KUNST EN LETTEREN
ESTHER DE BOER-VAN RIJK f.
Temidden van 't daverend cityrhythme kwam de tijding tot ons, dat Kniertje, Eva Bonheur, Engel, Est'her, de Meid, gestorven waren, en onze verspreide gedachten gingen convergerend naar die éne vrouw, die zo'n ongekend wijde ziel had dat zij thans, in herinnering, voor ons leeft in al haar creaties.
Want niet één begrip is tot herinnering vervloeid, maar een zeemansvrouw is niet meer,- een Pyp• juffrouw is voorgoed verdwenen iuit haar verhuurkrot, iemand die tot leven aanspoorde wat leed, tot meegevoel drong wat lukraak er op los banjerde, iemand die 't léven gaf, ging uit 't leven.
En een lege plek blijft achter, moeilijk, zéér moeilijk zal 't zijn een Kniertje te vinden, een vertolkster te hervinden voor Heijermans grootste denkbeelden.
Een der allergrootsten, een der enkelen die sporadisch voortkomen uit een teelt van middelmatigen is gestorven, en hier passen toch waarlijk geen woorden van trots en waan, dat deze vrouw een der Onzen was, Nederlandse was, of dat 't deze vrouw was die uitsluitend optrad voor één microfoon, zoals Ankersmit spitsvondig opmerkte tijdens de herdenking voor de Varamicrofoon.
Evenmin als Heijermans paste in 't kader van zwaaiende, schipperende partijpotentaten, evenmin paste mevrouw de Boer in 't kader van heren als Pleizier, Arend de Vries, Eli Bomli etc.
Ons past hier een enkel ogenblik van stilte, ongedwongen stilte vol herinnering en bezonken droefheid; maar laten we bij dit alles vooral niet vergeten dat 't leven doorgaat, en dat 't de wil van deze vrouw is dat wij heel onze actieve daadkracht in dienst moeten stellen van de verwezenlijking der denkbeelden die zij ons talloze malen vanaf haèir plaats, de planken, in 't hart brandde.
Want ook haar leven was na de dood van haar geestelijke vader Heijermans, onverwijld gewijd aan 't schoonste wat kunst ons biedt: De Vooruitgang.
En dat was een schóón leven!
7 Sept. '37. P. S.
★
JEUGD IN NOOD.
Maar weinig malen komen we in de gelegenheid een toneelstuk' te zien dat volkomen de moeilijkheden weergeeft van onze gen^atie. Dit werk dat vertolkt werd door de Arbeiders Toneelvereen. T.O. dee'd het. Het bracht ons in de dagelijkse sfeer, waarin zovele van ons hun leventje moeten doorbrengen. Het liet ons zien hoe, door het verrottend stelsel van onze maatschappij, een deel van de jeugd verpaupert, door werkloosheid gedoemd geen uitweg meer ziet, en onverschillig staat tegenover alles wat om haar heen gebeurt. Maar het liet ons ook zien die jeugd, waar ook wij een deel van zijn, die jeugd, die de oorzaak van al het kwaad kent en die niet eerder zal rusten voor zij haar taak als mens volbracht heeft. Deze vooral geeft aanleiding tot bonje met de ouders, of liever gezegd met den vader, want de moeder wordt hier ujtgëbeeld als degene die altyd tussen twee vuren instaat, haar kinderen niet af wil vallen, maar toch ook haar man niet. De vader, die, autoritair, niet begrijpend of niet willend begrijpen tegenover zijn kinderen staat, maakt hun het leven tot een hel. En het is verblijdend te kunnen horen, wanneer vader naar aanleiding dat hij, toen hij werkloos was in Indië gediend heeft, vernederend zegt: „Maar meneer verdomt dat", de zoon uitroept, nee, uitschreeuwt: „Ja, dat verdom ik! Eén Atjeh medaille in huis is al genoeg". Zo zijn er meer dingen die je verblijden, omdat je voelt dat je één bent met deze jeugd, die, dwars tegen de heersende moraal in, zijn weg zoekt. Het stuk brengt veel, het liegt niet. Het brengt ons dat wat dagelijks om ons heen gebeurt op boeiende wijze. Ook het slot, wanneer vader tot inkeer komt, wanneer vader ook voelt, waar de fout der ellende zit, wanneer het uitelkaar gerafelde gezin weer één wordt. Wanneer zij samen harmonisch voort zullen gaan, strijdend voor een generatie, voor een nieuwe maatschappij met Vrede, Welvaart en Geluk voor
allen. TANNIE KALK.
*
WILLEM VAN IEPENDAAL.
Ik wil in het kort iets zeggen van zijn „Liederen van de zelfkant" en van zijn „Polletje Piekhaar".
De zelfkant.... wij hebben er reeds min of meer kennis mee Ifirmpn moVar, *v, ^oefje" van
Brusse. Min of meer, want bij „Boefje" krijgen we toch vagelijk de indruk, dat de schrijver ons niet alles vertelt, dat hij de al te lelijke werkelijkheid weglaat. Hier wordt natuurlijk geen opzet verondersteld, o neen, maar tenslotte was Brusse niet een der hunnen, wat v. I. wel was. „Boefje" is niet zoals hij is, hij is hier en daar een beetje gefatsoeneerd, de scherpe kantjes zijn er afgehaald. Van Iependaal toont ons de zelfkant der samenleving zoals hij is en doet dat op de hem eigene en boeiende manier. Hij, zelf eens een „zelfkanter", heeft het leven daar uit willen beelden, d.w.z. de gemoedsuitingen, de levensaanvaarding dezer eigenaardig verwrongen wereld der misdadigers en armsten-derarmen. Men móet in die wereld geleefd hebben om er zó over te kunnen schrijven. Met zijn verzen openbaart van Iependaal dit stukje menselijke samenleving, legt er het hart van bloot. Zij zijn als sterke lichtbundels, die niets verhullen, niets ongezien laten.
Wij zien en trachten te begrijpen en staan verbaasd over de diepe menselijkheid, die daar bestaat, juist daar, in de wereld der misdadigers en hoeren. Want dat zijn toch slechte mensen, nietwaar?
Van Iependaal was een der hunnen. Hij heeft de angsten en vreugden gekend, onderging méé al het leed, gevoelde méé de zenuwachtige spanning, voelde zich één met de jongens en meiden van de vlakte. Van I. stond in en boven
zijn mede-lotgenoten. Hij zag meer dan de anderen, zag de maatschappelijke verhoudingen, zag oorzaken en bronnen van de maatschappelijke onrechten, zag duidelijk hoe en waarom de rotte plekken en.... legde er de vinger op. Hy ging zich ontwikkelen, is bovendien soldaat geweest aan het Engelse front; hij zag de grote en de kleine dieven en kwam tot de conclusie, dat de eersten geëerd, de laatsten uitgeworpen werden.
Hij kreeg deze samenleving „door". Daaruit, uit dit „doorhebben, vloeide zijn begrijpelijke haat, zijn cynisme voort. Wij luisteren naar deze stem uit de „onderwereld" en begrijpen iets,
nog niet alles.
„Vrije Jeugd"
MAANDBLAD V. D. VRIJE JEUGD ORGANISATIE.
Abonnementsprijsi f 0.50 per jaar. Redactie )
Administratie) Sumatraplantsoen 13 II Secretariaat )
Clublokaal V.J.O.! Hoogtekadijk 16.
VAN DE REDACTIE.
Deze maand is de eerste sedert het bestaan van Vrije Jeugd, dat de redactie NIET in kopy-nood zat. Moge het zo blyven.
Deze krant is de laatste welke door Wim Kamstra en Piet Spigt gei-edigeerd wordt. De redactie bestaat thans uit: Tannie Kalk, Frans Jacobs en Jan Schuur.
De „Liederen van de zelfkant" zijn die van een opstandige, van een strij der-tegen-de-rotheend-vandeze-tyd. Zy zyn nu eens ontroerend van tederheid, dan weer scherp en flitsend, zonder mededogen, door trots en haat. Vooral ook tegen de bekrompen burgerlijkheid gaat hij te keer.
De gedichten zijn geschreven in het Bargoens, de dieventaal, de taal der onderwereld. Het is een taal vol fantasie, vol diepte en eenvoud. Zy mogen dan strak-literair niet zo hoog staan, ze beelden het leven uit en dat is genoeg. De uitdrukkingskracht is groots en daaronder moest de letterkundige vorm lijden.
Polletje Piekhaar. Na wat ik zojuist vermeld heb, behoef ik over dit boek weinig meer te zeggen. Het boek is eigenlijk geen boek, het zyn meer afzonderlijke verhalen, die aan elkaar geknoopt zijn; het zijn fragmenten. En dan is de taal soms te overvloeiend; van Iependaal wil het te nadrukkelijk zeggen. Er is vaak te veel van het goede. Ook hier krijgt men enigszins een beeld van de zelfkant der samenleving, enigszins, want het doel van het boek raakt men onder het lezen uit het oog. Het doel van dit boek is: Polletje (van I. zelf) en zijn lotgenoten uit te beelden in hun leven en daarvoor is de taal veelal te luchthartig-vrolijk en lijkt alles minder erg dan het is.
Ik kan jullie aanraden deze twee werken te lezen, goed te lezen, vooral het eerste.
14-8-'37. FRANS JACOBS.
IN EN OM DE ORGANISATIE
Diensttijdverlenging / I Waf betekent dat?
HET WEEKEND VAN DE JEUGD WIL VREDE GROEP heeft onze verwachtingen ver overtroffen. Vooral de bespreking van het derde punt dat deze groep tot grondslag dient deed ons ruimer adem halen daar de woorden „pacifistische volksverdediging" er in onze ogen vreselijk onsympathiek uitzagen. Er bleek niets anders mee bedoeld dan directe actie en sabotage van optrekkende legers:'.
Wij kregen sterk de indruk dat degenen die met de leiding van dit weekend belast waren en uit kerkelijk kamp kwamen, een zekere angst vertoonden ten opzichte van hen waarvan gezegd werd dat zij „revolutionair" waren. Men had dan ook een ongemotiveerde vrees dat de meningen zouden botsen; zo sterk zelfs dat de voorzitter er in z'n openingswoord van gewaagde, dat onze eigen mening niet zo belangrijk was en dat we niet moesten menen, „dat we het wisten". Als niet een onzer tijdens 't „Vragen stellen" zeer in 't kort uiteengezet had dat de oorzaak van de oorlog gelegen was aan ons kapitalistisch systeem, dan was er op dit Jeugd wil Vrede weekend over de oorzaken van de oorlog niet gesproken. Omtrent de psychologische factoren bij de oorlog werd meer gezegd. Enige malen werd uitvoerig geschetst hoe het mogelijk was dat de massa nog steeds oorlogsbereid is. Daarbij gevoegd het feit, dat Hein Vrind zeer positieve dingen noemde hoe wij een oorlog konden verhinderen (sabotage en directe actie) en dit met talrijke voorbeelden illustreerde, dan kunnen we dit weekend als ten volle geslaagd beschouwen, temeer daar de voorzitter in zijn slotwoord toegaf dat zijn Christelijke groep veel nieuwe dingen had gehoord welke zij ernstig zouden bestuderen.
De kameraadschappelijke geest heeft bewezen dat samenwerking tussen wijduiteengelegen groepen zeer wel mogelijk is. Niet een samenwerking met wegdoezeling van
de principiële kwesties is het wat wij toejuichen, maar een samenwerking met concrete vaststelling der principiële grondslagen waar de contrapartij zich ja dan nee bij kan aansluiten zonder compromis, al noemt men dit ook „eerbied voor eikaars mening". Met spanning zien wij tegemoet hoe de Jeugd wil Vredegroep zich in dit opzicht verder ontwikkelt. ,
W. K Jr.
*
Onderling contact.
Naar aanleiding van het weekend op Assumburg 11/12 Sept. j.1.
Als lid van de Christen Jeugd Bond zou ik gaarne in dit blad enkele woorden tot jullie willen richten. Het is een persoonlijke overtuiging die ik graag verder zou willen geven tot versterking van de vriendschapsband.
Het contact op het weekend tussen de Christelijke en niet-Chr. organisaties was, zoals Henk reeds opmerkte heel goed en kan dit contact toch zeker wel aanblijven nu we allen na het weekend weer uiteengegaan zijn.
We zouden dit kunnen doen bijv. door elkanders vergaderingen te bezoeken en zodoende te laten blyken dat we in elkanders werk medeleven. Op uitnodiging van Wim Kamstra zal ik zelf op de Bonte Avond van de 25e aanwezig zijn. Om een enkele aanwijzing te geven nog: Laten we de kranten aan elkaar uitwisselen om vooral op de hoogte te komen van beider eerlijke bedoelingen* Vooral bij ons het praedicaat „Christen" in onze naam zal wel enige schuchterheid hebben doen opwekken bij de neutrale organisaties en kan ik dit ook wel begrijpen. Menigmaal is ook hierdoor wrijving ontstaan bij vroegere samenwerkingspogingen.
Met Dr. Börgers woorden aan te halen dat we ook de haat tegen moeten gaan, in welke vorm ze zich ook voordoet (want te allen tijde is ze een verkapte en onbewuste stuwing voor de oorlogspro-
In het belang van de A-leden, die naar avondschool moeten, wordt de Clubavond verplaatst van Donderdag naar Woensdag. We hopen daarbij dat de A-leden die de laatste tyd de clubavonden niet bezochten, waarvan redenen onbekend, zich weer eens zullen bedenken en weer meer interesse voor hun organisatie zullen betonen. Op de clubavond van 16 Sept. heeft Fr. Jacobs ons ingeleid omtrent het onderwerp, sexuele opvoeding van het kind. Zyn inleiding was leerzaam, zij dieniet aanwezig waren, hebben werkelyk wat gemist.
Ons clublokaaltje wordt voorlopig niet meer schoongemaakt op Dinsdag, doch op Zaterdagmiddag, daar de werkkern de cursus van Max van Praag volgt: „Wording der Persoonlijkheid". Zij die nog stoelen en derg. hebben om ons zaaltje aantrekkelijk te maken, worden verzocht dit mee te nemen, of aan Cor Snelders te zeggen, dat hij het weg kan komen halen. Zy, die finantiële hulp willen verlenen, (het opknappen kost geld, hoor!) kunnen dit aan Rie Cornelisse afdragen.
Mevrouw Koster heeft het geld voor haar tent al ontvangen. Doch het geld is nog niet by elkaar. Eén van onze leden heeft voor Bank van Lening gespeeld. Begrijpen jullie, dat we dit zo gauw mogelyk terug moeten geven? Dus, wie wat te missen heeft, geeft het zo gauw mogelyk aan Tannie Kalk. Zy, die ook nog wat geld hebben uitgeleend, kunnen dit reeds terug krijgen.
UIT ONS WINTERPROGRAM.
Reeds spreken voor ons definitief Mr. Drs. A. Borger, in de tweede helft van Nov., met als onderwerp: De betekenis der revolutionaire denkbeelden van de vorige eeuw voor onze tijd, en Max van Praag, in Dec. en wel twee avonden, met as onderwerp: de Waarde van het Marxisme (eerste avond: Historisch Materialisme en de tweede avond: Staat, klassen, klassebewustzijn).
Wy hopen op beide lezingen, die hoogstwaarschijnlijk in ons eigen zaaltje gehouden zullen worden, vele jongeren aanwezig te zien. De onderwerpen zijn belangrijk genoeg!
AGIT-PROP.
Er bestaan weer ernstige plannen voor een agit.-prop. eventueel in samenwerking met de toneelkern. Mensen die hiervoor interesse hebben worden verwacht op de agit.-prop. vergadering op 5 Oct. a.s. in ons clubgebouw. Ook zoeken we nog iemand* die zich met de leiding hiervan wil belasten, alsmede gegevens voor een lekenspel.
CURSUS JO DE HAAS.
In October houdt Jo de Haas voor de I.A.M.V. een cursus: de Les van Spanje, in gebouw „De Leeuw", Valkenburgerstraat.
13 Oct. Politieke Beschouwing.
20 Oct. Geweld, Weerbaarheid.
27 Oct. Psychologie, Agressie.
Er bestaat in de V.J.O. een grote belangstelling voor deze cursus en wij zijn doende er eventueel als groep aan deel te nemen.
De bonte avond is een grandioos succes geworden, ongeveer een 70 mensen hebben deze avond bezocht, welke eenparig verklaarden dat ze een prettige avond hadden gehad. De Amerikaanse verlotingen bracht ƒ 9.50 op, dat onze onkosten ruimschoots dekte.
HOE VIND JE
„VEÏJE JEUGD"?
Wij ontvingen veel te weinig antwoorden op onze vragen. Daarvoor zullen wel meerdere oorzaken aan te geven zijn. Enkele zal ik er noemen: de verkeerde plaatsing van de vragenlijst nml. in een hoekje bovenaan, en het doen voorkomen van de zijde van de redactie of er niet zozeer prijs werd gesteld op de meningen van niet-léden; laksheid der leden en andere lezers van „V.J."; de krant interesseert de leden te weinig (zie verderop bezwaren).
Nu de uitslag:
Van de beantwoordingen was ruim 18% van buitenstaanders, de rest van leden.
Beleefdheidshalve behandelen we eerst de niet-leden. De inhoud wordt in het algemeen wel goed gevonden, behoudens enige opmerkingen o.a.: vooral kleine stukjes, niet zoveel stukjes van één persoon, en dat de krant wel wat zwaar is voor de meeste jongere leden. Ook wordt er op aangedrongen ,dat er meer meisjes zullen schrijven. Dus VJO-sters
Opmerkingen over de vorm. De vorm onzer krant kan niet anders, in verband met de drukkosten. De kostprys wordt uitstekend gevonden. De gemiddelde leeftijd der beantwoorders-niet-leden is 35 jaar.
Beantwoordingen van de zijde der leden (bijna 82%).
Een groot bezwaar ondervinden we hier, daar de meeste inzenders de antwoorden op vraag 1, 2 en 3 door elkaar gehaald hebben. We zullen ons best doen een zo zuiver mogelijk beeld te geven.
Er wordt bezwaar tegen gemaakt, dat ons blad uitkomt in samenwerking met „de Arbeider". Men vreest voor anarchistische beïnvloeding. Men voorziet in de toekomst conflict met de redactie van „de A." en wenst weer ons gestencilde blaadje. De meeste maken echter geen bezwaar tegen het uitkomen van ons blad op deze manier. Verder wordt nog opgemerkt, dat de krant wat rommelig aandoet en dat de organisatie-rubriek wel wat uitgebreider mocht zijn.
Als we geld genoeg hadden, zouden we zelf de krant drukken, natuurlijk. Echter we staan er, fi-
nanciëel gesproken, slecht voor en
zijn het beheer van „De Arbeider" zeer dankbaar voor haar aanbod. Want: „Vrije Jeugd" staat nog altijd onder eigen redactie. Als dit niet het geval zou zijn, had schrijver dezes dadelijk ernstig protest aangetekend. Een mogelijk conflict met „de Arbeider" lijkt me van slechts theoretisch belang.
Verder kan opgemerkt worden, dat ons gestencilde blad duurder is dan nu gedrukt.
Er wordt nadrukkelijk verklaard, dat er te weinig verschillende en haast nooit jongere leden in de krant schrijven. Vooral onze geachte redacteur P. S. krijgt er van langs. Er wordt tot de redactie van „V.J." menig hartig woordje gericht: ....particulier blad van P. S. ... ons blad is geen literair maandblad eenvoudiger stukjes. .. . krant voor le. de leden, dan 2e. de niet-leden.... stukjes over de organisatie onveranderd opnemen.... vooral meer stukjes van en voor de jongere VJO-leden....
Mij dunkt moeten deze opmerkingen vooral gericht zijn tegen de niet-schrijvers onder ons, tegen onze jongere leden. Wij verwachten dan; ook stapels copie van dezul¬
ken.
Inderdaad stonden er in ons Sept.-nummer teveel artikeltjes van P. S. Inderdaad legt de redactie by de beoordeling der artikelen een te hoge maatstaf aan. We hebben niet allen „middelbaar" onderwijs „genoten"....
Er wordt het plan geopperd een Ontwikkelingsrubriek op te nemen. Dit zal overwogen worden.
Een stukje als van Dini S. „Valse schaamte" viel zeer in de smaak.
Bijna 80% onzer leden-inzenders vond de prys goed, de overigen wilden de prijs iets verhoogd zien, vooral als ons blad gestencild of door onszelf gedrukt mocht verschijnen.
De gemiddelde leef tyd der inzenders is precies 18 jaar.
F. J.
TOPPUNT VAN ACTIVITEIT.
Het muziekploegje, dat de bonte avond zou opvrolyken, hield Maandag 16 Aug. zijn 1ste repetitie.
Om 8 uur zou er begonnen worden en.... er waren al 3 man afwezig, of beter 2 mannen en 1 vrouw. Het was 9 uur toen de club voltallig was (6 stuks) en de repétitie kon aanvangen. Het repeteren ging goed en met algemene stemmen werd besloten de repetities in het vervolg op Maandag te houden.
Maandag 23 Augustus. 8 uur.
Aanwezig zyn 3 man en 1 vrouw*
Onder het luisteren van Harm Wolf's komische en interessante levensherinneringen wachten we op de laatkomers, die er niet zijn. Om 9.45 wordt de „repetitie" op^ geschorst tot 30 Aug.
Op die datum kom ik klokslag 8 het zaaltje binnen en zie daar, tot mijn grote verwondering, al 5 mensen. Maar de ontgoocheling was wreed, toen, bij nadere telling, bleek dat slechts 2 van de 5 tot het muziekploegje behoorden. Om kwart voor negen waren er 4 muzikanten aanwezig. Bij gebrek aan een guitaar besloten de 4 muzikanten plus 1 toehoorder de avond populair bij Popularis door te brengen, onder het genot van een kom koffie, en de „repetitie" te schorsen tot' de volgende week.
6 September sta ik om 5 voor 8 op het Kadijkspleintje te wachten en om 10 over 8 zijn we al tot 2 man gegroeid! En als na een half uur de animo gezakt is en de 2 re-
den der muziekploeg naar huis zullen gaan komt daar waarlijk nog een derde aan. Maar ook deze vindt het beter om naar huL te gaan eri aldus wordt dit uitgevoerd.
Maandag 13 September: 5e repetitie der muziekploeg.
Voor de 5de maal ga ik er naar toe, hoopvol en met nieuwe moed. Bij het zaaltje gekomen bleek dat ik de eerste was. Nadat ik mazelf 40 min. gezelschap heb gehouden is de „muziekploeg", nog uit 1 man bestaande, naar huis gegaan, daar hij niet bij machte bleek tegelijk mandoline en guitaar te spelen en daar nog bij te zingen.
De activiteit dezer kern is groots maar deze laatste avond had zij zichzelf in activiteit overtroffen!
Namens de muziekploeg van 13 September 1937,
FRANS LETANCHE Jr.
Over 't algemeen lijkt het ons ongewenst in de krant over organisatorische onvolkomenheden etc. te schrijven, doch in dit geval meenden wij toch het licht niet onder de korenmaat te moeten zetten.
RED.
paganda), dan is wel één van de mooiste oplossingen voor dit punt vriendschap aan te kweken tussen de verschillende groepen onderling alsook tussen de verschillende leden individueel.
Ik hoop dat met dit korte artikeltje mijn mening door anderen overgenomen zal worden. Om gezamenlijk resultaten te bereiken dienen we een ieder te begrijpen en ook ieders mening te respecteren. (Voor zover die mening respectabel is. - Red. V.J.).
DOLF SCHILTMEIJER.
IDEE.
Ik zit hier alleen in de stilte der natuur, weggevlucht uit de fabriek, waar de machines ratelen, de meisjes gillen....
O, het is zo fijn het ruisen van de bladeren te horen, het loeien van de koeien, het sjilpen van de mussen, die kijvend om het brood vechten, dat ik op de grond strooi en dan plotseling worden opgejaagd door een hond.
Die hond staat nu voor mij.
O, als één van die meisjes uit de duffe fabriek dit nu eens kon aanschouwen!
BESCHAVING.
De bewoners van de West-Europese staten noemen zich beschaafde mensen, terwijl kleurlingen in hun ogen minder beschaafd zijn. De praktijk heeft getoond, dat dit niet altijd waar is. Om Krishnamurti en Gandhi maar eens te noemen, zijn dit geen kleurlingen, die getoond hebben meer beschaving te bezitten dan menig ander blank mens?
Hier een paar voorbeelden, waaruit blijkt dat vele blanken nog weten wat beschaving is: Na de verovering van Abessinië wilde Italië de negers beschaving bijbrengen, maar de middelen, welke het hiervoor aanwendde, waren alles be-
Zou ze dan nog dat geschreeuw kunnen verdragen. Ik kan dat niet geloven.
De lucht is wazig, de bladeren worden al bruin en vallen van de bomen; het wordt herfst.
De eenden zwemmen rustig in de vijver; er loopt een troep op het gras. Het lykt wel of de schoolmeester achteraan loopt.
Mocht het altijd zo rustig wezen!
Tonny B. 14-9-'36.
halve beschaafd: gifgassen, bommen, enz.
De Jodenvervolging in Duitsland: Het is gewoon een jacht op mensen. Toch pleegt Hitier z'n land beschaafd te noemen.
Verder het in de gevangenis zetten van dienstweigeraars, jongemannen die een daad van cultuur, dus van beschaving verrichten. Is het dan niet onbeschaafd als men ze in de gevangenis stopt?
Hoe meer de techniek zich ontwikkelt, hoe barbaarser de middelen worden om de mensen te doden, hoe onbeschaafder de mens dus wordt.
Hier blijkt dus uit, dat we in beschaving niet zullen vooruitgaan, zolang het militairisme zich kan handhaven.
LOEK MINKE.
Eindelijk weer eens een stem uit de A-groep. Wie volgt? — Red.
3 Onze dienstweigeringsactie die we
Iin ons vorige nummer juist niet konden aankondigen, gaat niet door, daar de regering verklaard heeft, dat de overplaatsing van dienstweigeraars naar Rozenburg s slechts hen betreft, die een beroep 3 op de wet van 1921 hebben gedaan. 1 Desalniettemin blijven wij paraaf S voor alle eventualiteiten.