TAL VAN ROMANTISCHE LEVENS VAN CIRCUSVROUWEN hebben wij hiervoor verhaald; van vele, zeer vele vrouwen uit de cirkel van zand en zaagsel zouden wij nog meer kunnen vertellen. Welke romances zijn er niet verborgen achter al die romantische huwelijken: Elise Petzold, die later Barones de Blanchere werd; Clotilde Loisset, later Prinses Reusz; Clotilde Hager trouwde eerst een Freiherr uit Dresden,

von Saucken, later Graaf Luchesi; Emma Ciniselli werd Gravin Stackelberg; Ellen Kremzow werd Barones Mensdorff ....

De rij circuskunstenaressen,

die door haar huwelijk later de adelstand verwierven, is hiermede nog lang niet ten einde, maar door deze enkele voorbeelden wordt al wel bewezen, welk een voorname plaats de vrouwelijke artiesten, die allen hogeschoolrijdsters waren, in de circuskunst innamen. Inderdaad, in het tweede kwart, omstreeks de helft van de vorige eeuw werd de hogeschoolrijdster „de koningin van het circus". Als een ware vorstin werd zij door het publiek, van laag tot zeer hoog, gevierd en bewonderd. Wij kun nen ons thans ook maar moeilijk meer voorstellen van welk een prachtige adel die hogeschool, van welk een adembenemende voornaamheid dit rijden in die tijd was. Namen als Pauline Cuzent, Caroline Loyo en Therese Renz vertegenwoordigen een kunst, die voor onze tijd verloren is gegaan en die, al kennen wij ook thans nog talentvolle schoolrijdsters, niet gauw terug zal keren.

Wij noemden met opzet Therese Renz, omdat zij tot voor enkele tientallen jaren nog in onze twintigste eeuw de laatste representatieve figuur was. Zij heette met haar meisjesnaam Therese Stark en trouwde met een neef van de oude Renz, Robert. Dit geschiedde weer eens tegen de wil van Ernst Renz (wij hebben over diens afkeer van liefdesgeschiedenissen en huwelijken in zijn circus al eerder geschreven, o.a. in verband met de romance van zijn nichtje Katchen, die met Louis Godefroy trouwde) en daardoor waren ook zij verplicht het circus van Renz te verlaten. Tot op hoge ouderdom bleef Therese rijden en tienduizenden heeft zij door haar heerlijke, sportieve en schone kunst aan zich verplicht.

Onder al deze klassieke hogeschoolrijdsters, deze vorstinnen van het 19e eeuwse circus, was Mathilde Monnet een der voornaamsten en het is haar fabelachtige triomf en ten slotte haar tragische ondergang, die in het historieboek van de „circuswereld" met cursieve letters zal blijven opgetekend en die nog na een eeuw het sterkst tot het publiek spreekt, en dit tot het publiek van alle tijden zal blijven doen....

MATHILDE MONNET was een leerlinge van de befaamde ruiter, Louis Baucher, eerste stalmeester van Naooleon III, die zovele later beroemd geworden (vooral vrouwelijke) leerlingen heeft opgeleid. Onder al zijn élèves was Mathil-

Mathilde Monnet in haar glorietijd, toen zg de gevierde hogeschoolrijdster was van het „Cirque des Champs Elysées" te Parijs en van het Circus Renz te Berlgn. Men schreef 1850 ..,

Door duizenden werd de schone Mathilde Monnet aanbeden en als zq, zoals hier, gekleed in haar wjjde rok, een van haar prachtige sprongen maakte, juichte het gehele circus; toch stierf zü later eenzaam en in bittere armoede.

mmHicve monmv.

Van schoolrijdster tot bloemenvrouw . .

de echter zijn lieveling en degene, die het meeste talent bezat.

Zij werkte oorspronkelijk in het „Cirque des Champs Elysées" te Parijs, maar op een van de eerste dagen van het jaar 1850, op de 9de Januari,

maakte zij te Berlijn haar debuut en waar zou dat anders zijn dan in het vermaarde „Olympische Circus"

van Ernst Renz in de Charlottenstraat?

Het is daar geweest, dat haar roem met fabelachtige snelheid naar het hoogtepunt steeg, een hoogtepunt waarop zij zich vele jaren heeft kunnen handhaven.

Er was dan ook alle reden toe. Renz' vaste publiek, waaronder leden van de hoge adel, hoofdofficieren van het leger en allen voor wie in die dagen het circus het middelpunt van het sportieve en uitgaande leven uitmaakte, was onmiddellijk laaiend enthousiast!

Mathilde bereed een van haar prachtigste paarden — vanaf het begin tot aan het bittere einde toe werkte zij met de edelste dieren — zoals b.v. de schimmel „Norfolk", welke Engelse vol-

©£ V köU W

in liet Cihciis

bloed door haar beroemd is geworden. Al dadelijk zag men, dat zij de klassieke Hoge School op meesterlijke wijze reed: geen inspanning kon men bemerken, geen „aangeven", alles was even voornaam, bijna ernstig. Zij scheen een geheel te vormen met haar edel paard, één beweging, één rhythme, één schoonheid! Want ook var\ uiterlijk was Mathilde een bijzonder aantrekkelijke verschijning: haar ietwat donker getinte gelaat met de enigszins melancholieke trekken, omkranst door prachtig zwart haar, zette het hart van menige toeschouwer in gloed. Daarbij was haar lichaam zeer fijn gebouwd en droeg zij tijdens haar optreden een donker, enggesloten keurslijf met een enorm wijde, lange rok. Zij werd een sensatie en van heinde en ver kwam men naar het circus om haar te bewonderen. Het aantal van haar bewonderaars en vereerders steeg met de dag; voortdurend kreeg zij de prachtigste geschenken: bloemen, bonbons, maar ook de kostbaarste juwelen. Zij werd op dezelfde wijze geëerd als thans vele beroemde filmsterren. Zoals men nu een foto van een filmster vaak ziet bewaren, bewaarde toen ook menigeen haar beeltenis in een medaillon. De dames (en ook de heren!) droegen medaillons, waarin in miniatuur haar portret. Lithografieën

werden er uitgegeven met Mathilde's beeltenis en zij werd met haar paarden geschilderd op 't fijnste porcelein, welke sierlijke werkstukken bij duizenden werden verkocht.

Men vertelt van Mathilde, dat zij haar vereerders meenam naar een juwelierswinkel, waar zij haar de kostbaarste kleinoden ten geschenke gaven, juwelen die zij de volgende dag weer terugbracht, wijl zij met de juwelier een overeenkomst) had Een opmerkelijk „zakelijk"

instinct, doch dergelijke transacties kunnen zich alleen maar voordoen tussen artiesten en dwaze, bewonderende burgers, want artiesten onder elkaar zullen zeker nooit op deze wijze zaken doen. Of de geschiedenis overigens waar is, valt te betwijfelen, want van dergelijke histories bestaan er meer. Zo zou b.v. een beroemde rijdster van het Circus Franconi, zekere MUe, Moise, in Parijs zélf een juwelierswinkel hebben gehad, waar zij haar vele vereerders heen bracht, die zonder het te weten in haar eigen zaak voor Jtaar de ten geschenke te geven kostbaarheden kochten!

Ook in het seizoen 1851-'52 bleef Mathilde Monnet nog bij Renz, thans in het circus in de Friedrichstraat, het voormalige Circus Dejean.

Meer nog steeg haar roem, groter nog werd de haar gebrachte verering: Europa lag in deze vijftiger jaren „op de knieën" voor de schoolrijdster Mathilde Monnet....

Het bleef nog lange jaren zo, maar de roem was Mathilde naar het hoofd gestegen.

Was zij altijd al een elegante vrouw, in later jaren ging zij steeds meer geld uitgeven, él haar geld ten slotte voor mooie kleren en kostbaarheden. En al was het publiek destijds nog niet zó grillig als thans, een dusdanige, duizelingwekkende verering kon niet altijd voortduren! Dat is, zo men wil, voor de onverstandigen. En de lieftallige en mooie Mathilde was op dit punt zeker niet verstandig — het oude artiestennoodlot

TWINTIG JAAR LATER, omstreeks 1875, vinden wij haar terug te Parijs.

Zij is zestig jaar geworden en — in tegenstelling bijvoorbeeld tot een Therese Renz, die op die leeftijd nog even sierlijk en bewonderenswaardig was — kon zij haar Hoge School niet meer rijden.

Haar geld was weg, haar vereerders waren gestorven of verdwenen en Mathilde was in de armoedigste omstandigheden.

Eerst probeerde zij nog — terend op haar oude naam — in haar onderhoud te voorzien door een handel in zadeltuig, zwepen en zo meer, later werd zij cassière bij het „Cirque Fernando" te Parijs. Dat duurde echter evenmin lang en enkele jaren daarna verkocht de eens zo gevierde schoolrijdster bloemen op de boulevards.... Ook Mathilde Monnet, eens, in haar glorietijd, geadoreerd door heel circus-minnend Europa, rijk en fabelachtig gevierd als schier geen ander, ook zij stierf arm en vergeten.... Zij onderging het lot van vele eens zo beroemde en gevierde artiesten en artiestes, een tragisch lot, dat het wisselvallige van aardse roem en grootheid op niet te weerleggen wijze manifesteert

COR DOKTER.