ideaal en onwillekeurig zal dit de zuivelboer op soms niet geringe verliezen komen te staan. Door dag in dag uit hetzelfde werk te doen, kan een mate van vaardigheid, echter zonder kennis of liefde, ontwikkeld worden. Maar onze arbeid is nu eenmaal nomadisch van aard en zowel boer als arbeider zijn gauw geneigd om van het ene landbouwbedrijf naar het andere over te gaan. Een mogelijke oplossing voor dit probleem zou kunnen liggen ineen grotere aanmoediging voor gespecialiseerde melkboerderij met lange-termijn-contracten voor het werkvolk. In dit verband wil schrijver dezes er bij de consument op aandringen gunstiger te staan tegenover verplichte pasteurisatie van consumptiemelk. Volgens zijn mening is dit de onmiddellijke oplossing van de gevaren, die onze zuivelarbeidsproblemen met zich meebrengen. Indien men bereid is om de gezondheid van zijn kinderen, van de gemeenschap waarin men leeft, en vaneen weerbare Staat te waarderen, dan dient men verplichte pasteurisatie te verwelkomen. In onze consumptiemelkindustrie wordt pasteurisatie in beginsel erkend en bijna algemeen toegepast. Hierdoor worden grote hoeveelheden melk beschikbaar gesteld, die anders voor de industrie verloren zouden gaan. Pasteurisatie is een gedeeltelijke oplossing voor het arbeidsprobleem. (2) Opvatting omtrent de koe als productiemiddel Het grootste deel van de melk inde Unie is afkomstig van producenten, die een paar of een kleine kudde koeien aanhouden. Deze koeien lopen op natuurlijke weiding en moeten voor zichzelf zorgen. Deze houding tegenover de koe schijnt een erfenis te zijn uit het verleden, toen een koe werd beschouwd als een soort rijkdom of kapitaal, wat vermeerdert naarmate de koe groeit. De zuivel-econoom van vandaag echter beschouwt de koe als een productiemiddel, dat ingeschakeld wordt om grondstoffen inde vorm van voer om te zetten in verkoopbare melk. Is het productiemiddel in staat om voer om te zetten in een grote hoeveelheid melk, dan zal het lonend zijn om er een grote hoeveelheid grondstoffen op na te

houden en te laten verwerken. De gangbare mening is, dat er in onze veestapels grote aantallen onproductieve dieren worden aangetroffen. Zij zijn voor een groot deel aansprakelijk voor onze beperkte melkvoorraden en de grote seizoenschommelingen inde productie. Te oordelen naar de verbeterde kudden in ons land, bestaat er geen twijfel, dat Z.-Afrika met elk land kan wedijveren met betrekking tot haar beste melkvee. Dit kan ook gezegd worden van de voedergewassen, die hier worden verbouwd. (3) De afhankelijkheid van de zuivelnijverheid van natuurlijke weiding en de wisselvalligheid van onze regenval Voor de Zuidafrikaanse zuivelboer bestaat er bijna geen onzekerder fafftor als de wisselvallige regenval. Zolang hij zijn productie geheel afhankelijk laat zijn van natuurlijke weiding, zullen er grote schommelingen inde hoeveelheden melk voorkomen. Dit leidt tot verkwisting van jaarlijkse surplus, kapitaalverspilling, gebrek aan stabiliteit in landbouwondernemingen en tot arbeidsverschuiving. Gelukkig zijn verbeteringen merkbaar. De bouw van silo’s en het verbouwen van voer voor wintergebruik zal meer stabiliteit tot gevolg hebben. De ideale toestand zou zijn een constante productiebron inde vorm van irrigatieschema’s, die speciaal voor melkproductie bestemd moeten worden, hetgeen ook weer bevorderend zou zijn voor de industriële ontwikkeling. Op deze wijze zou ons land dan in haar huidige behoefte kunnen voorzien en zou tevens een mogelijkheid voor een grotere zuivelindustrie worden geschapen. (4) De houding van de consument tegenover prijsverhogingen Men is bijna bevreesd om een prijsverhoging voor zuivelproducten voor te stellen, maar toch is dit beslist noodzakelijk voor een verbetering inde arbeidstoestanden. Het lijkt alsof de houding van ’t publiek toegeschreven kan worden aan onkunde betreffende de rol, die melk- en zuivelproducten spelen. We hebben hier niet slechts te doen met een hoogst verteerbaar voedsel, maar ook met een voedsel, dat wegens zijn gehalte aan vitaminen de mens weerstand

tegen ziekten geeft, terwijl het verder een bron van energie is. Men is bereid om 3 pennies te betalen voor een % pint flesje spuitwater, maar men vindt de prijs van 4 pennies voor 1 pint melk wel zeer hoog. En een nog hogere prijs voor melk zal sterke protesten uitlokken. Evenals bij andere producten hangen kwaliteit en kwantiteit van melk in grote mate af van de prijs. Stellen wede prijs van melk in zijn juiste verhouding, dan mogen we niet weigeren er meer voor te betalen. Onze verbruikers mogen niet de economische en morele aspecten veronachtzamen, als boeren de melkproductie vaarwel zeggen en overgaan tot tabak-, wijn- en veeproductie. De fout, indien we naar een fout zoeken, ligt zeker niet alleen bij de boer. (5) Andere aspecten Andere oorzaken, die aanleiding geven tot beperkte voorraden van melk- en zuivelproducten kunnen als volgt worden samengevat: a. in agrarisch-economisch opzicht is de zuivelindustrie niet op de juiste manier ingesteld; b. het stelsel van stedelijke melkstallen, die de plattelandse productie verlammen; c. verkwisting van surplus melk en afvalproducten op grote schaal; d. gebrek aan voldoende landbouwopleiding voor de zuivelboer. Conclusies: I. Te oordelen naar de mogelijkheden van vee-verbetering en het verbouwen van voedergewassen is Z.-Afrika zeer wel in staat om haar huidige bevolking ten volle van zuivelproducten te voorzien. 11. Door middel vaneen grotere mate van gespecialiseerde melkboerderij zal de zuivelindustrie een nog veel grotere bevolking kunnen dienen. 111. Het arbeidsprobleem kan door toepassing van routine-arbeid slechts gedeeltelijk worden opgelost. Dit blijft het voornaamste struikelblok. IV. In vergelijking met andere levensmiddelenprijzen moet een verdere verhoging van de prijs van zuivelproducten worden verwacht. G. D. Ie Roux.