godsdienstig en maatschappelijk gebied zoo machtig instituut, waaromtrent dikwijls met hartstochtelijke overdrijving geoordeeld wordt. Verschillende bekende ketter-processen uit dien tijd zijn uitvoerig behandeld. Wat Noord-Nederland betreft, zijn vooral gebruikt de in het Haagsche Rijksarchief berustende „Rekeningen van den exploiteu van den Kamer van den Raede van Hollaut” (1515—1531), een tot nog toe weinig benutte bron.

Het vijfde deel, dat de stukken tot het jaar 1531 zal brengen, is reeds eenigen tijd ter perse.

Frédcricq, Paul. Les comptes des indulgences en 1488 et en 1517—’ig dans Ie diocèse d’Utrecht. (Bruxelles, Hayez, 1899.)

uit de Mémoires couronueé’s etc. van de Académie royale de la Belgique is deze overdruk eerst onlangs afzonderlijk verschenen. Zij behelst den tekst der rekeningen van commissarissen voor den in het bisdom Utrecht gepredikten aflaat in genoemde jaren. Een korte inleiding maakt opmerkzaam op het feit, dat de laatstvermelde aflaat hier te lande volstrekt niet de beroering heeft verwekt, die in Duitschland den eersten stoot gaf tot de Hervorming.

Fndn, Robert. Verspreide Geschriften. Met aanteekeningen, toevoegsels en verbeteringen uit des schrijvers nalatenschap, uitgegeven door Dr. P. J. Blok, Dr. P. L. Muller en Mr. S. Muller Fz. (’s Gravenhage, Martinus Nijhoff 1900—1901.

Van dit standaardwerk, dat door zeer bevoegde handen met bekwamen spoed wordt uitgegeven, zijn reeds vier volledige deelen verschenen. Zij bevatten op kerkhistorisch gebied o. a. de hoogst belangrijke opstellen: het proces van Angelus Merula; het voorspel van den 80-jarigen oorlog; de Nederlandsche beroerten in de XVIe eeuw, uit een katholiek oogpunt beschouwd; de Gorcumsche martelaren; de wederopluiking van het Katholicisme in Noord-Nederland, omstreeks den aanvang der XVII» eeuw.

De blijvende waarde dier meesterlijke opstellen, ook voor onze kerkgeschiedenis, kan niet licht worden overschat.

Fruin, Robert. Geschiedenis der Staatsinstellingen in Nederland tot den val der Republiek. Uitgegeven