WOENSDRECHTHOOGERHEIDE MEEVEN

Foto: L. V. d. Aa, Bergen op Zoom

Voor de omgeving van Eindhoven komen slechts de namen Stratum, Blaarthem, Nuenen, Gerwen, Op- en Neerwetten in aanmerking.

Oude vormen van Stratum zijn; Straethom (in een uitgifte van 1325), Strathum, Straethem en Strathem (in een verkoop van 1388), Straten in 1374. Zeer waarschijnlijk beteekent de naam: het heim aan de straat, in dit geval de Sint-Jorisstraat. De naam van het gehucht Straten in Oirschot, dat in 1484 eveneens Straten wordt genoemd, zal wel dezelfde beteekenis hebben.

De naam Blaarthem is minder doorzichtig. Ook hier wijst een oude schrijfwijze van 1173 in een schenkingsacte, die zich in de abdij van Postel bevindt, den goeden weg. In deze acte wordt gesproken van de „nobilis matrona Berta de Blartehim”, wier dochter Sibylle gehuwd was met Alardus, graaf van Megen. Het eerste deel van dezen naam biedt ernstige moeilijkheden. Het is echter niet onmogelijk, dat het woord blaar (t) correspondeert met analoge vormen, die J. Mansion in zijn werk Oud-Gentsche naamkunde (’s-Gravenhage 1924) blz. 36 vermeldt: Bladra (a 966), in 1375 vervormd tot blader, in 1162 tot blaer en in den naam Bladringhem (1069). De laatstgenoemde naam is een patronimicum en beteekent het heim van de familie van Bladra. In dit geval zou Blaar een vervormde persoonsnaam zijn en de naam Blaarthem het heim van Blaar of diens familie zijn, waarbij de t als ingelascht beschouwd moet worden.

De naam Nuenen is zeer ondoorzichtig. Wel geeft een vorm uit de vijftiende eeuw „Nuenhem” aanwijzingen, wat het tweede lid betreft en doet het eerste lid vermoeden, dat het een minder goed geslaagde schrijfwijze van nuwen = nieuwen is. Duidelijk is de naam eerst, als men verneemt, dat op dit oogenblik nog ouden van dagen Nuenen „het nije heim” noemen. Het oude heim zal wel Gerwen zijn, dat uit het verkeer ligt en den indruk maakt in zijn ontwikkeling gestoord te zijn door het zeer nabij gelegen Nuenen, dat een flink dorp is geworden.

Gerwen heette vroeger Gerwhem. Daar heim uit den aard der zaak dikwijls met een persoonsnaam is verbonden, is het niet onwaarschijnlijk, dat in den naam Gerw een

afkorting gezien moet worden van den persoonsnaam Gerwinus = Gerwiff (Oud-Gentsche naamkunde, blz. 178) en de naam Gerwen dus het heim van Gerwin zou beteekenen.

Het woord Wetten, dat voorkomt in Op- en Neer wetten onder Nuenen geeft, wat de tweede lettergreep betreft, een analogie van de namen Nuenen en Gerwen. Mocht deze overeenkomst werkelijk bestaan en en hier dus weer heim beteekenen, dan rest nog de vraag, wat de beteekenis van „wet” is. Daartoe biedt Oud-Gentsche naamkunde, blz. 178 en blz. 237 waardevolle gegevens. Als persoonsnaam wordt daar o.a. Wido vermeld, ook voorkomende onder de vormen wid en wit, waarin de i gemakkelijk overgaat in de korte e. Op grond hiervan zou Wetten dus het heim van Wido zijn. ®) Eindhoven. C. A. KUYSTEN.

1) N. Carnoy, origine des noms de lieux, Brussel, zonder jaartal, blz. 57.

2) Frankische rechtplaats. 3) Waterplanten In het ter plaatse daarmede opgevulde dal van den Dommel.

4) In den wijden omtrek van Eindhoven vindt men verder geen helmnamen. Het Is niet onmogellj-k, dat een dergelijke naam vervangen Is door die later opkwam, ofschoon een naam een taal leven heeft.

Onder de buurtschap Ekenrooi in de gemeente Aalst ten Zuiden van Eindhoven draagt een stuk land den naam hembraak. Wanneer In de eerste lettergreep hem met heim gelijkgesteld kan worden, zou het woord de braak (ontgonnen land bij) het heim .aanduiden en de oude naam van Ekenrooi, die na de 9e eeuw ontstaan is, ook een heimnaam, zijn,

Door overvloed van copy konden eenige artikelen over Noord-Brabant niet geplaatst worden. Deze zullen in het nummer van de volgende week worden opgenomen.

Arbeid is luiheid is volksverraad