HET LICHT VAN HET VERLEDEN

buiten verhouding tot de waarde van welke aanspraak aan, die zij moet beschermen.

Menigmaal is er op gewezen, dat een regeeringsstelsel, waarbij de politiek ten slotte om goedkeuring voor de kiezers moet worden gebracht, het nadeel heeft, dat het moeilijk, zoo niet onmogelijk, is preventieve maatregelen te nemen. De democratieën hebben geen vooruitzienden blik. Dat valt vooral op bij de geschiedenis van de Amerikaansche plannen voor de militaire defensie. Herlezing van „The Problem of Asia" leidt direct tot een beschouwing van de groote quaestie van de waarde van preventieve maatregelen. Den eenen keer bleek, dat zij wijs en verstandig zijn geweest; de andere maal kwam aan het licht, dat zij een provocatie vormden en nutteloos waren. Preventieve maatregelen om den handel te beschermen zijn niet licht hetgeen vereischt is, wanneer men de omstandigheden niet kan voorzien, waaronder zij zullen moeten worden toegepast. Mahan sloeg de plank geheel mis, toen hij zijn voorspellingen deed ten opzichte van de stabiliteit van Europa en het gemis van Azië aan regeneratieve kracht. In maritieme strategie ervaren, kwam hij daarentegen op economisch gebied tekort, en evenmin scheen hij den gang van de politieke ontwikkeling te begrijpen. Maar wie deed dat in 1900 wèl? Hetgeen Mahan trachtte te voorkomen, deed zich niet voor; wat zich wèl voordeed, kon niet worden voorkomen door eenigen maatregel, dien hij aanbeval. Wel is waar werd Rusland's binnendringen in Mantsjoerije door een maritieme Mogendheid tot staan gebracht, maar het was de Russische revolutie, en niet Japan, die de machtsverhouding zóó verstoorde, dat Mahan's voorspelling voor het heden geen zin meer heeft en tijdens het bestaan van het tegenwoordige geslacht evenmin zin hebben zal. Onder een volgende generatie kunnen politieke revoluties, die ons thans niet waarschijnlijker voorkomen dan zij Mahan vijfendertig jaar geleden toeschenen, de situatie zóó wijzigen, dat preventieve maatregelen, die men nu zou aanbevelen, even verkeerd zouden blijken te zijn als die van Mahan thans zijn gebleken.

Mahan bood zijn „Problem of Asia" eerlijk, zoowel als diagnose als als geneesmiddel aan. Als beoefenaar van de