138

KORTE MEDEDEELINGEN.

grondslag van de strengste wetenschappen, van de wiskunde b.v., een postulatum, een aan te nemen beginsel, dat niet bewijsbaar is. Maar dat neemt niet weg dat de wiskunde een zeer positieve wetenschap is. Ik wil dus zeggen dat de moraal evengoed zulk een postulatum vereist, en wel dit: wij moeten onze medemensen helpen en beschermen. Men zou gemakkelik tot steun van deze mening krachtige argumenten kunnen aanvoeren: al dadelik de dwaasheid van de tegenovergestelde mening. Men behoeft slechts te zeggen: wij moeten onze medemensen kwaad doen, om te doen gevoelen hoe dwaas ons dat toeschijnt.

De mens is omringd van vijanden: de elementen, de ontelbare parasieten die hem bedreigen, de geweldige onwetendheid waarin hij, ondanks alle vooruitgang van de wetenschap, nog steeds verkeert omtrent de hem omringende natuur. Om die vijanden te overwinnen en om de waarheid naderbij te komen, moet hij zich met andere mensen verenigen en hij kan alleen over de stoffelike wereld heersen wanneer hij gebruik kan maken van de medewerking van zijn broeders. De vooruitgang door één mens te weeg gebracht komt aan allen ten goede. Door dat gevoel van solidariteit, door die vereniging van alle mensen ter bereiking van de waarheid kan de mensheid gelukkig worden; deze moraal is eenvoudig en gemakkelik te verdedigen. In der tijd heb ik beproefd die zedeleer kort te formuleren door deze definitie: het kwaad is de smart die anderen lijden; de grondslag van alle moraal is dus te verkondigen dat wij onze medemensen smart moeten besparen. Zulk een leer kan men niet baseren op wiskunstige redenering, maar ik geloof dat zij voor zich zelf spreekt en geen ander bewijs nodig heeft dan een beroep op het gezond verstand en het geweten van elk denkend wezen.

tElectriciteit en Turf als bronnen van warmte^ is de titel van een klein artikel, waarover een Nederlander zich terecht verbaast, omdat hij er een combinatie in ziet van de toekomst en het verleden, van het nieuwe met het ouderwetsche. Onze voorvaderen hebben zich aan een turfvuur gewarmd, onze kinderen of kindskinderen zullen misschien electrische kachels hebben, van waar dan nu die gelijkwaardigheid van sElectriciteitt en »Turf« ?

Het Decembernummer van Himmel und Er de geeft een korte mededeeling omtrent gewichtige voorstellen, die in Engeland gedaan zijn naar aanleiding van de uitkomsten, waartoe een koninklijke commissie gekomen is, die met de bestudeering der kolenkwestie belast was. Die commissie kwam tot het besluit, dat Groot Britanje