DE JONGE STAAT ISRAËL

Cultureel leveix^,

(IV)

Het culturele leven in Israël staat op hoog peil. veel oorspronkelijk Hebreeuws werk bestaat nog- niet op litterair gebied, wel worden allerlei soort boeken uit andere talen in het Hebreeuws, dat de officiële Israëlische taal is, vertaald. Van een eigen Israëlische litteratuur kan men nauwelijks spreken.

Goede concerten en betrekkelijk veel tentoonstellingen worden in Israël gegeven. Het Israëlisch Philharmonisch Orkest maakte, gedurende het vorige seizoen, een tournee door de Verenigde Staten van Amerika. De beste dirigenten en solisten, en niet alleen Joden, komen naar Israël en concertzalen zijn altijd stampvol. Opvallend is het publiek in de zalen; naast ministers en hoge ambtenaren ziet men eenvoudige handwerkers; alle rangen en standen zitten dooreen. Naast chique toiletten, ziet men kleding, zoals men die draagt in nederzettingen. De Joden zijn kunstzinnig aangelegd en vooral voor muziek hebben ze bijzonder veel belangstelling. Gedurende de pauze in de muziekuitvoering heeft men gelegenheid het publiek waar te nemen; men merkt dan verrast, dat de mensen over het algemeen met werkelijke belangstelling naar de concerten komen, en niet zoals in Europa vaak het geval is, omdat het tot de bon ton behoort, zich op concerten te laten zien.

Lezingen worden dikwijls gehouden, vaak in een andere dan de Hebreeuwse taal, zodat zij, die deze taal nog niet voldoende beheersen, kunnen mee genieten. Buitenlandse professoren en geleerden komen gedurende een of meer seizoenen colleges geven.

Voor lezingen bestaat veel belangstelling, niet alleen in universitaire kringen, maar ook daarbuiten. Uit Nederland komen ook af en toe geleerden of kunstenaars die hun lezingen meestal in het Engels houden.

De invloed van Europa op de Israëlische schilderkunst is vrij groot. In het buitenland werden reeds tentoonstellingen gehouden van Israëlisch werk. Uiteraard biedt het leven en het landschap in Israël stof genoeg voor de kunstenaars.

Een belangrijk onderwerp is zeker de religie in Israël. Op de vraag of Israël een godsdienstig land is, is moeilijk te antwoorden. Het beste zou men kunnen zeggen dat de religieuse tradities in min of meer strenge mate worden gehandhaafd.

De Sabbath, Zaterdag, is de Joodse rustdag. Op die dag wordt niet gewerkt, er rijden geen auto's en in Jeruzalem ook geen bussen en vrijwel geen taxi's, de meeste restaurants zijn gesloten, evenals de bioscopen. Reeds zodra er Vrijdagavond drie sterren aan de hemel zichtbaar zijn begint de Sabbath die Zaterdagavond bij donker worden eindigt. Op Sabbath steken vrome Joden geen vuur aan, zij roken niet, gebruiken geen electrische bel en steken geen kachels aan, ook geen electrische kacheltjes. Meestal heeft men een klok, die zo ingesteld is, dat 's avonds om 11 uur het licht automatisch uitgaat; eten houdt men warm op petroleumstellen. Natuurlijk zijn er veel Joden die zich niet houden aan het verbod vuur te maken. Vrijdagavond is altijd feestelijk. Na het bezoek aan de synagoge eet men rustig en praat over de dagelijkse gebeurtenissen, zoals dat overal in de wereld op Zaterdagavond gebeurt, zonder haast en in een rustige sfeer. Het gebed dat door het hoofd van het gezin wordt uitgesproken, terwijl hij het brood zegent, wordt dikwijls gedeeltelijk gezongen. Over het algemeen zingt men de gebeden en psalmen. Joden uit Europa zingen weer op heel andere wijze en met andere melodien dan Arabische Joden. Op Zaterdagmorgen gaat men, zonder te hebben gegeten, naar de dienst, in de talrijke synagoges. Mannen en vrouwen zitten streng gescheiden. Kerkorgels komen niet voor, de voorganger zingt de liturgie en nu en dan valt de gemeente in. De mannen dragen hun gebedsmantels, grote witte doeken, met aan de uiteinden donkere strepen en franje. Zij houden gedurende de dienst het hoofd bedekt. Ook behoren de vrouwen, in ieder geval de getrouwde vrouwen, het hoofd bedekt te hebben, zelfs buiten de synagoge en in orthodoxe synagoges mogen de vrouwen alleen dan naar binnen, als er geen haartje onder de hoofd-

j"ijiju-rrrirriij^iiriirrrrriri'L'^iiiii">'»mi'É^>i*i—~nTM~iriTr^rrruTB-i—"-Vu— • • • — -iVii-r ' 1 ,"rr* ~ - - - - -----

^ FEUILLETON ^

nebleau. Daar bent u toch ook geweest, hè ouders? Gert genoot er net zo van als ik. Jettie en Harry vonden het ook mooi, maar meer zoals je geniet van een nieuwe jurk of een lekker taartje. Wü genoten het als een

houtsoorten en kleuren — weet u, toen kreeg ik plotseling een heel frivole wens en hunkerde naar lichte dansmuziek en verlangde, die zaal óvervol te zien met coquette lonkende en lachende, zwaar-gepoederde en geparfu-

ie u/etenschap vermeerdert.

(in)

Wat zijn er, rondom die oude kerken, heerlijk-rustige hoekjes, vaak met wat groen. En de musea. Kent u Carnavalet? Wat een klassiek paleis; en die binnenplaats! O, zo'n huis van jezelf te bezitten. En dan te kunnen schrijven zoals de bewoonster, madame De Sevigné. De gids liet ons een trap zien, waarlangs de zonnekoning clandestien bij haar op bezoek kwam. O, lieve mensen, Parijs dóet me wat. Parijs prikkelt. Maar nu, ik stop. Want het allermooiste dat ik gezien heb — en ik geloof niet, dat Versailles daar nog bovenuit komen kan — dat is Fontai-

sprookje; als — ja, zoals het er eenmaal geweest moet zijn. Shocking, zult u zeggen, maar ik kreeg 't gevoel, alsof ik de deur van de badkamer niet open mocht doen, omdat de grote Napoleon daar in z'n primitieve kleine kuipje aan 't poedelen was. Bij de glanzende speeltafels schoven we mee met de strak gekuitbroekte heren, die, hun gezicht naar de rug van de stoel, hun armen op de leuning, met verbeten angst en felle ogen eens 't verloop van het spel hebben gevolgd. Maar de danszaal met die spiegelgladde, glanzende vloer in ik weet niet hoeveel

meerde dames, uiterst laag gekleed en zeer lichtzinnig; vrouwen, die met haar charme ijdele politici en hebzuchtige geestelijken omkochten, tot nadeel van la belle France en tot ondergang van haar uitgemergelde bevolking. Als ik hier invloed had, organiseerde ik eens zo'n feest. Maar Gert zegt, dat ze toen zoveel parfum gebruikten, omdat ze stonken van 't vuil (Napoleon's badkuip je is pas van latere datum!). Hij vindt het een gezegende opruiming dat die mooi-gekapte dameshoofden en gladde herentronies later onder de

guillotine in het strc pronk gezet op een s

Na het kasteel he van Fontainebleau b combinatie van natu de rotspartijen b^tre al tegen de avona, dan overdag. Het wa eens met u spreken ; zijn. Gert werd weer allebei wat melancl maanden gaat hij na en hij kéék zo. Ja, moet ik eens wat ov< Hoe weet je nou, o hebt? Ik bedoel, hoe nu, of hij echt van e

Dag dierbare oudei zwaar op de hand. I loos ouderwets. Neen ze dénkt niet over Ni Gert is een fijne ven Bye Bye!

Het diner was b< goed geweest, zodat als berglucht of gl« hadden gedaan als \ voor steviger aards v als surrogaat voor (