c. De godsdienst.

Het is niet gemakkelijk in het kort te zeggen wat door de Boeroe-menschen vereerd of gevreesd en daarom gediend wordt. Men krijgt bij kennismaking den indruk, dat hun denken nog al verward is. Men kent een Hoogste wezen, dat men met allerlei namen noemt: schepper, formeerder, onderhouder, enz. Of men met al deze namen denzelfden persoon bedoelt, is niet uit te maken. Maar ongeveer alle namen vangen aan met het woord, dat „mensch" uitdrukt, hetgeen op de gedachte brengt, dat men te doen heeft met vergoddelijkte menschen. Ook gebruikt men wel den titel O p o, welk woord ook grootvader beteekent. Nog hoort men den titel D j o u gebruiken, die He e r aanduidt, maar dat woord is niet aan de landstalen ontleend, maar is Ternataansch van afkomst. Over Opo Latala, het hoogste wat men wel benoemt, zijn verscheiden vertellingen en legenden, die hier echter niet ter zake doen, omdat deze God, of deze goden wellicht, voor het gewone leven weinig te beduiden hebben. Opo Latala woont heel hoog op de zevende laag naar boven, en bemoeit zich niet met het gewone doen der menschen. Men is hem eenigermate vereering schuldig en krijgt hij die niet, dan zendt hij ziekte, en moet dan door een offer weer verzoend worden, Meer heeft men te doen met allerlei geesten, die hun invloed hier op aarde doen gevoelen, en te vriend moeten gehouden worden of afgeweerd.

Bij alles wat men doet heeft men de hulp van geesten noodig, en op hun vereering of tevredenstelling moet men bij allerlei bedacht zijn. Elk onderdeel van het leven wordt er door beheerscht. Men heeft boschgeesten, bepaalde geesten die boomen of rotsen bewonen, geesten die helpen op de jacht of de vischvangst, kortom voor alles en bij alles heeft men geestendienst noodig.

Dan heeft men doodenvereering. De voorstelling daaromtrent is ook nog al verward. Men weet wel iets van een doodenrijk, dat in Noordwest-Boeroe aan een rivier ligt, maar denkt zich toch ook de dooden altijd om zich heen, en vereert die geregeld door voor elk een klein kopje te bewaren en daar bij voorkomende gelegenheden kleine gaven in te doen, ook