Huizen der Gemeenschap

De Jeugdherberg EEN NIEUWE LENTE, EEN NIEUW GELUID?

Er zijn in deze tijd aan de maatschappelijke horizon weinig lichtpunten te bespeuren. Schijnbaar liggen, vergeleken bij 25 jaren terug, de mogelijkheden tot verwerkelijking van onze maatschappelijke idealen veel verder teruggeschoven.

Vijf en twintig jaar geleden was overal een sterke drang naar socialisme, geheelonthouding enz. We meenden goede dagen te beleven; nu blijken deze verwachtingen niet vervuld te worden of in ieder geval ligt de vervulling verder weg dan we ons toen voorstelden.

Honderden en duizenden fijngevoelige menschen voelen zich nu teieurgesteld en duizenden (in ’t algemeen negatief ingestelde figuren) gelooven thans in beloften

Het griezelige sombere binnenhuis van omstreeks 1900 met vele gordijnen voor de ramen, donkere bekleedingen, veel ornament, veel franje en weinig innerlijke waarde heeft plaats moeten maken voor het moderne interieur met lichte wanden, veel licht, eenvoudig sterk meubilair. De kunstbloemen van de vorige generatie zijn vervangen door levende bloemen. De hopeloos griezelige kleeding is vervangen door een passende; in plaats van de alcohol zoeken jongeren en ouderen de natuur. Uit deze nieuwe mentaliteit groeien nieuwe mogelijkheden; een van de mooiste hiervan is wel de Jeugdherberg. Welke optimist had durven hopen, dat we in 1934 een netwerk van Jeugdherbergen over ons land verspreid zouden zien? Dat het getal van de enkele trekkers van voorheen thans ver de 100.000 per jaar is overschreden?

Inderdaad de Jeugdherberg is een nieuw geluid.

een flinke keuken in verbinding met een ruim dagverblijf, uit geheel afzonderlijk gelegen slaapgelegenheden, die weer gescheiden zijn in jongens- en meisjes-afdeelingen. Goede waschplaatsen, met W.C.’s, douches enz. Omdat het*niet goed mogelijk is, om vooraf te bepalen of er meer jongens dan meisjes zullen komen, is het goed een z.g. bufferzaal te ontwerpen. Dit is een slaapzaal waarvan de ligging zoo is, dat ze voor beide groepen te gebruiken is.

Zuinigheidshalve zijn we de laatste jaren gekomen tot betrekkelijk groote slaapzalen van 50 tot 60 bedden waarbij de bedden 2-hoog boven elkaar geplaatst worden. Persoonlijk heb ik wel het gevoel, dat op den langen duur men moet komen met meerdere kleinere slaapzalen, omdat dit de goede nachtrust bevordert en er ook een betere groepsverdeeling kan plaats vinden. Wij plaatsen hierbij eenige afbeeldingen van de Jeugdherberg Alteveer in Arnhem. De ligging van het terrein gaf aanleiding tot een oplossing, waarbij de slaapzalen beneden werden gemaakt en dus een verdieping lager dan het dagverblijf, de keuken enz. Men gaat dus naar beneden om

van het fascisme. Honderdduizenden werkloozen vullen de straten, de vrijheid van het woord is ingekrompen, de rechten van den mensch worden praktisch ontkend. Toch zou, wanneer men ook op andere verschijnselen let, een ander tijdbeeld kunnen ontstaan.

Voor een cursus van de Volksuniversiteit moest ik deze winter spreken over het Hollandsche binnenhuis van 1820—1934. Wat blijkt nu bij de bestudeering van deze periode?

Uit de tijd van 1820 tot ongeveer 1880 is vrijwel niets te vermelden. Van 1880— 1900 is het iets beter, maar het practisch resutaat is betrekkelijk gering. En nu de laatste 10 jaren?

Er is in ons binnenhuis zooveel gebeurd, zooveel verbeterd en nieuw opgezet, dat om het te bespreken er vele avonden mee zijn te vullen. In één slag zijn we vanuit de slappe slaolie-stijl-tijd van vóór 1900 gekomen in een tijd vol leven en nieuwe uitbeeldingsmogelijkheden. Bijna dagelijks komt er wat nieuws en ook veelal wat beters.

Wat dat betreft is het een lust om te

Alle franje, ornament en slapheia van voor 1900 is uit de architectuur van de jeugdherberg verdwenen. Zelfwerkzaamheid en onderlinge hulp nemen in een jeugdherberg de plaats in van de vroegere Mlvldueele bekrompenheid en betaalde

Tot nu toe zijn nog niet veel nieuwe jeugdherbergen gebouwd. Men moest zich bepalen tot het in gebruik nemen van oude gebouwen (soms zelfs oude kasteelen) en maakte die voor het doel zooveel mogelijk geschikt.

In ’t algemeen heeft dit wel bezwaren. Behoudens een enkel goed voorbeeld zijn de meeste oude gebouwen van slechte architectuur en ontoelaatbaar ornament. Leiden we de jeugd in een dergelijke omgeving in, dan wordt zoo gemakkelijk deze architectuur als een waardevol geheel aangenomen. De bedoeling van het jeugdherbergwerk, d.i. op de meest eenvoudige wijze lichamelijk en geestelijk genieten, komt het best tot zijn recht in een eenvoudig nieuw gebouw. |

De juiste vorm van de plattegrond moet nog gevonden worden, maar wel zijn enkele hoofdzaken aan te duiden. Een goede jeugdherberg bestaat, naast

te slapen, terwijl de de begane grond ook als slaapzolders worden benut.

Voor de zelfkokers bouwden we een trekkerskeuken met terras enz Jimten wor^Lt\ltir,?or‘rSSrï„Uer^ en ruimte voor het opbergen van Hotsen, Het is zeer te betreuren, dat de algemeen socialistische gedachte in onze interieurs nog niet heeft kunnen leiden tot een meer klare en zuivere uitdrukking als dit tot nu toe het geval was. Nog veel te veel zijn wij gevangen in een sfeer van zoete en slappe ornamentiek en uitbeelding en voelen we ons nog te weinig aangetrokken door sterke zuivere vormgeving en weglating van veel franje. Een goed opgezette Jeugdherberg is een kleine gemeenschap op zich zelf, waar het direct voor de hand liggende aanwezig is en waar de eenvoudige noodzakelijke levensvormen in goede harmonie tot uitdrukking komen, Wie meer van dit mooie werk wil kennen, schrijve aan of vervoege zich bij de N.V. voor Jeugdherbergen, Plantage Franschelaan no. 14, te Amsterdam.