Ook stedebouwkunst
In Amsterdam wordt het sierlijke, slanke munttorentje als verpletterd door het oninteressante, kleinzielig behandelde, maar gróóte, o zoo gróóte Carltonhotel.
De vergelijking David-Goliath dringt zich op ... . maar deze Goliath zal helaas nooit terneergeslagen worden door den edelen fijngevormden David....
In Amsterdam is een van de mooiste grachten vernield door een stadhuisbouwsel, dat totaal, totaal geen rekening houdt met de verhoudingen en den geest der omgeving (en dat wellicht toch nog onvoldoende groot zal blijken te zijn ook!). Een jazzkrijsch in een menuet van Haydn, maar. . . . de jazzkrijsch duurt slechts enkele seconden.... de door den architect geschapen disharmonie is blijvend ....
En toch houd ik heel veel van jazz, zelfs als ze (niet te lang) krijscht, maar ~bitte” alleen door Jack Hylton en zijn gelijken. En ook houd ik heusch van hypermodernismen in architectuur, maar ~hitte” alleen in plan Zuid ....
In Delft stond achter de Nieuwe Kerk een prachtig huizengroepje langs de gracht. Langzaam opstijgend tot de groote, alles beheerschende massa der kerk met haar slank oprijzende toren. . . .
Nu is middenin de rij een ~keurig” huis gezet (er ontbreken nog slechts rood of geel geglazuurde dakpannen!), maar. . . . weg bouwkundige climax, weg harmonie. . . . weg mooie hoek, steeds met zooveel liefde bekeken.
In Rotterdam. . . . maar laat ik zwijgen van Rotterdam. . . . Wie kent niet de voortdurende kibbelpartij tusschen het postkantoor (uit welke Duitsche stad is dat ook weer weggeloopen? ) en het Raadhuis, waarover trouwens al genoeg geschimpt is. . . . En dan Pschorr, en dan de Bijenkorf, en dan het Erasmiaansch Gymnasium plus de rest. . . . Wanneer het te genieten is? s Avonds. .. dan zie je alleen de lichtreclames en het drukke beweeg van de wereldstad, het lijkt dan een ~einheitliche” boulevard. ... en een oogenblik zwijgt het gerammel. . . .
Hoe het zou kunnen? . . . .
Eenige als eenheid behandelde straatcomplexen in plan Zuid wijzen in een betere richting.
En voor oude steden?
Dan moet men naar Scandinavië gaan om iets te vinden van piëteit en van streven naar behoud van eenheid naar den geest, zelfs als nieuwe vormen gebruikt zijn tusschen de oude bouwwerken in.