Evenzeer moeten wij onze Finsche en Noorweegsche zusters dankbaar zijn, die duidelijk toonen, dat zij haren plicht tegenover de vrouwen der wereld begrijpen, door aangesloten te blijven aan den Wereldbond, niet alleen 0111 daardoor ons internationaal leger te versterken, doch ook om ons te toonen wat zij in haar nieuwe positie als mederegeerders van haar land, te zamen met de mannen, hebben weten tot stand te brengen.

Een geheel andere waardeering zijn wij aan de delegatie van Engeland verschuldigd, het land waarin reeds meer dan een eeuw geleden Mary Wollstonecraft den strijd voor politieke gelijkheid begon. En in Engeland is deze strijd bijzonder moeilijk, als wij slechts nagaan, dat, niettegenstaande aldaar zoo vele eminente verdedigers van vrouwenkiesrecht getracht hebben dit vraagstuk tot oplossing te brengen, men er nog steeds staat voor een onwrikbaren muur van tegenstand. Het is dan ook niet te verwonderen, dat de Engelsche vrouwen gezocht hebben naar nieuwe strijdwijzen, om de lang onthouden rechten te verkrijgen. Twee groote betoogingen, de eene onmiddellijk vóór, de andere onmiddellijk 11a dit congres, vereischten al hare zorgen en daarom moeten wij het ten zeerste op prijs stellen, dat zij met een volle delegatie naar Amsterdam kwamen. Vergeleken met haren hevigen strijd, h'are offers, hare moeilijkheden en haar lijden, lijkt ons de strijd in Holland een gemakkelijke en schijnen onze mannen voor overtuiging vatbaar. Immers, onze vorige regeering heeft reeds voorgesteld de hinderpalen uit de Grondwet te verwijderen, die de. invoering van vrouwenkiesrecht in den weg staan.

Zoo zouden wij kunnen voortgaan om alle redenen van waardeering op te sommen voor elk land in het bijzonder;

wij denken bijv. aan Zweden, waar de vrouwen door haar krachtig, vereenigd optreden de beweging voor vrouwenkiesrecht in een paar jaar tijds tot zulk een hoogte hebben weten te brengen, dat eene onwillige regeering gedwongen zal worden den wensch der vrouwen in overweging te nemen;

Wij zouden Denemarken kunnen noemen, waar de vrouwen den grootsten tegenstand ondervonden, totdat in 1906 het schitterend georganiseerd Congres voor Vrouwenkiesrecht het oordeel der pers geheel omkeerde, deze daarna de vrouwen steunde en er krachtig toe bijdroeg, dat zij den

14den April 1908 het gemeente-kiesrecht verwierven op

dezelfde voorwaarden als de mannen het bezitten.

Slaan wij het oog op Hongarije, waar niet alleen de

beweging jong is, maar ook hare verdedigsters dit zijn, dan zien wij, dat ook daar voor het vraagstuk reeds de aandacht van het volk is verkregen en het zelfs in het Parlement

is gebracht, waar het bekwame verdedigers vmdt.

Doch ofschoon wij sommigen onzer bezoeksters in het bijzonder noemden, vergeten wij toch niet dat elkeen, hetzij zij kome uit het groote Westen of uit vergelegen koloniën, het hare er toe bijdraagt om een uitgebreid en machtig leger te vormen, dat onversaagd eiken tegenstand zal trotseeren en nooit den strijd zal opgeven, voordat eene

volkomen overwinning zal zijn verkregen.

Dat uwe komst er toe moge bijdragen de publieke belang¬

stelling in de vrouwenkiesrechtbeweging in ons land te vergrooten, opdat wij weldra ons doel hier bereikt zullen hebben en wij ons met volle kracht en energie kunnen wijden aan de ontvoogding der vrouwen in andere landen.

Met dit ideaal voor oogen, heeten wij U, elk en allen,

hartelijk welkom.

Aletta H. Jacobs.

OMSLAG PROGRAMMA. TEEKENING VAN MEJ. DINAH KOHNSTAMM.

Rev. ANNA HOWARD SHAW.