraal verstoord. Er ontstond een „vijfde-colonnepaniek" in de Randstad, dat tot vuurgevechten, schieten op eigen troepen, haastige troepenbewegingen, wilde arrestaties en chaos leidde. Dr. De .long herleidt het feit, dat geen enkele actie van het leger tot enig resultaat leidde, vooral tot deze paniek. Met de kennis achteraf van dr ] strijdmethoden van Hitier is het niet moeilijk dit effect als een wezenlijk onderdeel van zijn oorlogsvoering te onderkennen. Het aangevallen land mocht niet de kans krijgen tot bezin- 1 ning te komen. Nederland heeft die : kans niet gekregen. En zelfs als het i die kans wel had gekregen, zou de nederlaag toch onontkoombaar zijn geweest. Het land en al zijn bondgenoten misten die kracht evenzedr. Eerst nadat het Duitse leger .jarenlang was doodgebloed in de Russische steppen, kwam de kans voor de geallieerden om de genadeslag te geven. Het derde deel van dr. De Jongs geschiedschrijving lezend, komt men niet los van.wat er later zou gebeuren. Wat nu dwaas lijkt, was toen logisch, en omgekeerd. Toen de Duitse gezant. Graf Zech von Burkersroda, op !0 mei '40 bij minister Kleffens van buitenlandse zaken de oorlogsverklaring ol' wat daarvoor doorging, kwam overhandigen, kon hij geen woord uitbrengen en zat beschaamd tc huilen. Kleffens gaf hem, bij het afscheid, een hand. Het was een nette man, die „persoonlijk generlei schuld had", vond Kleffens. Maar de slecht geoefende cn slecht bewapende soldaten in het veld kwamen tegenover een andere tegenstander te staan. „De SS-ers." zei 'n krijgsgevangene. „maakten een duivelse indruk in hun gecamoufleerde uniform. Ze waren van top tot teen bewapend. Hun helm en trtiiformjas waren overdekt met een soort waterproofstof, beschilderd in bostintcn. In hun koppel en kaplaarzen staken handgranaten met handvat en losse dolken; sommigen droegen geweren met bajonetten, anderen lichte mitrailleurs, die werkelijk licht waren en die een veel

grotere vuursnelheid hadden dan de \ onze... Daarboven droegen ze alle- t maal ook nog een pistool dat tot s karabijn verlengd kon worden. De \ bewapening was volmaakt cn de solda- t ten waren van alle markten thuis." I \

Dr. L. de Jong overhandigt het derde deel van zijn boek „Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog", getiteld „Mei '40", aan de weduwe van overste Nierstrasz,

Duitse troepen op weg naar de Peel-Raamstelling.

Een op de Grebbeberg gesneuvelde Nederlandse militair

Nederlandse krijgsgevangenen worden door de Duitsers afgevoerd

Door NSB-ers en Rijksduitsers toegejuicht trekt de Wehrmacht 15 mei 1940 over de Berlagebrug Amsterdam binnen.

Heftig tierend verscheen maandagmiddag een oude zigeunervrouw aan het portiersloketje op het politiebureau te Venlo, terwijl zij de dienstdoende ambtenaar een baby van ruim een maand oud in de handen duwde. Met gebaren en een taaltje dat niet te volgen was, maakte zij de verbouwereerde agent duidelijk dat de baby gevoed moest worden door een van de zigeunerinnen die zat ingesloten. De baby werd naar de moeder, de zestienjarige Zekia M„ van Bulgaarse nationaliteit, gebracht en daarmee kwam het baby-aantal in het politiebureau op twee, want in een andere eel zat reeds de achttienjarige Linka I\, van Italiaanse nationaliteit, met een baby van enkele weken oud. Tot het ingesloten zigeunergroepje hoorde ook nog de dertienjarige Bulgaarse Gordan K. en de 17-jarige jongen Gusti K., eveneens van Bulgaarse nationaliteit. Het groepje maak-j te deel uit van een grote groep zigeuners, rond de zestig, onder wie veel kinderen. Het zigeunersvolkje was vrijdagavond met acht caravans en auto's in het Noordlimburgse regionale woonwagencentrum In de Römer te Venlo gearriveerd, waar de nog vijf vrij passantenplaatsen werden bezet. Tot groot ongenoegen van de kampbeheerder en de Venlose politie omdat niet meer dan de vrije plaatsen bezet mag worden. De drie jonge vrouwen en de jongen werden ingesloten omdat zij verdacht werden van diefstal van een geldkistje met 325 gulden uit de woning van een weduwe te Venlo. De drie zigeunerinnen waren de woning van de vrouw aan de achterkant binnengedrongen en hadden in de woonkamer alles overhoop gehaald. Een buurman die het trio de woning had zien verlaten, waarna het snel in een auto stapte — bestuurd door Gusti K. — en snel wegreed vond de zaak zo verdacht dat hij het stel nareed. Onderweg kreeg hij de kans de politie te waarschuwen die de achtervolgde auto tot stoppen wist te dwingen. Op 't politiebureau was het een babylonische spraakverwarring van jewelste. Het viertal dat Italiaans, Spaans, Frans en Duits door elkaar sprak, bleef echter ontkennen het geld met de f 325 — het AOW-geld van de weduwe — gestolen te hebben. De politie acht de mogelijkheid niet uitgesloten dat het geldkistje onderweg uit de auto is gegooid. De vier ingeslotenen, met de twee babies zijn gisteravond weer od vrije voeten gesteld.

GORKUM, 24 maart — Dc leden van de Gorkumse gemeenteraad hebben de minister van binnenlandse zaken maandagavond tijdens een gesprek op het departement meegedeeld bereid te zijn, indien zij in juni herkozen zullen worden, om op volledig democratische wijze samen te werken met de andere leden van de nieuwe gemeenteraad. Dit zei na afloop van het ongeveer twee uur durende onderhoud de woordvoerder, dr. J. J. Breen. De minister had het twaalftal ontboden om te spreken over de bestuurbaarheid van Gorkum na het uittreden van de meerderheid van de raad in oktober.

AUCKLAND, 21 mrt. (AP) Een lil Litauen geboren moeder heeft gisteren koningin Elizabctb gesmeekt haar te helpen bij het zoeken naar haar verloren zoon. Koningin Elizabeth brengt momenteel een bezoek aan Nieuw» Zeeland. Toen zü het koninklijke jacht „Brittannia" verliet in Auckland, maakte een vrouw zich los uit de wachtende menigte. Zij snelde naar de koningin, knielde voor haar neer en zei, dat zij haar zoon niet had gezien sinds 1943. Moeder en zoon bevonden zich toen samen in het concentratiekamp Auschwitz. De koningin beloofde de moeder, mevrouw Julia Maria Clark, dat zij zou proberen haar te helpen. Mevrouw Clark, die in Litauen werd geboren als Maryte Wentsewltsj Sirwinskaite, draagt nog het getatoueerde kampnummer van Auschwitz. Haar eerste echtgenoot is waarschijnlijk als soldaat in het Russische leger gesneuveld. In 1951 emigreerde zij naar Nicuw-Zeeland, waar zij opnieuw trouwde. Twee jaar geleden las zij in een Russisch blad, dat een jonge Oostduitsc fabrieksarbeider, een zekere Waldemar Schilke. inlichtingen zocht over zijn familie, van wie hij tijdens de oorlog werd gescheiden. Een aantal punten in het verhaal overtuigde haar ervan dat Schilke haar zoon is. Zij ging naar de Russische legatie in Wellington, maar kreeg daar weinig medewerking.

RABAT, 24 maart (AFP) — Twee vogels die respectievelijk in Nederland en Denemarken waren geringd, zijn dezer dagen in Marokko aangetroffen. De eerste was een kievit met op de ring Vogeltrekstation Arnhem Holland 105.927, gevangen door een jager in de buurt van Tanger. De vogel uit Denemarken is neergeschoten door een jager ten zuiden van Casablanca.

MUNTENDAM, 24 maart — In het Groningse Muntendam is gisteravond de 21 maanden oude Jan Vos in een bouwput van een inaanbouw zijnde woning geraakt en verdronken. Kunstmatige ademhaling mocht niet meer baten.