22:1

TALLEYRAND.

ven, maar haar werd duidelijk te verstaan gegeven dat alle inkomsten zouden ophouden als zij een voet binnen Parijs durfde zetten.

Van nu af verdwijnt zij uit het leven van haren echtgenoot: hare plaats was door Mevrouw Edmond, geboren Dorothea van Koerland ingenomen. Zij was de dochter van eene voorname dame, de hertogin van Koerland, en haar door Talleyrand tot stand gebracht huwelijk met zijn neef Edmond de Périgord, was ongelukkig. In de laatste jaren van het keizerrijk stond de moeder op zeer intiemen voet met Talleyrand. Lady Blennerhassett noemt haar „de deelgenoote van zijn geheimste gedachten", wat zijne brieven aan haar dan ook voldoende uitwijzen. Het was zijne gewoonte de vrouwen te vertrouwen, zoolang hij er verliefd op was, en merkte eens op dat zij dit vertrouwen nooit geschonden hadden.

Bijzonder belangrijk zijn de korte briefjes1 — er zijner 123 —, welke hij haar gedurende de Honderd Dagen schreef, en die zij bewaard heeft niettegenstaande hij haar dringend verzocht had ze te verbranden : maar verbranden vrouwen ooit zulke brieven? Deze briefjes —petits billets de malin noemt hij ze — werden gezonden om haar op de hoogte te houden van den loop der zaken in dien angstigen tijd, en zijn in uiterst teedere bewoordingen geschreven. „Mon ange, je vous aime de tout mon dme" verzekert hij haar in het eene; in een ander roept hij uit: „Mon ange, comme je vous aime! Vous... vous... vous/'1 Zij getuigen ook van zijne bijzondere belangstelling in de dochter der hertogin, in Dorothéa, die weldra de moeder bij hem vervangen zou. Wat moeten wij van deze verhouding denken ? vraagt de lezer misschien, waarop dan de schrijver hoffelijk antwoordt: „Wat u wilt. Bij een man als Talleyrand kan men zich licht vergissen". Mevrouw cle Boigne — grande dame tournee d la commère zooals de Lacombe haar zoo juist noemt — was daar niet bang voor en verklaarde ronduit, dat Talleyrand als een achttienjarige knaap tot over de ooren op Mevrouw Edmond verliefd was; dat hare genegenheid

1) Gepubliceerd in het deel Talleyrand Intime.