1901. De eierstok had nu de grootte vaneen groot ganzenei bereikt, en was cysteus. Laparotomie. De tumor wordt zonder moeite verwijderd. De steel vertoont kolossale venae; overigens in het ligamentum latum geen afwijkingen. Het andere ovarium is iets kleiner dan gewoonlijk, en wordt achtergelaten. Preparaat. De tumor is ruim ganzenci-groot, bevat een met bloedstolsels gevulde cyste van kippenei-grootte en verder twee soliede tumoren, die op doorsnede de kleur van testikelweefsel bezitten : lichtbruin. Microscopisch : Sarcoom. Genezing ongestoord. Patiënte nam na de operatie in gezondheid en gewicht snel toe, en menstrueerde sedert geheel normaal, totdat zij in 1903 zwanger werd en a terme beviel. Hierdoor wordt wel het ontbreken van metastasen waarschijnlijk. De slechte algemeene toestand moet dus op rekening worden gesteld van het aanvankelijk zeer langzaam groeiende sarcoom; als gevolg van het algemeene lijden kan de amenorrhoe worden verklaard. Toch is die verklaring niet geheel bevredigend, omdat patiënte reeds zwak en bleek, exquisiet lijdend was, voordat er eenige vergrooting van het ovarium te voelen was. Ik herinner mij een ander geval (zie dit Tijdschrift, elfde jaargang, blz. 271), een jong meisje betreffend, bij wie de menstruatie ophield, toen zich een ovariaalcyste ontwikkelde. Na exstirpatie daarvan herstelde de menstruatie zich weder. Hier had de algemeene toestand niet geleden. Zou men misschien mogen aannemen, dat de geleidelijke destructie van één ovarium remmend inwerkt op den menstruatieprikkel, die van beiden uitgaat? Ook deze verklaring lijkt mij weinig aannemelijk, omdat men honderde malen waarneemt, dat door ontsteking langzamerhand beide ovaria vernietigd worden, zonder dat de menstruatie ophoudt, zoolang er nog maar een kleine rest van ovariaalweefsel is overgebleven. Yoorloopig is mij de samenhang dezer verschijnselen niet duidelijk. 14. (P. 323). Yirgo, 55 j. Menopause op 48e jaar. Zij zou pas een maand geleden bespeurd hebben dat de buik snel in omvang toenam. Mager persoon. Top-katarrh. Groote ovariaalcyste misschien twee. Maligniteit? Laparotomie. De tumor heeft slechts teêre adhaesies met de omgeving, en wordt zonder moeite van zijn steel afgesneden. Het linker ovarium is klein , geschrompeld, en wordt eveneens verwijderd. Preparaat. Multiloculair cystoom; geen carcinoom gevonden. Gewicht 8.5 K.G. Ongestoorde genezing.

187