schapsleven voorschrijft, mogen deelnemen wanneer deze handelingen, al mogen zij ook van heidensch-religieuzen oorsprong zijn, door de plaatselijke gebruiken en naar het algemeen gevoelen thans veel meer als teekenen van beleefdheid en wederzijdsche toenadering beschouwd worden. Daarbij moeten de geloovigen als het noodig is, hun eigen opvatting kenbaar maken, zooals boven reeds gezegd is."

Men bemerkt, hoe de opvatting der Jezuïeten het over de geheele linie heeft gewonnen. Roma locuta; Rome heeft gesproken. De moeilijkheden voor die Oostersche Christenen, die door de Protestantsche zending zijn gewonnen, zullen er des te grooter om worden, vooral wanneer hun het voorbeeld van hun meer tolerante Roomsch-Katholieke mede-Christenen voor oogen gehouden wordt, want dit zal toch niet bij machte zijn om gewetensbezwaren te overwinnen. Of de RoomschKatholieke Christenen het er gemakkelijker door krijgen, is de vraag; zij worden des te meer bedreigd door het gevaar van het syncretisme. Echter, Rome heeft misschien in de oogen der niet-Christenen een goede beurt gemaakt. Maar of dit werkelijk den invloed zal vermeerderen, blijft de vraag. Het tegendeel zou wel eens het geval kunnen zijn.

Hoogere Theologische School te Batavia. — De Hoogere Theologische School, die thans twee jaar bestaat, is met ingang van het derde cursusjaar van Buitenzorg naar Batavia overgebracht.

Het bestuur kwam tot het inzicht, dat aan Batavia voorkeur moest worden gegeven als het centrum van het wetenschappelijk leven in Indië, waar de leerlingen meer gelegenheid zouden krijgen tot contact met de buitenwereld en tot het volgen van lessen aan de Hoogescholen. De voordeelen, die Buitenzorg bood, wil men daarbij trachten te bewaren. Het gevaar is niet denkbeeldig, dat Inheemsche studenten te gronde gaan aan een zich verliezen en verbrokkelen aan de vele en tegenstrijdige indrukken, die op hen afstormen. Con- 4 centratie, het gebouwd-worden van binnen uit, het hervinden van levensfundamenten, is een eerste vereischte. Noodig is, dat de leerlingen tot karaktervolle persoonlijkheden, die een