JAPAN: EEN CLINISCHE AANTEEKENING

merking aansprakelijk is, evenmin als het huichelarij is, die een vroom godsdienstig gemoed in wonderen, of een kind sprookjes laat gelooven.

Daar hun geestelijke werkzaamheid niet eender is, vinden Japan en het Westen diplomatiek verkeer een moeilijk iets; en wat de moeilijkheid nog grooter maakt, is het feit dat, van het vreemde standpunt beschouwd, de Japanners geen begrip hebben van het woord „onderhandelen". Onderhandelen tusschen twee Westersche staten is het wederzijdsche streven om elkaar op gemeenschappelijk terrein te naderen. Het wezen daarvan is een compromis. Maar het begrip compromis is den Japanner geheel vreemd. Voor hen beteekent diplomatieke onderhandeling het streven van eiken nationalen vertegenwoordiger om zijn eigen plan intact er door te halen, daar het doel dat men op het oog heeft is, dat de eene zal winnen en de andere verliezen. De vlootconferentie van dit jaar is een illustratie geweest van Japan's houding. Daar zij te Londen kwamen met het vaste besluit pariteit te krijgen of niets, waren de Japanners er niet op voorbereid een enkele ton toe te geven, onverschillig wat was voorgesteld. Zoo onbuigzaam was hun mentaliteit, dat zij ten slotte weggingen zonder iets tot de Conferentie te hebben bijgedragen en iets voor zichzelve te hebben gewonnen. De volgende passage uit een pamflet door de Zeemacht uitgegeven, toont wel, hoe weinig de Japanners begrip hebben van het doel van een internationale onderhandeling. „De overwinning" — zoo luidt zij — „hangt af van relatieve kracht en er is geen betere weg om zich van relatieve kracht te verzekeren dan de volstrekte meerderheid te verkrijgen"1). Zoo onweerlegbaar is de verklaring, dat zij geen commentaar behoeft, maar zij openbaart ook, hoe weinig de Japansche mentaliteit van het beginsel van compromis verstaat.

Fundamenteel nog moeilijker voor Japan's buitenlandsche betrekkingen dan de onbekwaamheid of de ongeneigdheid om westersche tactiek te volgen in de practijk der diplomatie is de combinatie van een inferioriteit en een vervolgings-

i) Vertaald uit een pamflet, afgedrukt in de Japan Advertiser van 28 Maart 1935-

W. B. IV. 1936. '4