wapent allen, dan vragen ook wij geen enkel machinegeweer — maar men wantronwt hem, zooals ook Lit winof werd gewantrouwd: de dreunende marsch der geüniformden weerklinkt aan den Quai d Orsay 011 Tn Whitehall; militaire-heldenvereering en dito radio-muziek, vervolging van „pacifisten", verheerlijking van den oorlog door Von Papen, de bi andstapel voor „lm Westen Nichts Neues , dat alles is in tegenspraak met de mooie woorden; de dreiging van het nationaal-socialisme en de idee van een uitverkoren ras te zijn, ontleend aan de Joden, zijn nichts Neues im Osten. In arren moede verscheurt het den Volkenbond, de wel zwakke, maar toch eenige hoop van een bijna wanhopend Europa.

De wapenfabrikanten zullen wel in hun handen wrijven! Ze hebben het fijn geleverd. Eerst Frankrijk en Italië bewapend. Daardoor gaat Duitschland uit den Volkenbond. Nu is er van ontwapening der overigen geen sprake meer. Straks Duitschland volgestopt met wapentuig. En dan een oorlog om alles op te

ruimen

Wel is de toestand der wereld een bespotting van de redevoeringen der staatslieden sinds den oorlog. Wij aanschouwen een wereld, die meer besteedt aan bewapening dan voor 1914. De ontwapeningsconferentie, na twintig maanden overleg, heeft op nog geen enkel punt overeenstemming bereikt. Hoe kan ze ook! De Engelsche minister Sir John Simon, afgevaardigde ter conferentie, bezit 1512 aandeelen in de Imperial Chemical Industry Ltd, het grootste gifgassenconcern1); Neville Chamberlain, minister van finantiën, bezit er 11747 aandeelen; Sir John Gilmore, minister van Landbouw bezit 3066 aandeelen in Vickers, die tanks bouwt. In Dordrecht, Alkmaar, Apeldoorn 'en Amsterdam worden patronen, granaten, projectielen, gifgassen en vlammenwerpers geproduceerd, terwijl Fokker oorlogsvliegtuigen bouwt en levert. Zoo liggen de doodelijkste wapens en gassen gereed. De Volkenbond kraakt in zijn voegen. Berlijn haat Moskou en Londen; Moskou haat Londen en Berlijn; Parijs vreest Berlijn weer; Weenen schudt de vuist tegen Berlijn; Rome wantrouwt Parijs; Japan beoorloogt China; Amerika koestert achterdocht tegen Japan. Nationaal-socialisme Bolsjewisme — Socialisme — het zijn onverzoenlijke vijanden; economische crisis woekert alom. Het is . nacht over Europa.

Als straks het elfde uur slaat op den llden van de 11de maand buigen vele millioenen het hoofd om te gedenken het lijden, de lange doodenrij, die vraagt: „zal Europa dan nooit leerenf' Buig gij dan ook Uw hoofd en bid: Uw koninkrijk kome; Uw wil geschiede gelijk in den hemel, alzoo ook op de aarde; geef ons heden ons dagelijksch brood en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onzen schuldenaren en leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van den booze. \En vraag om nieuwe wilskracht in den strijd tegen den oorlog, die zinnelooze slachting van menschelijke wezens, beelddragers Gods. D. F. Z.

Deed de aandeelen inmiddels van de hand. — v. Br.

Voor verspreiding :

„HIT VREDESORGAAN"

Christelijk maandblad ten dienste der vredesbeweging.

Verkoopsprijs 5 cent; t/m 150 ex. 3Vg cent; 151 t/m 500 ex. 3 cent; 501 en daarboven 2 cent.

Uitgeverij „Cultuur"» G* v* Aemstelstraat 181» Hilversum*

Oorlogsfurie

God, Heere God, Gebieder over dood en leven,

Heeft dan ons heldenlijden heel geen nut gedaan1? We hebben stervende ons zelve willen geven Opdat uit 't massagraf de Vrede op zou staan. Wij hebben immers, millioenen uitgemoorden, Wij hebben immers al die gruwelen aanvaard; Wij moordenden en wij meedoogenloos doorboorden, Wij vochten en wij stierven met het bloedig zwaard, Vertrouwende dat eens de menschheid, na ons, weten, Aanschouwen zou wat hel, wat leed de oorlog baart. We hebben stervend onze* hope uitgekreten!

Vergeefs! 't is woeste haat die door de wereld waart.

God, Heere God, zal dan de menschheid nimmer leeren Haar vloekbeladenheid, haar schuld om onzentwilf O, doe het leven éénmaal in ons wederkeeren, Nog éénmaal roep ons uit dit massagraf! Ja, stil Ons heet verlangen om de wereld te vermanen Van deze zij des grafs! Sta toe, o Heere God, Sta éénmaal toe, dat w' ons, in dichte rijen, banen Een doortocht door het wufte leven, dat nu spot Met 't schrikk'lijk oorlogsvuur, dat volkeren en rassen In dood'lijk-bitter lijden deed ten onder gaan. Misschien dat onze stoet van ramm'lende karkassen Den waanzin van dit leven brengt tot staan!

Toen rees op 't Goddelijk Woord het heir der doode

[helden

Uit 't massagraf in Oost en West en Zuid en Noord, Zich scharend in 't gelid, mil'joenen neergevelden, Die vielen in den grooten wereld-massa-moord.

Toen trokken rij na rij wat eenmaal menschen waren Met somber tromgeroffel door de straten voort, Omstuwd, aanschouwd door stomverbaasde menschen-

[scharen,

Op 't wonderlijkst in hunnen oorlogsroes gestoord. En uit de harten der ontstelden, die dit zagen,

Steeg 't harteloos gebed tot God den Heer omhoog: „Geef ons, o Heer, de kracht om die ons volk belagen Te dooden naar het oude recht van oog om oog!"

Toen ving de schare aan te brullen en te gillen: „Wij wreken U, armzaligen! revanche! haat! Wij zullen onzen wraaklust aan den vijand stillen, Vergelding zoeken voor deez' weergaloozen smaad! Eil 't groote leger der gedooden heldenzonen Zonk in verbijstering in 't massagraf terneer. Het wilde blinde haat en wraakzucht juist onttronen, Maar d' oorlogsfnrie won het van den vrede weer! Toen hebben Engelen van Kerstnachtvreê gezongen, En d' aard één oogenblik in hemelgloed gezet!

Maar tot den mensch is 't manend woord niet doorgedrongen;

Hij heeft, ten krijg bereid, zijn oorlogszwaard gewet!

H. L. v. Br.

Ontwaakt!!

In de Haagsche Post van 16 Sept. lezen we:

Een andere waarschuwing gewerd de menschheid dezer dagen door een Duitsch professor, genaamd Ewald Banse, hoogleeraar in de „Wehrwissenschaft", d£ oorlogskunde, aan de Technische hoogeschool te Brunswijk. Aan de Duitsche universiteiten en hoogescholen zijn tegenwoordig leerstoelen voor oorlogskunde opgericht, op zich zelf al een feit van beteekenis. En eveneens een feit van beteekenis is, dat de Duitsche bladen daarvan geen gewag mochten maken. Het boekje van prof. Banse is getiteld „Wehr-