L ASDBOÜ \V EN WETEN SCHA P.

en moerasachtigen bodem, alwaar niets groeide dan heide, struiken en veenplanten, waren niet daarvoor geschikt. Driehonderd jaren geleden, kwamen „onze voorouders” uit den vreemde het land ontginnen; stad Groningen hielp hun aan mest; eeuwen lang is men voortgegaan mest te gebruiken, waaraan men tegenwoordig de teelaarde, de wezenlijke bron der plantenvoeding, te danken heeft. De praktijk heeft het bewezen, dat het met de plantenvoeding gaat als met de dieren-voeding, dat de voeding geprepareerd, toebereid moet wezen: eenige diersoorten leven van planten-voedselT andere weer van planten-etende dieren (1). De mensch kookt, stooft, rookt, braadt of bakt zijn voedsel, behalve vruchten, één bloem (Bassia latifolia) (2) en eenige schelpdieren, die hij in „natura” nuttigt. Zoo nemen eenige plantensoorten het dierlijk voedsel en de verrotte mest direct op door middel van de wortels, of doen dit, wanneer het eerst is omgezet in „teelaarde,” ontstaan uit plantaardig en dierlijk afval. Steunen wijde Naamlooze Vennootschap „ Veenkoloniën-Mestverzameling.” Er is gebrek aan mest. Hoe meer er is inde provincie, hoe goedkooper, ook de stalmest; opdat we kunnen voortgaan de voetstappen te drukken van „onze voorouders,” ons niet daarvan laten afbrengen door „sohijn-theorieën,” opdat wanneer de goede dagen weer aanbreken, de prijzen van de landbouw-producten rijzen, „de Veenkoloniën” het „Paradijs” worde en blijve voor den tegenwoordigen en toekomstigen landbouwer. E pur si muove! Str. nt moet er wezen! Toelichting. Er bestaat een eeuwig verband tusschen stof en vorm, ook daaraan hebben wij menschen ons aanzijn te danken. Niet zooveel kilo’s zuurstof, waterstof, koolstof, stikstof, zwavel, phosphorns enz. geeft een oliphant, rhinoceros, ivalvisch of een Eucalyptus, Sequoya, Bomhax (Eriodendron anfructuosum), reuzendieren en planten op de aarde; maar het verband tusschen de stof en vorm, die wij niet kennen, is oorzaak van de reuzen zoowel als van de kleinste dieren en planten. Zoo vindt men in Afrika de kameel met één bult, in Azië, beoosten de woestijn Gobi, die met twee bulten; in Afrika daarentegen de Rhinoceros met twee hoorns in Azië met één hoorn; en ten slotte levende Hottentot en Boschjesman die een onverdragelijke lucht van zich afgeven, in eene omgeving van planten, Stapelias, die stinkende bloemen dragen. Zoo de „Natuur,” zoo mensch, dieren plant. Dat planten door middel van de wortels direct het dierlijk voedsel opnemen, vindt men vermeld inde Eevue d’Hortieulture Beige et Étrangère, 1883, p. 195. De wortels van de planten schijnen door haar wortelharen zuren af te scheiden, even als de vleesch-etende planten zulks doen dooide klieren. Dat stikstof uit den dampkring door de teelaarde wordt (1) »De plant” zet de anorganische stof om in organische. (2) De Bassia latifolia, een boom in Hindostan, die 2 a 300 kilo bloemen draagt ; de boer in Hindostan voedt zich een groot deel des jaars met die bloemen.

59