ningen van het hart en de groote vaten moet men voorzichtig zijn met de behandeling, speciaal bij oudere menschen. De trias arteriosclerose van de groote vaten, sclerose van de aa. coronariae en myocarditis komt volgensEHRLiCH nietzoozelden bij syphilis voor en hiermede moet men bijzonder oppassen.

Aandoeningen van het centrale zenuwstelsel, ver gevorderde tabes en paralyse kunnen onder omstandigheden, tengevolge van een onvoorzichtige salvarsanbeliandeling, aanleiding geven tot ernstige complicaties. Na langdurig gebruik van As-verbindingen zijn grootere doses salvarsan evenzoo gecontra-indiceerd.

Neemt men echter alle voorzorgen in acht, onderzoekt men voor de behandeling den patiënt met zorg en stelt men de indicatie tot behandeling nauwkeurig, dan ben ik er van overtuigd, dat het mogelijk zal zijn, ernstige complicaties zoo niet geheel te vermijden, dan toch tot het uiterste minimum te beperken.

Resumeerende komen wij tot de volgende conclusies:

1°. De behandeling van syphilis met salvarsan moet, ongeacht de gevaren, welke trouwens bij een volgens de regelen der kunst toegepaste salvarsan-behandeling zeer gering zijn, als een onafwijsbare eisch van den tegenwoordigen tijd worden beschouwd. 2°. Neurorecidieven als gevolg van de behandeling met salvarsan zijn door een combinatie met Hg-preparaten tot een uiterst gering aantal te beperken. 3°. De intraveneuse salvarsan-behandeling voor de lijders aan syphilis in het leger stuit op geenerlei bezwaren, mits daarmede een Hg-behandeling wordt gecombineerd. 4°. De biologische behandeling van de syphilis, d.i. die, welke geschiedt onder controle der reactie van Wassermann, is de eenige rationeele wijze, waarop heden ten dage deze ziekte lege artis kan worden behandeld.