blad werd gewezen en dat wie zal het ontkennen? in flagrante overeenstemming is met hetgeen de praktijk ons sedert het optreden der pestziekte leerde. Zoover Ja/m’s- Advertentieblad.

Het feit, dat andermaal eenige bladzijden van De Gids aan het pestvraagstuk worden gewijd, behoeft voor den lezer nauwelijks toelichting. De epidemie in onze Oost schrijdt voort, en blijft in toenemende mate haar slachtoffers eischen. Dan, bij ’t aanschouwen der hekatomben van Nederlandsche onderdanen bekruipt ons twijfel: twijfel aan de juistheid van ons epidemiologisch inzicht, en aldus ook aan de .doeltreffendheid der maatregelen die van dat inzicht uitgingen.

De geneeskundige wetenschap heeft, waar zij epidemieën bestreed, maar al te vage uitkomsten, welke slechts schijnbaar haar werk waren, als overwinningen geboekstaafd. Het is niet Chantecler die de zon doet opgaan! Kritisch onderzoek leert ons, dat alle pestbezoekingen, welke de geschiedenis kent, ophielden, trots de nietswaardigheid der getroffen maatregelen. Omgekeerd blijkt uit de historie, dat de meest ingespannen pogingen tot afweer van de pest maar al te vaak vruchteloos zijn gebleven.

Zoo past ons bescheidenheid. Want ook al plaatsen wij nu gaarne natuurwetenschappelijke kennis tegenover de onbewuste ervaring van vroeger, ons kunnen houdt met ons weten geen gelijken tred. En wij weten nog slechts ten halve! Tè scherpe zelfkritiek kan leiden tot belemmering van den arbeid. Dit mag niet zijn. Maar wel wilde ik waarschuwen tegen uitlatingen als deze, dat op de vraag: «Wat moeten wij doen tegen de pest?» een zeer eenvoudig antwoord is te geven, en dat omtrent de methode, volgens welke de pest in Nederlandsch-Indië moet worden bestreden, thans geen twijfel meer bestaat.

Zulke uitingen van wetenschappelijke zelfvoldaanheid zijn gevaarlijk tn tweeërlei opzicht. Alleerst voor het doel dat men nastreeft: zij, die zich in eenzijdigheid koesteren, staren zich blind op één punt, en zien al het andere voorbij. Maar gevaarlijk is zulk een standpunt ook voor het vertrouwen dat men moet kunnen stellen in de maatregelen van hen, die het uit-