„van den uterus bij den virulenten vorm der streptococcen „intusschen nog niet opgeleverd. Men moet dit echter niet „als hopeloos ongunstig beschouwen, zooals het in den „laatsten tijd vaak voorgesteld wordt. Al kunnen wij deze „ongunstige gevallen ook niet genezen, wij weten toch, dat „wij door de wetenschap, wanneer wij plaatselijk mogen „ingrijpen en wanneer dit verboden is, zeer veel bereikt „hebben.

4. „Vindt uien in het lochiaalsecreet der vagina aviru„lente streptococcen en blijkt, dat in den uterus iets is „teruggebleven, dan is een spoedige ontlediging van den „uterus aangewezen, zelfs dan, wanneer de avirulente kie„men in het bloed worden gevonden.

5. „Vindt men in het lochiaalsecreet der vagina strepto„coccen met virulente eigenschappen, zonder dat zij in het „bloed worden gevonden, dan wordt in elk geval de grootste „voorzichtigheid in de behandeling vereischt, opdat men „niet door de eene of andere manipulatie het binnendringen „der kiemen in de bloedbaan bevordere.

6. „Eigenaardig voor de pyaemie is het herhaaldelijk „intreden van koude rillingen en de afwisseling in de waar„neming van niet-virulente kiemen in het bloed.

7. „Ook voor de verplichte aangifte is het onderscheiden „tusschen virulente en niet-virulente vormen noodzakelijk."

Waar nu herkenning zoowel als de genezing der puerperale sepsis dikwerf zulke groote moeilijkheden baart, daar mogen wij ons gelukkig prijzen, dat zij kan worden voorkomen. Met uitzondering van die zeer enkele gevallen, waarbij de infectie van haematogenen oorsprong is, [von Winckel ') deelt o.a. een geval mede, waarbij de algemeene sepsis moet worden beschouwd als uitgaande van een etterige ontsteking van den sinus f ron tal is], is de sepsis puerperalis nagenoeg steeds het gevolg van contactinfectie.

von Winckel. Handbuch der Geburtshülfe. Wiesbaden 1903—1908.