voordeelig te werken. Inderdaad, hoewel de geschiedenis der Apostolische tyden, als tot onze Heilige Schriften hehoorende , in het algemeen wel het meest bekende tijdvak zijn zal van de geheele geschiedenis der Christelijke Kerk, is zij wetenschappelijk misschien het minst, en zeker doorgaans te oppervlakkig, te eenzydig behandeld, om er voor de Christelijke waarheid winst mede te doen, of van dezelve voor latere, ook voor onze tijden, het regt gebruik er van te kunnen maken. En toch ligt er een schat in , niet alleen voor de kennis van de Christelijke Kerk in haren oorsprong en eerste ontwikkeling, maar ook voor die van den aard, den geest en de werking des Christendoms, die nog niet genoeg is opgedolven en aan het licht gebragt. Toch is zy een spiegel, die maar al te weinig en zoo al, dan zelden regt, gebezigd wordt, om latere toestanden in de ontw ikkeling der Christelijke Kerk, om ook onze tijden in te zien en naar te beoordeelen. Dit is het wat seakder doet; hij gaat er diep in en brengt er veel uit voor den dag, dat was voorbijgegaan. Hij doet het met hel verband lusschen die eerste lijden en de verdere ontwikkeling der Christelijke Kerk, zoo als de geschiedenis die aanwijst, voor den geest; hij doet het, volgens zijne belangrijke Voorrede, met het oog op de verschillende rigtingen, die zich in onze, voor de wetenschap niet alleen, maar ook voor het Christendom zoo gewiglige dagen openbaren. Hij doet het met eenen openen, vrijen, zelfstandigen zin, en met eenen helderen, door langdurig en ernstig onderzoek gescherplen blik, welken weinig ontgaat, die alles zamenvat, in het verscheidene de eenheid aanschouwt, en steeds op den Heer, den geest en den bestuurder zijner Gemeente, gerigt