KNUT HAMSUN 70 JAAR.

267

kenmerk van kinderen en verliefde — d.w.z. overgevoelige jonge menschen. Die overgangen zijn een kenmerk voor Hamsun's held reeds toen hij veertig jaar geleden in de literatuur zijn intree deed en tot op dezen dag (want, zooals we spoedig zien zullen, hij verdween niet met de zwerver-boeken.) Overal waar wij hem aantreffen, worden wij getuige van zijn heftige en tegenstrijdige gewaarwordingen tegenover het leven. Hij reageert tegenover het bestaan zooals een verliefde doet tegenover zijn beminde. En hier moeten wij een gevolgtrekking maken van den held uit het boek terug op den schrijver: van alle gemoedstoestanden kan men zich verliefdheid het moeielijkst herinneren. Haar verrukking, haar wanhoop, ze zijn te groot; een gewone natuur heeft als de roes eerst voorbij is, in zijn geheugen geen plaats er voor. Anders is het met den man die een zoo intens gevoelsleven heeft, dat hij in versmade of begunstigde liefdesbetrekking staat tot het leven zelf. Aarde, zee en hemel verbergen zich voor hem of stellen hun schoonheid voor hem open, dag en nacht toonen hem hun gunst of ongunst. Hij beleeft voortdurend de gelukkige verruiming van gemoed, die met verliefdheid geregeld samengaat.

Misschien kan dit er toe bijdragen te verklaren, hoede dichter en natuuraanbidder Hamsun keer op keer in de boeken van zijn jeugd de liefde zoo kon uitbeelden en schilderen, dat men haar op slag beleeft. *)

In het begin van dit artikel werd gezegd dat het in Hamsun's latere romans wemelde van personen, die allen onbelangrijk leken (dat wil zeggen dat de dichter aan ieder van die enkelingen slechts betrekkelijk weinig zorg had besteed). Hierop moeten noodzakelijk een paar zeer wezenlijke uitzonderingen worden gemaakt, n.1. uit de drie boeken „Bom av tiden" (Kinderen van onzen tijd), „Markens gröde" (Hoe het groeide) en „Landstrykere" (Zwervers).

1) Een nader onderzoek naar de oorzaak van deze verhoudingen zou met behulp van de methoden, door de nieuwere psychologie uitgewerkt, zeer zeker met geluk te beproeven zijn, maar buiten de grenzen van dit artikel vallen.

Voor den schrijver van dit stuk bestaat daartoe nog een andere reden, daar Trygve Braatöy dit onderzoekingswerk reeds in een omvangrijke studie heeft verricht.