wezige organische stoffen- ontleed worden. Wij mogen daarom de eigenschappen van pas sterk verhit zand niet met die van gewoon zand identificeeren.

In de tweede plaats bleek mij, dat de eigenschappen van het zand, dat men in een bak heeft geschept, en zooveel mogelijk gelijk heeft gemaakt, andere zijn, althans ten opzichte van wat wij wenschen te onderzoeken, dan die van een ingereden of ingewalsten, verharden weg. Het water, dat men er op giet, dringt anders in, en het drogen gaat daardoor langzamer. Ik besloot daarom mijne proeven te nemen op een gedeelte van den weg, die toegang geeft tot de sectiekamer van het hospitaal, daar ik dat gedurende een groot deel van den morgen kon afzetten.

De gang van het onderzoek was nu als volgt: Een 24 uren oude prodigiosuscultuur wordt met een platina lusje afgeschraapt, waarbij zoo veel mogelijk vermeden wordt agaragar mede te nemen. De roode massa wordt in een mortiertje verzameld en met wat physiologische zoutoplossing aangewreven. Daarna met water verdund tot ongeveer een halve liter, en deze door filtreerpapier gefiltreerd. Daarna wordt hetfiltraat in een gieter met meer water vermengd.

Het is niet noodig hiervoor steriel water te nemen. Ik gaf de voorkeur aan gewoon putwater. Dan wordt een van te voren afgezet gedeelte van den weg met de zwak rose gekleurde, bacteriënhoudende vloeistof begoten, nadat eerst een monster voor bacteriologisch onderzoek genomen is.

Om nu na te gaan, wat er nog van de opgebrachte bacterien over is, wordt op verschillende tijdstippen een kleine hoeveelheid zand van de oppervlakkige laag afgeschept. Ik gebruikte hiervoor een kleinen spatel, zooals voor het behandelen van coupes voor mikroskopisch onderzoek in gebruik zijn, en trachtte zooveel mogelijk even diep te scheppen, na vooraf twee evenwijdige krassen ter breedte van den spatel gemaakt te hebben. De spatel werd voor elk monster even gegloeid.