De tijd : dagblad voor Nederland

583E538 maBMmBBBSag m ' jjj \•, * | . ■ ',t / ' ■ ~. , \ ... >'. f ■ *' a 1 ONGEVAL IN AMSTERDAM oere Dat is de harige, stoere I 'Achtgevingerde Oere, De glorie van Monnikendam. Hij zwom naar de stad paciauiv En heeft zich bezat ■ do pur J)Ku.»imq ->S(ptir7 jaq jooa uivku r / _j _i Mts»! aim) »iea üba «uaaioA n*o tn stiert er onder de tram.

ZATERDAG 28 MAART 1970

125 e JAARCANC No. 40510

En het zal zo nu en dan ongetwijfeld tot nieuwe conflicten komen met de gevestigde orde,' die maar weinig goede woorden over heeft voor deze moderne vorm van toerisme.

De leden van de Industriële Club bijvoorbeeld, die straks misschien weer over uitslapende jongeren heen moeten «tappen om hun pand aan de Dam te kunnen betreden». Of de gemeenteraad van Hummelo, die zich opnieuw zal moeten beraden of de urn met as nog wel langer veilig is in de met nationale gelden gebouwde piloon op de Dam. Of de politie van het bureau Warmoesstraat, die wel een uitgekiend verlofschema mag opstellen om alle drukte het hoofd te kunnen bieden

Amsterdam is met veel geld van do nationale vereniging voor vreemdelingenverkeer de vierde toeristenstad van Europa geworden. Amsterdam heeft zonder daarvoor een cent neer te tellen plotseling ook de naam gekregen het meest hippe centrum op het continent te zijn.

De mond tot mond reclame onder de hippies in het buitenland, en de sensatie-artikelen die buitenlandse 'kranten in toenemende mate hebben gepubliceerd over het magisch centrum Amsterdam mèt'vrijplaatsen als Paradiso en Fantasio, hebben een soort sneeuwbaleffect tot gevolff gehad. „Je weet niet hoe zoiets komt, maar Amsterdam hééft het op het ogenblik gewoon", zegt een jeugdleider, „het heeft de naam van het swinging centrum". Hoofdinspecteur Lagerwaard van het politiebureau Warmoesstraat voegt eraan toe: „Onder.de jeugd in het buitenland wordt enorme reclame gemaakt voor Amsterdam. Het heet, dat daar alles mag, dat je er rustig verdovende middelen kan gebruiken en doen waar je zin in'hebt, want de politie doet er niets aan. Ik weet niet hoe men erbij komt, maar uit meerdere bronnen is ons deze reclame ter ore gekomen."

Die reclame brengt onder de jeugd in ieder geval sneller toeristenverkeer tot stand dan de dure advertenties van de VVV. Maar dan wel toeristenver-

keer waar toeristenstad Amsterdam niet zo heel veel aan verdient. Amsterdam als hip centrum trekt vooral jongeren die met een minimum aan middelen iets van de wereld willenden. .

Vorig jaar heeft dat voor het eerst massale vorm gekregen en Amsterdam had er eigenlijk geen antwoord op. Of het moeten de even massale arrestaties zijn geweest, die met handschoenen uitgeruste agenten onder de jeugdige openluchtslapers hebben, uitgevoerd. In een periode van ruim een maand (10 augustus tot 15 september) hielden zij in totaal 945 personen aan, grotendeels jongeren. Bijna de helft werd aan de vreemdelingenpolitie overgeleverd omdat ze zonder voldoende middelen van bestaan op de openbare weg bivakkeerden, 95 minderjarigen werden bü hun ouders terugbezorgd.

De stedelijke overheid liet ook, geruggesteund door de publieke opinie en een ware hetze in Nederlands grootste .krant duidelijk blijken dat zij niets moest hebben van deze vorm van jeugdtoerisme die meer overlast bezorgde dan dat zij bijdroeg aan de stedelijke economie. Bijna dagelijks werden de openluchtslapers in alle vroegte door mensen van de stadsreiniging gewekt, waarna Dam en omgeving werden schoongespoten. In de drukste weken werd het monument met dranghekken afgezet om schoonmakers de vrije hand te geven in het reinigen van door verf, lippenstift en vet haar vuil geworden kalksteen van onze nationale gedenkplaats.

Op verzoeken van deze en gene (en ook wel uit de raad) om bij de Dam sanitaire voorzieningen te treffen of «fn tent te plaatsen werd negatief gereageerd. Kortom, Amsterdam was niet voorbereid en niet ingespeeld op een totaal nieuwe ontwikkeling in de ludieke wereld anno 1969.

Met de herfstregen zijn de Damslapers vertrokken. Toen het nationaal monument er allang weer eenzaam bijstond ontspon zich pas in de gemeenteraad een discussie over het hele probleem van de openluchtslapers. Burgemeester en wethouders Wilden aanvankelijk het slapen in de open lucht en het verblijf in de onmiddellijke omgeving van het monument helemaal verbieden. Dat is er niet van gekomen. Wel zijn er een aantal wijzigingen in de Algemene Politieverordening ingevoerd. Deze houden in: Dat burgemeester en wethouders het slapen onder de blote hemel op bepaalde momenten en plaatsen kunnen verbieden wanneer daartoe aanleiding bestaat (b.v. teveel overlast voor de omgeving). Dat het verboden is zich te bevinden op of tegen een gedenkteken aan de openbare weg. Men mag er uitgezonderd bloemen en kransen ook niets op of tegenaanzetten.

Vrij vertaald komt het er voor het nationaal monument op de Dam op neer dat er niet langer gehurkt en gezeten mag worden tegen de gedenknaald. op het muurtje achter de naald en op de leeuwen vlakbij. • Niet alleen dat Amsterdam hiermee tegemoet wil komen aan de vorig jaar gekrenkte gevoelens in den lande die minister Beernink op een gegeven moment deden uitroepen: „De. grenzeii van het toelaatbare zijn in Amsterdam overschreden". Ook wil men af van de post onderhoud monument, die alleen al In de eerste helft van het vorig jaar een extra bedrag van 8400 gulden vergde.

Bij het debat over die wijzigingen heeft het gemeentebestuur toegezegd in de buurt van het monument een soort bordjes met verklarende tekst in vier talen te plaatsen, opdat eenieder, jong en oud, snel duidelijk zou worden, waarom het monument daar staat, welke functie het heeft en hoe het gebruikt en ontzien dient te worden.

uu Die bordjes zijn er nog steeds niet en daarom bestaat -de voornaamste taak van rond de Dam surveillerende agenten thans uit het in verschillende talen uitleggen waarom men niet op en tegen het monument mag zitten. De trappen blijven vrijplaats voor de „trekvogels" van een nieuwe generatie.

En wat heeft Amsterdam behalve het wijzigen van de politieverordening nog meer gedaan om enigszins voorbereid te zijn op de verwachte invasie komende zomer?

Concreet nog niets maar er zijn plannen. Plannen om in ieder geval meer goedkope logiesplaatsen tr creëren dan het aantal waarover de hoofdstad thans in jeugdherbergen en studententenhotelletjes beschikt (1850)

De communistische wethouder A Verhey, verantwoordelijk voor alk jeugdzorgen in Amsterdam, deelde onlangs bij de begrotingsdebatten mee dat hij leegstaande scholen in de stad tijdelijk als jeugdherberg wil inrichten en c|at hij zonodig ook tenten wil plaatsen aan de rand van de stad

Een moeilijkheid is dat men op geer enkele manier weet hoe groot de inva sie jeugdige toeristen wordt. Het za afhangen van het weer en van het a dan niet doorgaan van de verschillende popfestivals die voor deze zomer in Nederland en nabuurlanden zijn gepland. Als het popfestival van de Amerikaanse vredes-apostel Sid Bernstein ergens op de Veluwe doorgaat (na afwijzing van zijn plan door de gemeente Apeldoorn is hij nu met de gemeente Twello in contact) kan Amsterdam er donder op zeggen, dat vele duizenden. zo niet tienduizenden hippies na afloop komen afzakken naar de „most swinging city" in Europa. „Elke schatting is een slag in de lucht'", zegt de heer H. Struijk van Rergen van het gemeentelijk bureau jeugdzaken in Amsterdam, „in de gemeenteraad hebben ze daar ook nogal over zitten doorzagen. Op een gegeven moment vroeg iemand: als het er nu eens 500.000 worden. Wethouder Verhey moet toen zoiets gezegd hebben van: „Dan kan ik alle Amsterdammers alleen maar aanraden de stad uit te trekken en hun huis beschikbaar te steil m." De heer Struijk van Bergen betreurt het dat er vorig iaar gejn onderzoek is ingesteld naar het aantal jeugdige toeristen dat Amsterdam heeft bezocht Hun plaatsen van herkomst, hun beweegredenen en hun al dan niet kredietwaardigheid ..We vliegen wel naar de maan, kunnen onmiddellijk met cijfers van ik weet niet wat op de proppen komen, maar weten niet hoeveel openluchtslapers Amsterdam vorig jaar heeft gehad' zegt hij wat sarcastisch. Struijk van Bergen is de afgelopen maanden een belangrijk man achter de schermen geweest bij het treffen van voorbereidingen voor de komende zomerinvasie. Mensen van gevestigde organisaties als de Raad voor Kinderbescherming, het VVV, en Pro Juventute hebben daarbij rond één tafel gezeten met vertegenwoordigers van vrijblijvender instellingen als Paradiso en Kosmos (het vroegere Fantasio). Maar dat heeft niet kunnen verhinderen dat er een groot aantal voorstellen op papier gekomen rijn, die nu op het stadhuis driftig door burgemeester en wethouders worden bestudeerd.

AMSTERDAM, 28 .maart — Hoewel de eerste Damslapers zich door de onverwachte maartse kou nog niet hebben aangediend, wijzen vele voortekenen erop, dat de hoofdstad ook in het jaar 1970 een lange hete zomer tegemoet gaat. Lang en heet in die zin, dat er een nog grotere invasie jeugdige toeristen verwacht mag worden dan vorig jaar. Jeugdige toeristen is dan de vriendelijke benaming voor wat de volksmond Damslapers noemt of parasieten, langharige werkschuwe elementen, pooiers van de maatschappij en ga maar door. Ze zullen er weer zijn deze zomer. Als trekvogels broederlijk naast elkaar neergestreken op de trappen van het nationaal monument. Pratend, luierend. musicerend, rokend, vrijend, vakantievierend of alleen maar tijdverdrijvend. ,

De Damslapers zijn nog niet gearriveerd. Gezeten is er al wel op de trappen van ons nationale monument. Vorige week, toen de eerste lente-zon schuchter doorkwam. Nog even en Amsterdam gaat weer open als internationale openluchtjeugdherberg.

In Amsterdam kan alles — heet het in de internationale hippiekringen. Je mag er op straat zitten, liggen, slapen en musiceren. Dat laatste is volgens de politieverordening overigens niet geoorloofd.

De voorstellen behelïen' behalve het inrichten van scholen, en andere gebouwen tot een goedkoop, soort jeugdherbergen ook het' schtppéli vriff goedkope eetgelegenheden, „want", aldus de samenwerkende jeugdorganisaties,

„de jonge toerist vindt eten belangrijker dan slapen". Men pleit ervoor studentenmensae opk vóór jonge toeristen open te stellen en in een speciale krant te vermelden waar er in Amsterdam goedkoop gegeten kan worden.

Er wordt voor gepleit om tolerantie te betrachten voor wat betreft het muziek maken op de openbare weg, het geven van voorstellingen, het maken van straattekeningen, het verkopen van sieraden. Feitelijk een soort permanente Koninginnedagpermissie, of als dat niet kan, soepele toepassing van de politieverordening. Er zouden vriendelijke straatagenten nodig zijn op plaatsen waar jonge toeristen zich in grote concentraties ophouden. Bij de Dam zouden een toiletwagen moeten komen, meer papierbakken en drinkfonteintjes, een toeristenkrant, waarin behalve voorlichting over het monument en belangrijke artikelen uit de politieverordening ook een overzicht wordt gegeven van jeugdhotels, jeugdherbergen, parken, openbare toiletten. adressen van hulpverlenende instanties, popcentra, avondwinkels, werkbemiddelingsbureaus, adressen waar men fietsen kan huren, markten en een plattegrond van tram en buslijnen.

Niet alle voorstellen zullen haalbaar zijn. De Amsterdamse jeugd wethouder heeft al laten weten dat hij niets voelt voor een grote tent midden in de stad, dat de Nieuwe Kerk bij de Dam zeker niet als overnachtingsplaats beschikbaar kan worden gesteld en dat hij de jonge toeristen ook niet graag ziet bivakkeren in het Vondelpaik, omdat zij daar de plaatselijke bevolking (bejaarden en moeders met kinderen) teveel overlast zouden bezorgen. • Wat jeugdman Struijk van Bergen wel haalbaar acht is een soort „generale staf" in de zomermaanden, een paar permanent beschikbare mensen die op elk gewenst moment kunnen bijspringen en hulpverlenen, waar maar moeilijkheden dreigen. Die zich de komende maanden dag en nacht met het probleem van het jeugdtoerisme bezighouden, die als een soort speciaal VVV-bureau voor onbemiddelde jonge toeristen optreden, vraag en aanbod van werkbemiddeling doorspelen (men rekent erop dat veel jeugdige toeristen langer dan een paar weken willen blijven en'ook tijdelijk in Amsterdam willen werken om hun gedeeltelijke vakantie te kunnen bekostigen).

Vooral zou deze generale staf ook de voortdurende „troepenbewegingen" van de zwervende jeugd moeten verkennen, om te voorkomen dat Amsterdam voor plotseling onvoorziene sijuaties wordt geplaatst. De ontmoetingscentra Paradiso en Kosmos hebben de jeugdwethouder inmiddels in een open brief gevraagd meer open ontspanningsmogelijkheden te scheppen in verband met de zomerinvasie. „Vorig jaar deden zich al moeilijkheden voor met de overweldigende opkomst, aldus deze ludieke centra „en het ziet er niet naar uit dat de toeloop de komende zomer minder wordt."

Straks in persoonlijk overleg tussen wethouder en alle jeugdorganisaties zal duidelijk worden wat haalbaar is en niet.

Zeker ls dat Amsterdam de komende hippie-invasie gastvrijer zal opvangen dan vorig jaar. Naast maatregelen van de overheid rekent men nog op particulier initiatief. Zo heeft de pastoor van de Mozes en Aaronkerk al aangekondigd zijn nieuwe pastorie voor de jeugdige toeristen te zullen openstellen. Amsterdam wordt nog eens lief voor zijn onbemiddelde passanten. En als VVV, Industriële Club en de gemeenteraad van Ilummelo nu nog wat geld op tafel leggen zou het allemaal nog wel eens kunnen uitdraaien op een groot, ludiek midzomernachtspopfee&t. En dat allemaal onder de vlag van magisch centrum Amsterdam. Maar de plannenmakers, de voorbereiders, de jeugdinstanties en de overheid, zij allemaal mogen wel opschieten. Even een paar dagen zon en de Dam gaat weer open als internationale openluchtjeugdherberg met alle gevaren van djen voor onrust, bevuiling, wegspuiterij, straatschenderij en monumentbekladding.