heftige pijnen na inspanning bij verhuizing. Gedurende de menses en ook eenigen tijd daarna (?) veel bloed. Pat. is nooit ziek geweest, heeft nooit gekoortst. 12 Maart 1906 consult. Nog altijd licht bloedverlies. Heftige pijnen, rechts inden onderbuik geconcentreerd. Inde ileocoecaalstreek geen pijn, geen stoornis inde defaecatie. Per vaginam elastische, uitermate gevoelige tumor rechts naast en voor den uterus, niet scherp af te grenzen; uterus verdikt, vergroot, weinig gevoelig; linker adnexa normaal. Ichthyol, heete irrigaties per vaginam; rust. Bloeding houdt op, pijnen blijven Ook met narcotica en ijs slechts weinig verlichting. Tumor schijnt iets grooter. De temperatuur, geregeld tweemaal daags opgenomen, is niet boven 37.5°. Diagnose: Salpinxtumor. Pyosalpinx of graviditas tubaria ? 22 111 1906. Laparotomie in het Roode Kruis. Breede adhaesie van het omeutum met uterus en tumor (wordt losgemaakt). Tumor blauwrood, door talrijke adhaesies met uterus en cavum Retzii vergroeid, blijkt te bestaan uit de sterk uitgezette

tuba en het ovarium, die met steeldraaiing over het lig. rotundum naar voren zijn gekanteld. Nadat de tumor aan alle kanten door gaascompressen omgeven is, wordt hij voorzichtig uit de adhaesies losgepeld; op ’t laatste moment scheurt hij aan den top in en ontlast een matige hoeveelheid dikken, geel-

achtigen, niet stinkenden etter en gecoaguleerd bloed. Daarna worden de adhaesies een voor een afgebonden, op ’t laatst het uterine gedeelte; de steel wordt inden ondersten wondhoek gefixeerd. Duur der gebeele operatie 40 minuten. Genezing per primara. Temperatuur niet boven 37.5. Het mikroskopisch onderzoek, verricht door Dr. van Hou turn levert op: „Chronische salpingitis, getuige de kleincellige infiltratie inden wand, het epitheelverlies van het slijmvlies en het vergroeien van de plooien Waarschijnlijk bestond een hydrosalpinx, die tengevolge van steeldraaiing in haematosalpinx overging. Als uitdrukking der steeldraaiing vindt men nog enkele kleine haemorrhagieën onder het

299