332

EEN NIEUWE WEG DEN MENSCH TE LEEREN KENNEN.

kelende macht te leeren kennen. Wij richten onzen blik op het beeld, dat zich aan ons gezicht vertoont, wij luisteren naar de geluiden, die wij hooren, wij snuiven sterker den geur op, dien wij ruiken, en indien een nieuw voorwerp in onze nabijheid komt, trachten wij het te betasten — we bemerken in het algemeen een drang om ieder nieuw verschijnsel, ieder nieuw ding te grijpen, het op te nemen met de daartoe geschikte zintuigen. Hoe sterk onze aandrift is om het voorwerp dat onze belangstelling gaande maakt aan te raken, wordt alleen al duidelijk door de afrasteringen, de verzoeks- en verbodsbepalingen, die ter bescherming van tentoongestelde voorwerpen moeten gemaakt en toegepast worden, zelfs tegenover een beschaafd publiek.

Als resultaat van de dagelijksche en onophoudelijke werking van deze grijpreflexen en een aantal dergelijke reflexen moest zich door erfelijkheid een algemeen en blijvend ,,grijp-instinct" vormen. Dat de reflex van het doel op de een of andere wijze verband houdt met de algemeene grijpreflex, de voedingsreflex, kan men zien aan de overeenkomst tusschen beide. Bij beide is het verlangen naar het object het belangrijkste. Als het object gegrepen is, vertoonen zich spoedig teekenen van beginnende geruststelling en onverschilligheid. Een andere overeenkomstige eigenschap is de herhaling op geregelde tijden, de periodiciteit van de reflex. Iederéén weet, hoezeer het zenuwstelsel in zijn werkzaamheid geneigd is tot zekere consequentie, maat en vasten gang; hoe moeielijk het is los te komen van aangewend tempo en rhythmus in gesprek, manier van loopen, enz. Het zich na vaste tusschenpoozen herhalen van het streven ter verkrijging van voedsel, is ook op te merken in de periodiciteit in de verzamelmanie.

Evenals zich eenigen tijd na den maaltijd een onweerstaanbare drang naar een nieuwe portie voedsel doet gevoelen, zoo zal de verzamelaar na het verkrijgen van het eene ding onweerstaanbaar lust krijgen het volgende in zijn bezit te brengen. Dat de periodieke herhaling een gewichtig punt is in de reflex van het doel, blijkt o.a. hieruit, dat de menschen, wanneer zij voor een groote taak staan, geestelijk of lichamelijk, deze in deelen verdeelen — zij ver deelen