Naar hot schijnt levert dus de infectie van het wondterrein van de cervix gevaar voor slechte genezing en doet een bijzondere voorbeschiktheid ontstaan voor het later uit elkaar wijken van de wonde. Zelfs nog na verloop van dagen, wanneer men reeds meent, dat de patiënte hersteld is, is bij niet gladde wondgenezing altijd nog gevaar voorhanden voor een plotseling optredende bloeding. Men mag dus de patiënten, wanneer lichte temperatnursverhoogingen van den aan vang af er op wijzen, dat er een stoornis in het genezingsproces bestaan heeft, vooral niet te vroeg laten opstaan. Bij de operatie mag men een nauwgezette asepsis niet verwaarloozen. 7) „Missed abortion”. Het inde baarmoeder blijven van inde eerste maanden der zwangerschap afgestorven eieren maakte 14 maal de hysterotomia vaginalis anterior noodig om den uterus te ontledigen. Telkenmale was het bestaan van aanhoudende, zwakke bloeding bij een uterus, die blijkbaar zwanger was, maar in grootte niet overeenkwam met den duur van het uitblijven der menstruatie en bovendien niet in grootte toenam, de indicatie tot ingrijpen. Meestal waren het eieren van 3 tot 4 maanden, die onmogelijk alleen door oprekken van de stugge cervix met behulp van laminaria en dilatatoria van Hegar verwijderd konden worden, tenzij met veel grooter moeite en vooral veel grooter gevaar voor verwondingen. Onze hysterotomieën op deze indicatie verliepen zonder uitzondering ongestoord. Ook kan ik van de 7 patiënten, die mij op mijn verzoek iets over haar verder bevinden mededeelden, niets dan goeds vermelden. Twee van haar bevielen bij de eerstvolgende zwangerschap weder op tijd en zonder tegenspoed vaneen voldragen kind. Vier werden er tot nu toe nog niet weder zwanger, maar een van deze was bij de operatie reeds 41 jaar oud en de drie andere 31 jaar. Eén patiënte had sinds 1909 één miskraam en was sindsdien nog niet weer gravida. Over menstruatiestoornissen of andere bezwaren had geen der patiënten te klagen. 8) Mola hydatidosa. Wegens mola hydatidosa verrichtten we 8 maal de hysterotomia vaginalis anterior. Om een druivenmola tot het laatste restje toe te kunnen verwijderen, moet het halskanaal ruim voor een vinger doorgankelijk zijn, anders is de operatie uiterst moeilijk. Helaas is nu maar al te vaak, als men zich dooreen uitermate sterke en geheel onverwachts optredende bloeding gedwongen ziet den uterus onmid-

126