hen wezens, die er zijn om te doen lachen. Ook de dieren, waarmee gesold wordt door dresseurs.
En daarom zijn er onder de toeschouwers, die gieren van het lachen, op oogenblikken, die het navrant-trieste van het bestaan der circusmenschen uitbeeldt, hun armoede, hun spel van vrooiijkheid en durf, als de werkelijkheid in en om hen niets dan somberheid is.
Het is donker geworden. Sterren zijn zichtbaar. De maan rijst achter de boomen.
De directeur van het circus is gestorven. De leden van het gezelschap zijn hem wezen begraven. Zij komen terug van de plechtigheid in hun armoedige, geleende begrafenispakken. Ook de oude paardrijdster is in het zwart, draagt een hoed, die niet haar eigendom is.
Het is alles aangrijpend droevig onder den avondhemel met de sterren en de helle maanschijf.
Toch lachen sommigen, gierend, schel. Wat verontwaardigde stemmen van andere toeschouwers leggen gebiedend zwijgen op.
Dan in stilte wordt het spel van ellende, van wreede levenswerkelijkheid, maar ook van moed om te blijven strijden tegen al het neerdrukkende, geëindigd.
In mijn ooren kiinkt het lachen na. Ik heb dat gillen en gieren bij andere vertooningen gehoord. Ook bij een van De ondergaande zon, toen de oude grootvader met het idiote kleindochtertje met roerende liefde en teeder geduld aan het tellen was.
En ik denk aan het betoog van een invloedrijk criticus, die aan zijn auditorum vertelde wat de taal is van de dagbladcritiek. Zij had tot plicht de lezers op te voeden, ze lachen te doen begrijpen, tegen wansmaak te strijden.
Maar de lezer, die naar zijn blad grijpt om de recensies tot zich te laten komen, is al volwassen!
Wat gebeurt er voor zijn vorming als hij nog kind is, of groeit naar den leeftijd van het volwassen zijn?
Slechts een klein percentage van de kinderen krijgt nog ontwikkelend onderwijs na de lagere school. Zij gaan daarna het leven in, met hun ietsje van ontwikkeling als stuurlooze schepen, overgelaten aan de stormen der verwildering!
En staat ons gansche opvoedings-, en scholenstelsel niet nog steeds onder den invloed van eenzijdig intellectualisme? Groeien kinderen en jongeren op in een gevoelssfeer? Leven wij dan niet in een wereld, waar het recht van den sterkste zich steeds meer gelden laat? Is er om ons heen niet de wirwar, waar de mensch nooit tot zichzelf kan komen?
Hoe ZOU het dan anders kunnen, dan dat bij een vertooning, die circusmenschen in al hun leed uitbeeldt, in al hun menschelijkheid, sommigen gieren van pret, omdat zij niet begrijpen, met hoerende ooren doof en ziende oogen blind zijn!
Zij zijn toch zoekend, die enkel om zichzelf hebben leeren denken, voor wie de medemensch slechts dan bestaat, als hij voor hem voordeel beteekent.
Zoolang er bij tooneelvoorstellingen nog gegierd wordt van pret op oogenblikken, dat mede-voelen tot mede-lijden moest worden, zoo lang ook kan de allerbeste recensent met allerbeste beschouwingen slechts water naar de zee dragen. Hij bereikt slechts den volwassen lezer, die geen kind, geen jongere meer is.
De kinder- en jongerenmassa lijdt nog geestelijk in elk opzicht geheel, is in haar meerendeel öf aan verwildering ten prooi gelaten, óf opgegroeid zonder voedsel voor het zuivere, erbarmende voelen. Van distels zijn geen vijgen te plukken, op geen enkel gebied.
Zoo lang kinderen en jongeren niet tot menschen, in de beste beteekenis van het woord, kunnen uitgroeien, zoo lang ook zal het afschuwelijk lachen bij voorstellingen klinken, dat uiting is van gemis aan vermogen tot meebeleven. IDA HEIJERMANS.
Vereenigings- | lIIIIIIIIIIIINIIIIII lavpn B iiiiiiiiiiiiiiiiiiiil leven
Internaat van werklooze vrouwen en vrouwen van werkloozen van 13-18 Augustus te Bentveld
Bij aankomst op Maandagmiddag van de 13e Augustus keken wij elkander, lotgenooten weliswaar, toch erg onwennig aan. Hoe spoedig echter waren wij op ons gemak, na het openingswoord van onze leidster mevr. G. Ringnalda—Postma en voelden wij ons geheel thuis.
Zoo was het aanvankelijk ook met de sfeer in het Woodbrookers-huis. Oogenbhkken van stilte voor onze maaltijden, de wijdingsstonden vóór het aanvangen van het dagprogramma, hoe vreemd kwam dit samen stil-zijn eerst op je aan en hoe spoedig was het een weldadige ontspanning. Ja, dit waren oogenblikken van bezinning en bezieling.
En dan verder ons samenzijn gedurende een geheele week, los van de zorgen van alle dag. Hoe goed was alles geregeld en hoe hebben wij genoten van de goede lezingen over „Persoonlijkheid”, „Erfelijkheid”, „de Vrouw in de Soc. Beweging”, „Ghandi”, de „Parsival”-legende en van de schoone voordracht van „der Vrouwen weg” en niet het minst van de genotvolle zang- en muziekavond. Al deze geestelijke spijze genoten we in het lezingzaaltje, door werklooze makkers gebouwd. Deze plaats zal, in ons zoo zorgenvol leven, als een heerlijk lichtpunt in herinnering blijven.
Dan nog de zoo kostelijke verzorging van de maaltijden. Het was alles zoo heerlijk, maar bij het genieten daarvan, neen, dan moet je even niet denken aan thuis. Arm aan stoffelijk bezit zijn we gekomen en arm zijn we gegaan met de ons op zoo sympathieke wijze verstrekte reispenningen, maar rijker zijn we geworden aan geestelijk bezit, moediger en zeker ook weer strijdlustiger.
Hartelijk dank aan de A.G. en aan onze commissie van leiding van wie wij persoonlijk ook zooveel goeds mochten ontvangen en met wie wij ons ten slotte zoo één gevoelen. E. Cr.
Samenkomsten te Franeker en Cornjum
Twee samenkomsten zijn georganiseerd voor Friese geestverwanten. Die te Franeker vindt Zondag 2 Sept. a.s. plaats in het N.V. Huis, ’s middags halfdrie (z.t.). Leider: dr. F. C. de Vries. Sprekers: J. W. van der Meulen
over: Het Rel. Soc. in deze tijd; ds. J. Kalma over; Rel. Soc. werk.
Die te Cornjum is op Zondag 9 Sept. a.s. bepaald ’s middags drie uur (z.t.). Sprekers zijn; ds. S. Zeilstra over; De kritieke wereldtoestand; ds. J. Kalma over; Geestelijke Weerbaarheid. Het Lekkumer koor zingt!
Laten de rel. socialisten uit de Friese N.W.-hoek goed vertegenwoordigd zijn. De aktie voor T. en T. wordt besproken.
A.C. Groep Arnhem
De Tijd en Taaklezers worden verzocht op Woensdag 5 Sept. a.s. samen te komen, ten huize van Secrève, Vondellaan 93, ’s avonds 8 uur precies. Dit geldt voor beide groepen. Aan de hand van het artikel; De nieuwe periode van het socialisme van Jan F. de Jongh in het no. 26 van 31 Maart, zal planmatige arbeid in socialistischen zin worden besproken. Ook de propaganda voor het week-einde te Arnhem, 29 en 30 September, komt ter sprake.
We rekenen op veel bezoekers.
Van de Redaktie 1. Nieuwe plannen. Met 1 Oktober gaan we de derde jaargang in. De redakteur heeft het gevoel, dat ons blad wel es wat zwaar op de hand is. Wat frisse puntigheid, wat sterke levensvreugde, ook wel eens mits beheerst wat vlammende hartstocht zou niet kwaad zijn.
Intussen: deze deugden roept men niet zo maar op.
Zijn er vindingrijke lezers, die kunnen helpen met een goed plan? 2. Zaterdag 1 Sept. verschijnt ons blad niet. De redakteur gaat een week met vakantie. Korrespondentie vanaf heden weer naar Bentveld. Men krijgt de eerste 14 dagen geen antwoord.
3. De rubriek Mensentypen moet eens aan een eind komen. Vanaf September beginnen we nu een andere rubriek, die hoop ik een soortgelijke dienst kan bewijzen. De bedoeling was: de lezers even stil te zetten bij een stukje levenswerkelikheid. Een rustpoos voor de ziel. Dat wil ik graag in ons blad zien te bewaren.
4. Nu de spelling-Marchant aanstonds wordt ingevoerd op de scholen, en de pers zich wel daarbij zal aansluiten, lijkt het mij wenselik dat wij in „T. en T.” ons daaraan ook houden. Willen de medewerkers er mee rekenen?
I IJp tod I 81,. I
g Veertig jaar S.D.A.P., W. B 1 | I Buitenland: De grote obsessie, B. W. | i Schaper 2 |
I Mensentypen: Murillo, Pranciscus’ af- g i scheid van de wereld 3 | 1 Binnenland; Fluwelen handschoen en | i gepantserde vuist; Waarom werken wij? i I Lucht-manoeuvres, Mobilisatie roman- | I tiek, J. A. Bruins 4 |
i Gedicht: Ik denk aan U, B. Bulsing 1 I Besouw, 5 I I Ilja Ehrenburg, H. Roland Holst 5 g
I Kwatrijnen, Jac. van Hattum 6 m i Bij Berlage’s dood. Jan Jans 6 =
I Japan—lndonesië, W. Middendorp 7 | I Gierend lachen, Ida Heyermans 7 | iiiiiiiiiiiiiiiiiiiuuliiiiiiuiHiiiiiiiiiiiiimiiiiiiitiiiiiimii’KiliiiiiHiittiiiiiiiiiHiiiiiiniiiiitiiiiiiiiiiuuliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!;
NADENKEN IS NIET NOODIG T om te weten, dat „Tijd en Taak” een graag geziene gast geworden is in Uw huis... Het blad zou even welkom kunnen zijn in het huis ► van iederen anderen modern-religieusen mensch, indien U ons slechts den sleutel wilt verschaffen! Gebruikt daarom Uw tijd: kent Uw taak. Zendt ons nu heden nog opgaven van nieuwe abonné’s. Houdt Uw opgaven niet vast doch zendt ze nog heden aan de
ADMINISTRATIE „TIJD EN TAAK” HEKELVELD 15^—
Ziin wens vervuld, want hij kocht een KWIKSTAART twee persoons licht gewicht tent bij de N.V. VERKOOPCENTRALE DEBRUCI Reguüersgracht 72—78. AMSTERDAM. Nu kunnen zt] er ledere week op uit en Is de narigheid van tenten hm-en