halve voor de Joden, die natuurlijk deze lessen niet bijwonen. Dit onderrigt, met oordeel door alle klassen verdeeld , wordt als de grond van het gymnasium beschouwd. Dit wordt zelfs dikwerf in de hoogere klassen zoo ver uitgestrekt, wel te verstaan zonder godgeleerde redetwisten, dat hetzelve langen tijd , en zelfs nog heden, de plaats bekleedde van het wijsgeerig onderwijs. Inderdaad kan het Christendom als de wijsbegeerte der jeugd beschouwd worden. Maar gij , gij hebt in uwe Latijnsche scholen, noch wijsgeerig, noch godsdienstig onderwijs. Uw wetenschappelijk onderwijs is niet zeer ontwikkeld. Gij onderwijst gecne levende talen , dewijl gij werkelijk in uwe Latijnsche scholen slechts Grieksch en Latijn verkiest , overeenkomstig haren naam. Ik voor my , verkies in elk collegie een zedekundig en godsdienstig onderwijs, omdat ik niet geloof, dat de godsdienstoefeningen buiten de school, al worden zij regelmatig bezocht, voldoende zgn voor ecne zedelijke en godsdienstige opleiding der jeugd , en omdat deze oefeningen, zonder eenig onderwas dat dezelve ondersteunt en verklaart, meer gevaarlijk dan nuttig zyn bij eene zekere ontwikkeling des geestes. Ik eisch een zeer algemeen zedekundig en godsdienstig onderwijs , en zonder eenigen voorrang van gezindte in de lagere scholen, als algemeenen grondslag van het stellige godsdienstige onderrigt , dat de verschillende gezindten in de kerk zullen geven, of in den tempel , of in de synagoge. Evenzeer vorder ik in het gymnasium een godsdienstig onderwijs, binnen de muren zelve van de school gegeven aan de jonge lieden der verschillende gezindten j door de dienaren dezer gezindten; een Christelijk onderrigt, dal de jonge lieden volgt van