cholera kwamen niet voor; lepra werd niet gezien.

Qorontalo. Bevolkingssterkte ± 5000.

Gorontalo ligt aan de bocht van Tomini aan de uitmonding van twee groote rivieren: Bone en Bolango (de laatste is de eenige afvoer van het meer Limbotto). Deze rivieren bandjiren vaak hevig (dit jaar in Juni en Juli) en zetten dan de plaats geheel onder water. Na deze overstroomingen is vaak een grooter aantal lijders aan koortsen en huidziekten waar te nemen. Overigens is volgens verslaggever Gorontalo een der gezondste, zoo niet de gezondste, havenplaats van de residentie Menado. Malaria komt betrekkelijk weinig hier voor, lepra in een paar gevallen (de patiënten l ebben zich in hunne huizen teruggetrokken). Beri-beri heeft zich al gedurende jaren hier niet voorgedaan. Geïmporteerde beri-beri-lijders van Soemalata genezen hier. Cholera kwam niet voor. Pokken in de laatste maanden in 77 gevallen, waarvan 18 sterfgevallen. De stand der vaccinatie is hier slecht. De aan pokken gestorvenen waren voor 77% niet ingeënt. De vaccinatie en revaccinatie zijn nu zeer krachtig en uitgebreid ingevoerd. Schurft en andere huidziekten komen veel voor. Het hier aanwezige ziekengesticht heeft verbouwing, zoo mogelijk verplaatsing, noodig. Verslaggever vermeldt van hier, een te Gorontalo algemeen bekend en gebruikt middel tegen dysenterie, dat vooral bij kinderen met vaak verrassend succes wordt aangewend. Een klein plantje met blaadjes als het klaverblad, roode stengels en, als het bloeit, met gele bloempjes (aanteekening Gewestelijk Eerstaanwezend officier van gezondheid: oxalis Reinwardtii?) wordt met wortel en tak uit den grond getrokken, hiervan wordt (2 handen vol op ± 1 wijnflesch water) een decoct gemaakt, waarvan na toevoeging van een stukje bruine suiker overdag alle uur een lepel wordt ingenomen.

Ook van hier wordt de aanwezigheid (8 paal van de hoofdplaats) gemeld van warme zwavelhoudende bronnen, die door lijders (Inlanders en Chineezen) aan huidziekten,