stel om hem het eerelidmaatschap aan te bieden, dat met algemeene instemming door de Algemeene Vergadering werd goedgekeurd.

Ook al ware hij geen eerelid, dan zijn wij om verschillende redenen overtuigd, dat moge van Doesburgh zijn plaats aan het stuurrad hebben verlaten hij toch den koers van ons

Vereenigingsschip met groote belangstelling blijft volgen. Nu hij eerelid is geworden heeft hij toegang op de commandobrug en kan nog van ter zijde mede op het kompas achten.

Moge zoo de hem gebrachte hulde, ook voor het welzijn van de Vereeniging in hooge mate bevorderlijk blijken! J. H. J.

Gas uit Turf,

door G. A. Brender a Brandis. t

In aansluiting met de besprekingen op de laatste Algemeene Vergadering te Nijmegen, zijn door mij een aantal proeven genomen om na te gaan in hoeverre turf, als grondstof voor de gasbereiding, steenkool geheel of ten deele kan vervangen, wat aangaat gasopbrengst en hoedanigheid van het gas.

Voor deze proeven werden twee verschillende turfsoorten gebezigd, een zware baggerturf ontvangen door bemiddeling van Gebr. de Graaf te Scheveningen, en een korte baggerturf van den heer Zellekens te ’s-Gravenhage.

Het laboratorium-onderzoek gaf het volgende resultaat:

De proefdestillatie geschiedde in een 3 M. horizontale retort van een generatoroven, waarvan het gas afzonderlijk kan worden afgevoerd, gezuiverd, gemeten en onderzocht. De destillattetemperatuur was dezelfde als bij het verwerken van steenkool gebruikelijk, een lagere, temperatuur der proefretort ware slechts te bereiken geweest door den geheelen 9 retortsoven kouder te stellen, hetgeen wegens daaraan verbonden bezwaren niet geschiedde.

Bij het destilleeren van uitsluitend turf bleek het niet mogelijk een normale lading van 160—170 KG. te verwerken. De gasontwikkeling toch heeft in den aanvang zoo krachtig, zelfs stormachtig, plaats, dat de verdere proefinstallatie deze groote gashoeveelheid niet snel genoeg kon opnemen. Het gas sloeg door de waterafsluitin-

gen heen en het geheele lokaal der proefstokerij was in een oogenblik met turfgas gevuld. Het was daarom noodig bij de proeven met uitsluitend turf slechts kleine ladingen van enkele tientallen KG. te gebruiken. Ik vestig hierop de aandacht, omdat hierdoor de gevonden samenstelling van het gas eenigszins beïnvloed kan worden. Bij een kleine lading, dus ook een kleinere hoeveelheid totaal geproduceerd gas, is de aanvankelijk in de geopende retort aanwezige lucht van meer invloed, waardoor met name het stikstcfgehalte van het gas grooter zal zijn dan bij het verwerken van zware ladingen. De proeven met mengsels van turf en steenkool werden met normale ladingen van 160 KG. gedaan.

zware turf korte turf vocht . . 25% 18% vluchtige stoffen . . 48% 50% zwavel . . 0,27% 0,49% asch . ...... . . 2,7% 5,—%

Verder doe ik ter juistere beoordeeling der cijfers opmerken, dat de geproduceerde cokes gewogen is na gebluscht te zijn, weliswaar met zoo weinig mogelijk water, maar toch’vochtig. Turfcokes is poreuzer en neemt gemakkelijker water op dan normale gascokes.

Het zwavelgehalte na zuivering is slechts bepaald in het onvermengde turfgas, bij het verwerken van mengsels hangt dit voornamelijk af van de soort steenkool.

De proeven met mengsels van turf en steenkool zijn ter beoordeeling wel noodzakelijk. Het is toch niet alleen denkbaar, doch zelfs waarschijnlijk, dat de turf indien zij opgesloten ligt tusschen nog koude en b.v. fijne steenkool op andere wijze ontleed kan worden, dus eea ander gas zal geven, dan wanneer zij los gestapeld meer plotseling en intensief aan de hooge temperatuur van de retort wordt blootgesteld.

De zware baggerturf, die gebruikt werd, bestond uit betrekkelijk kleine platte stukken, ongeveer ter grootte van bruinkoolbriketten, de