lende beschrijving van uiterlijk en stem en enige kenmerkende bijzonderheden van de soort. Dein Nederland voorkomende vogels staan er dus practisch alle in. Bij de beschrijving van het uiterlijk is alleen gebruik gemaakt van kenmerken, die in het veld werkelijk te zien zijn; aan een vogel inde hand ziet men tal van dingen, die op een afstand een totaal ander effect maken. Het herkennen van al onze vogels inde vrije natuur is niet zo gemakkelijk; het zou misleidend zijn – de indruk te wekken, dat men met een boekje in de hand zonder moeite of routine iedere soort maar direct herkent. Hen die slechts vluchtig naar de vogelsoorten kijken, zal, ieder determineerboekje onbevredigd laten; een ernstig en geregeld waarnemen is noodzakelijk, een waarnemen dat des temeer voldoening geeft, omdat men daarbij niet slechts de naam maar ook iets van de levenswijze van een vogel te weten komt. De vogels zijn gerangschikt naar het terrein. Deze indeling heeft inde broedtijd grote voordelen, gaat echter inde trektijd soms niet op, omdat de vogels wel eens terecht komen op plaatsen waar ze niet „horen”. Verder scheidt men zo vogels van eenzelfde type, wanneer die in verschillend terrein broeden. Om dit bezwaar te ondervangen, is een

WEEST PARAAT

systematische lijst van geslachten aangelegd, waarin men de verwante geslachten kan vinden, doordat die welke samen één type vormen achter elkaar onder één nummer gerangschikt zijn. Naar groepen waarvan bepaalde leden een oppervlakkige gelijkenis met dat eerste type vertonen wordt verwezen door de nummers van die groepen aan te geven. Zo kan men zich toeleggen op het herkennen van de 46 aangegeven typen, hetgeen een eerste vereiste is voor vlugge determinatie. Bij het opzoeken vaneen vogel, die men goed gezien heeft, maar waarvan men de naam niet kent, gaat men aldus te werk: men zoekt eerst onder het betreffende terrein bij de vogels, die wat type betreft, in aanmerking komen. Komt geen der beschrijvingen uit, dan zoekt men inde tabel dit type op en vindt hier dein aanmerking komende geslachten met de pagina, waarop ze staan. Slaagt men ook dan niet, dan zoekt men onder de typen, waarnaar eventuele cijfers achter deze geslachten verwijzen. Voor leiders, die met hun jongens eens wat aan vogelobservatie willen doen, en de tijd is hiervoor thans gunstig, is dit een practisch en handig zakboek. Wij bevelen het hiermede gaarne aan voor de leiders- of troepbibliotheek.

Wat Nederlanders tot stand brachten

Tot nog geen kwart eeuw geleden dachten de meesten onzer landgenoten er nog niet over na, dat onze Nederlandse bodem zoveel kostbaar bezit onder den grond bevat en dat Nederland o.a. over zoveel steenkolen beschikt. Dat zo nodig wij voor ten minste enige eeuwen voor ons eigen gebruik genoeg hebben aan Nederlandse

brandstof was de meesten onzer onbekend. Wij weten nu, dat in Zuid-Limburg op uitgebreide en zeer moderne wijze steenkool wordt gedolven, terwijl in Midden-Limburg en inde Achterhoek nog uitgebreide en ontginbare steenkolendagen aanwezig zijn. De volgende belangwekkende bijzon-

92