De omstandigheden die zich om ons heen groepeeren, zijn niet anders gevormd, dan om de leemten in onzen groei aan te toonen. Door nu deze leemten al voortwerkend aan te vullen lijkt het, in den aanvang alsof wij steeds achter de omstandigheden aanloopen; doch als wij de nooden aangrijpen als evenzoovele mogelijkheden van groei, zullen wij langzaam aanmerken, dat wij gelijken tred kunnen houden met de omstandigheden, totdat in vollen wasdom beheersching ervan mogelijk zal kunnen zijn.

Het is mijn doel om, uitgaand van dezen in het algemeen geldenden regel het vakonderwijs voor meisjes in Ned.-Indië, dat mede met de tijdsomstandigheden een crisis doormaakt, te bespreken.

Dit onderwijs voldoet niet meer aan de eischen van den tijd. Het heeft een grooten bloei achter zich en uit den aard der zaak springen in dezen tijd van terugval allerwege, de leemten erin sterk naar voren.

Wat stelde zich nu dat vakonderwijs als taak in de jaren die achter ons liggen.

Het doel was vakkennis te verspreiden in Indië om het meisje te leeren hoogere eischen te stellen aan kleeding; aan de bereiding van maaltijden, aan onderhoud van hare woningen enz.

Hare oogen en die van de Indische gezinnen moesten geopend worden; behoeften moesten worden aangekweekt om langs dezen weg het volkshuisgezin te bereiken en de levensvoorwaarden in dit land op onderhoud van hare woningen, enz.

In dit opzicht heeft de school goed werk verricht. Door opvoering van het handwerkonderwijs op Inlandsche meisjesscholen en op scholen van Westersch lager onderwijs kon aan abituriënten van de vakschool een werkkring worden verschaft als vakonderwijzeres bij vorengenoemde scholen.

In den beginne moest de belangstelling van het meisje voor het vakonderwijs gewonnen worden, langzaam aan kwam er meer animo en nu zijn we zoover dat er voorliefde bestaat bij velen van haar.

De school werkte tot dusver alleen opvoedend voor het leven der vrouw in het gezin; ook de opleiding voor onderwijzeres voor de acten in de Nuttige en Fraaie handwerken bedoelde het aanleeren en verspreiden van het handwerk als deel der opvoeding van het meisje.

De toestanden in de Indische maatschappij deden er het hunne toe bij om het productief maken van vakkennis in het bedrijf tegen te houden.

Twee voorname factoren waren: de oeconomische welvaart van de middenstand en het aanwezig zijn van goedkoope, — hoewel ongeschoold, door ervaring toch handige — werkkrachten.

De eerste factor maakte, dat het meisje dat geen aanstelling kreeg bij het onderwijs de stuwkracht van het moeten miste om in de toepassing van het handwerk verdienste te zoeken. De tweede omstan¬

digheid maakte het haar bovendien niet gemakkelijk een concurrentie met de goedkoope werkkrachten te beginnen. Een jarenlange ausdauer zou er noodig geweest zijn om ten slotte, door ervaring te paren

aan vakkennis, veld te winnen op dit terrein.

Waar er een wil is, is er een weg.

Maar de wil was er nog niet. Nu zal de nood het anders leeren.

Nood leert niet alleen bidden, maar ook werken.

We staan in het teeken van verandering; een verandering die wij meemaken met de geheele wereld.

Nu geldt het op onzen post te zijn en te trachten om, met behoud van het goede, een weg te zoeken om te kunnen voldoen aan de eischen die de tegenwoordige maatschappij ons stelt.

Met de bezuiniging op het onderwijs vervielen het eerst de handwerkcursussen bij de scholen voor Westersch lager onderwijs en werd zoodoende aan onze meisjes de weg afgesloten om bij het onderwijs haar brood te verdienen. De opleiding als onderwijzeres in de nuttige en fraaie handwerken is zoodoende waardeloos geworden voor haar. Deze zal dan ook uit de vakschool moeten verdwijnen.

Er staan nu twee richtingen voor ons open, n.1.:

Vakonderwijs dat zich beperkt tot een huishoudelijke opvoeding voor het meisje, en vakonderwijs, als deugdelijke basis voor een zich uitgroeiend vrouwenbedrijf;

Het overgroote deel der bevolking zal door noodzakelijkheid gedreven dezen weg kiezen.

Daar bovendien een ineensmelting van het eerstgenoemde onderwijs met het tweede mogelijk is en dit omgekeerd niet het geval is, zal de basis van het onderwijs in de nieuwe vakschool moeten worden verlegd en zal er een nieuw systeem moeten worden ingevoerd n.1. omzetting van kennis in verdienste.

De taak van de vakschool in de komende jaren en de wijze, waarop zij het meisje zal kunnen helpen om de moeilijkheden die de Indische maatschappij aan een uitgroeien van een vrouwenbedrijf nog in den weg legt, voor haar en met haar te overwinnen, zal ik een volgend maal bespreken.

N. H. Stort.

JAARVERG. DER AFB. BATAVIA.

Op 22 Jan. j.1. hield de afdeeling Batavia haar jaarvergadering.

Mevrouw S. van Overveldt-Biekart ledde de vergadering, omdat Mevrouw Garrer-Keuchenius uit het afdeelingsbestuur is getreden.

De presidente bracht dank aan Mevrouw Garrer voor al hetgeen zij voor de afdeeling Batavia heeft gedaan en hoopt niet, dat bij het neerleggen van het presidenteschap haar interesse in de vc eeniging zal verminderen.