BIJDRAGEN UIT DEN YOORTIJD.

I.

Onder de inrichtingen van onderwijs, die in den nacht der middeleeuwen een zoo hoog noodig licht verspreidden, komt eene voorname plaats toe aan de Nederl. scholen, door een reeks van groote mannen, zoo leeraars als leerlingen, beroemd. Maar toen de Hervorming die eeuwen van duisternis als een afzonderlijk tijdvak sloot, werd in deze landen, gelijk overal waar zij heerschte, behoefte gevoeld aan een ander, een beter onderricht; en toen het geweld, de verdediging van het oude geloof voorwendende, de rechten van den onderdaan en de vrijheid des gewetens waagde te vertrappen, werd de vervulling dier behoefte luide door het volk geeischt, dat de wapenen tegen den meineedigen vorst had opgenomen. Het kloekmoedig gedrag van Heidens burgerij verschafte de gewenschte gelegenheid om, zonder kwetsing van den

6