Uit de Kerkelijke Wereld

Succes

De (ger.) Vereniging tot Verspreiding der H. Schrift te Amsterdam poogt vele „afgedwaalden” terug te brengen tot de Bijbel. Dat is haar igoed recht. Van haar succes spreekt nu een circulaire, die ons moet overtuigen van haar zegenrijke werking. Wij lezen van mensen, die door verhuizing waren „afgezakt”, verder van een man, die jarenlang „trots zijn vrouw en kinderen voor de Communistische partij werkte, niet uit ideaal, maar om het Christendom te treffen”, maar nu naar de Bijbel vraagt, vervolgens over de 800.000 wandteksten, die verspreid zijn en waardoor het Woord des Heren van honderdduizend wanden zijn werk doet en ook van de 250.000 dagkalenders, die elke dag een preek geven. Die laatsten hebben bijzonder succes. Wij lezen immers, hoe G. O. te Scheveningen het volgende, schreef: „Wat wonder Gods, eertijds S.D.A.P. en juist door kalenderblaadje ontdekt, dat ik een zondaar was en verloren was. Maar Gode zij dank, in Christus Jezus is Hij mij genadig geweest. Als U het wil, wil ik daar wel eens wat meer van schrijven.” Wat dat laatste betreft: neen, liever niet. Deze mededeling is al meer dan voldoende.

Wat ons in al die beschrijvingen hindert, is het clichématige en het onzielkundige. Het clichématige wordt verraden door de getallen, die zo met graagte genoemd worden, het onzielkundige treft ons in het gemak, waarmee de vanzelfsprekende gunstige werking der teksten wordt aanvaard. Zouden tegenover hen, die door een bijzondere gevoeligheid op een bepaald ogenblik een doorbraak van geloof beleven door de aanschouwing en doorgronding van een bijbelwoord, niet zéér veel meerderen staan, die eenvoudig onpasselijk worden van het onophoudelijk gepreek van de wanden en het eindeloos gegolf van kalendervroomheden?

Alle succes is nog geen zegen!

Een nieuwe taak? De Haagse Post, meestal niet biezonder open voor culturele en religieuze beschouwingen, biedt in het nummer van 29 Juni ruimte aan een artikel van den bekenden publicist Roel Houwink, die onder het hoofd „Naar een Nieuw Europa”, een artikel met perspectieven der komende gemeenschap biedt. Het artiliel zelf gaan wij voorbij. Het gaat aan hetzelfde euvel mank, waaraan zovele toekomstuitstippelaars lijden, nl. dat ze ~het nieuwe” aanvaarden zonder de vraag te stellen, welke de grondslagen zullen zijn van een mogelijke nieuwe cultuur. Zij vergeten daarbij, dat men het nieuwe niet moet aanvaarden, omdat het nieuw is, veeleer, omdat het, igemeten volgens principiële maatstaven, goed is.

De schrijver ziet perspectieven. Voor Pers, Kerk en Onderwijs. De taak der Kerk omschrijft hij aldus: ~De Kerk kan zich behalve in haar godsdienstoefeningen ook in haar gemeenschap-vormende kracht doen kennen ter overbrugging en verzoening van de scherpe tegenstellingen, die ons sociale en geestelijke leven doorsnijden. Het staat in haar macht den arbeider te brengen tot zijn patroon en omgekeerd. Zij kan stad en platteland tezamenbinden onder dezelfde naam en zij kan de politieke hartstochten verzoenen. Van deze macht heeft zij tot nu toe een zeer bescheiden gebruik gemaakt, omdat zij zelf met haar richtingsstrijd en haar liaison (ongeoorloofde huwelijksverbintenis) met de politieke partijen in deze kringen niet vrijuit ging. Doch wij mogen verwachten, dat zij thans ijlings keren zal van de dwalingen haars weegs.”

Deze regels wekken verbazing. Is de schrijver dan waarlijk zulk een vreemdeling in Jerusalem? Om bij één punt te blijven; men kan van de kerk in de „oude tijd” zeggen wat men wil, maar het valt nimmer te ontkennen, dat zij met grote activiteit een verzoeningsrol heeft wiilen spelen in het sociale leven. Het was juist onze critiek, dat zij ook daar wilde verzoenen, waar de sociale verhoudingen nog helemaal niet aan een verzoening toe waren. En verder: heeft zij waarlijk de macht, patroon en arbeider, stad en platteland tot elkaar te brengen? Zij had dat eertijds niet, omdat de scheiding gegrond was in de sociale verhoudingen. En indien er thans eenheid ontstaat, dan zal dat hoofdzakelijk door verandering der sociale werkelijkheid geschieden. Wij vragen echter: is dat alles nu waarlijk de biezondere taak der Kerk? Houwink vervalt o.i. in precies dezelfde fout als waarin vroeger de politiek-verbonden kerkelijke richtingen vervielen, nl. dat hij de sociale en culturele bewegingen wil doen steunen door kerkelijke activiteit. Vroeger, zowel als nu zal de Kerk op moeten komen voor een zelfstandige beoordeling van de gegeven werkelijkheid. Indien haar vroegere verbintenis met de wereld een liaison, d.w.z. een wulpse onwettigheid was (ei is overigens toch waarlijk wel meer van te zeggen), dan zal zij nu moeten oppassen niet opnieuw voor de verleiding van een aangename, maar onterende liaison te bezwijken.

Van een gezegend levenswerk

Een dezer dagen kwam een werk in mijn handen, waarop ik gaarne de aandacht vestig. Het is het gedenkboek, dat de Nationaal Christen Geheel Onthouders Vereniging heeft opgedragen aan haar secretaris, ds. D. van Krevelen, onder de titel ~Selecta”. Het werd hem bij zijn heengaan aangeboden, toen hij 37 jaar de secretarispen gehanteerd had. Het boek bestaat uit 300 bladzijden drankbestrijderslectuur van de beste soort, door Van Krevelen in de loop der jaren geschreven.

Het boek leert ons, dat er orthodoxie en orthodoxie is. Speciaal over het orthodoxe volksdeel gaat er een golf van cultuurpessimisme, waardoor o.a. de drankbestrijdersbeweging te lijden heeft. Als zo’n rechtzinnige cultuurpessimist nu dit boek zou lezen, zou hij wrevelig het terzijde leggen: zoveel vertrouwen op den mens, zoveel humanisme, zoveel Leger-des-Heils-enthousiasme, zoveel werkheiligheid, zoveel klein gedoe. Zij hebben gelijk, maar ongelijk. Gelijk hebben ze: dit is humanisme. Maar ongelijk hebben ze: dit humanisme is kerngezond Christendom. Het boek doorlezend groeit onze belangstelling voor den persoon en de zaak. Wij realiseren het ons, hoe de geheelonthoudersbeweging, die zich pas veel later breed gemaakt heeft onder socialisten, zijn oorsprong vond in een sterk sociaal bewogen Christendom. Een „orthodox” christendom. Maar een Christendom, dat zijn verantwoordelijkheid kende voor den enkelen mens, die de drank verzoop. Mogelijk glimlachen wij nu, dat een heel leven werd gewijd aan deze eenvoudige dingen, dat dagen en nachten van dezen man blijkbaar vervuld waren van verwoede strijd tegen koning Alcohol. Ja, wij hebben nog wel andere fronten, en wij houden niet van overdrijving, zeggen wij nu. Maar dankbaar zijn intussen de duizenden, die gered werden, en die zo makkelijk door verblikkende en diepziende theologen vergeten worden.

Uit het boek blijkt tevens overduidelijk, hoezeer een typisch Angelsaksische geest deze beweging van den beginne af vervuld heeft. Zou daaruit misschien het gebrek aan diepzinnigheid te verklaren zijn? Maar dat feit stelt ons tevens voor de grenzen van alle getheologiseer, waarin de continentale christen sterk is; daar waar het oog voor de gesjochte mensen verloren dreigt te gaan, moet het sein op onveilig staan I

Ds. van Krevelen en met hem de Christendrankbestrijdersbeweging, heeft, naar bijbelse trant, de dag der kleine dingen niet vergeten. Wie dat doet, kan grote dingen tot stand brengen. L. H. RUITENBERG.

Vacantieweek 8-13 Juli

Voor deze week was een groep Rotterdamse vrouwen met hun kinderen uitgenodigd, omdat die wel de moeilijkste tijd hadden doorgemaakt. 32 vrouwen en 41 kinderen hebben volop genoten van de rustige en mooie omgeving, het ruime huis en de goede verzorging.

In haar openingswoord sprak mej. Van Rhijn de hoop uit, dat allen hier nieuwe indrukken zouden opdoen, waarvoor de natuur volop gelegenheid biedt.

De kinderen waren al heel spoedig de doorgestane angst en schrik vergeten bij spel en dans, zang en wandeling, niet in de laatste plaats door de lieve zorg van de „grote” en de „kleine” juffrouw. Daardoor hadden de moeders eerst recht vacantie, wetende, dat hun kinderen onder zulk een goede leiding stonden.

Ook de vrouwen is het gelukt, los te komen uit de spanning der laatste weken. Wie bij aankomst nog geloofde, nooit meer te kunnen lachen, heeft zich vergist. We hebben gelachen en gezongen en waren soms echt vrolijk en blij.

De hele week is de zon ons trouw gebleven en jong en oud heeft volop genoten van bos en zee. Maar ook de ernstige ogenblikken hebben ons goed gedaan. De morgenwijding in het lezingzaaltje, geleid door dr. W. Banning, heeft velen innerlijk versterkt, terwijl een lezing over het boek van Selma Lagerlöf Niels Holgerson, door mei. dr. M. H. v. d. Zeijde zeer gewaardeerd werd. Ook een praatje over sprookjes, gevolgd door het voorlezen uit een sprookjesboek van Andersen viel bijzonder in de smaak. De laatste dag was vol verrassingen en toen mej. Van Rhijn ’s avonds deze mooie week sloot, waren wij het allen met haar eens, dat hier banden zijn gelegd, die niet licht verbroken zullen worden. Het was een in alle opzichten prachtige weeK. Opgewekter dan ze gekomen waren, vertrok de groep naar Rotterdam, waar bij veel leed toch ook nog veel liefs achterbleef. A. C. K. B.

program zijn: kinderen des lichts te worden, een klein beetje, stap voor stap, en dat met het overleg van de kinderen dezer wereld, dat vaak duivels schijnt of is, maar dienstbaar moet worden aan het licht. Het moet een dagelijkse beproeving zijn wanneer men gedwongen is de listigheid der slangen toe te passen (listigheid is geen bedrog, maar wel uiterst geslepen overleg), een even grote zegen te beseffen dat zélfs daarbij de argeloosheid der duiven kan en moet worden bewaard. F. KALMA-KOOPS

Zitslaapkamer of zit- en slaapkamer

met pension (liefst vegetarisch) gevraagd in Zwolle. Brieven met prijs-opg. aan D. J. Monsma St. Jacobiparochie 105 (Fr.).

Besch. meisje

29, P.G., lang in buitenl. gewoond hebb., door tijdsomstand. zonder werk, zoekt nw. weikkring, onversch. wat of waar. Heeft tot dusver steeds op kantoor gewerkt (steno-typiste 4 talen secretaresse, correspondente), doch is ook bereid tot andere werkzaamheden: huish., enz., en alles aan te pakken. Uitst. getuigschr. Brieven onder letter T. aan de administratie „Tijd en Taak”, Bentveld.

RELICiEUS-SOCIALISTISCHE VRAGEN

Gewijzigde mededeling! De volgende nummers uit deze serie zijn in prijs verlaagd: Dr. J. P. KRUYT, Het Nederlandse Volkskarakter en het Socialisme, ing. i 0.50 F. en J. KALMA, Klassenstrijd en Religieus-Socialisme ing. ƒ 0.50 Dr W. BANNING, Marx en verder ing. f I. geb. ƒ1.75 Dr. K. F. PROOST, De ontwikkeling der literatuur in Sowjet-Rusland ing. ƒ I. geb. ƒ 1.75 J. KALMA, e.a.. Geestelijke leiders ing. ƒ I. geb. ƒ 1.75 Prijs van deze serie compleet ingenaaid ƒ 3.50 Verkrijgbaar in de boekhandel V. LOCHUM SLATERUS N.V. – ARNHEM

INHOUD: Vastheid, W. B Binnenland: Van Hellas naar voetbaleenheid, De kracht van de geest, De oproep van Hendrik de Man „Scheppingsdroom”, M. H. v. d. Zeijde 2 ö Boekaankondiging – De oneerlijke rentmeester, P. Kalma-Koops 3—4 Uit de Kerkelijke wereld: Succes, Een nieuwe laak? Van een gezegend levenswerk, L. H. Ruitenberg Bentveldnieuws ■*