Yeel wordt inde praktijk op den duur nagelaten, ’t zij uit overtuiging, ’t zij uit nonchalance. Zoo heb ik al spoedig mijn potje carbol-vaseline afgeschaft en onderzoek nu met vingers, waarvan het sublimaatwater niet is afgedroogd. Ook kwam ik er spoedig van terug, lederen uterus met carbolwater uitte spoelen , waarvan de cervix was gepasseerd, ’t zij door de hand, ter versie, ’t zij door de forceps, een maatregel, die ons in Utrecht zéér uitdrukkelijk werd geleerd. Dit liet ik na uit overtuiging. De met vaseline glad gewreven vingers, hinderden mij altijd als ’t op krachtig vasthouden aankwam en de irrigaties post part. met 3°/0 carbol, vonden de meeste vrouwen pijnlijk bijtend en zeer onaangenaam. Uit gedeeltelijke nonchalance heb ik een tijd lang de goede gewoonte ,om de forceps uitte kooken voor ’t gebruik, nagelaten, omdat als de vrouw ter operatie gereed ligt, men enkele minuten met de gloeiende tang inde hand moet wachten op voldoende afkoeling; oogenblikken, die voor allen zéér lang vallen. Hiervan ben ik nu terug gekomen. Ik kweekte van mijn forceps, droog afgewreven en in het sublimaatwater bevochtigd, dus inde zelfde conditie als waarin ik haar zeker 75 maal straffeloos heb aangelegd, door eenvoudige aanraking met de bolle zijde van den lepel op de agarplaat, een kolonie groote , stompe staafjes-bacteriën, grof gekorreld, en met geringe beweging, die in 24 uur bij 37° was gegroeid langs de geheele boeglijn, welke de lepel op de agar gedrukt had. Na die proef ben ik weer op de kookmethode teruggekomen. Het feit, dat tóch geen koorts optrad, zou kunnen dienen tot bewijs, dat wij provinoie-menschen ’t geluk hebben, weinig pathogene microben, in casu staphylococcen en streptococcen, in onze omgeving te hebben. De gunstige uitslag van operaties, verricht door onervaren operateurs is mede een bewijs, dat in onze lage dorpshuizen, in stoffige boerenschuren, zelfs inde ondergrond-hutten der Drentsche proletariërs , het contagium der wondziekten zeldzaam is. De laparotomiewond na Sectio Caesarea, verricht door onervaren hand ineen boerenkeuken, waar van te voren niets was geprepareerd, kon daardoor p.p. int. genezen, evenals de herinotomie-wond bij de zwangere, ondanks eene allertreurigste nabehandeling. Yóor 2jaar deed ik, in ’t bijzijn van 2 collega’s een laparotomie ter verwijdering vaneen ovariumtumor, ineen kleêrmakerswerkplaats, tevens huis- en woonkamer, te Schoondijke, waar in het gouden zonlicht duizende stofjes dansten en ook die vrouw genas zeer voorspoedig. Zoo genezen, minstens oven goed als inde best verzorgde kliniek, in ons boerenlandje de wonden van iris en cornea, na iridectomieën of lens-

158